Essays on NPEs/NPLs in the European Banking System

Abstract

In this thesis, we provide a comprehensive and multidisciplinary examination of the dynamics of bank Non-Performing Loans (NPLs) in the European banking system. To this end, we conduct qualitative and quantitative analyses over the period 2000 – 2024, while considering a broad spectrum of factors spanning from macroeconomic, bank-specific, regulatory, household, sustainability, ESG-related (environmental, social, governance), economic support (quantitative easing, government response), COVID-19-related, cultural and uncertainty indicators. First, we provide theoretical and empirical evidence that the post-GFC regulatory reforms (increased capital, implementation of IFRS 9 accounting regime, increased provisions) fortified European banks against the negative impacts of the COVID-19 pandemic. Core EU economies, being more profitable, recovered quickly, while economies of the EU periphery relied on capital accumulation and government economic support. The Small and Medium-sized Enterprises (SMEs) and sectors dependent on physical presence were the most vulnerable to stringent lockdown measures. We reveal that bank securitization strategies and national culture significantly contribute to NPL reduction. Additionally, banks performing better in terms of ESG recovered faster from the negative pandemic spillovers. Among the country subsamples analyzed, Southern European economies are particularly vulnerable to ESG risks. Governance corruption is a major NPL contributor to central, Southern and peripheral subsamples. We deduce that sustainable banking practices and the incorporation of ESG risks into current risk management, particularly environmental ones, are crucial in NPL reduction. Secondly, uncertainties significantly impact bank NPLs. Short-term impacts are dominated by accumulated uncertainties, followed by economic policy and climate uncertainties, while long-term impacts are dominated by climate uncertainty. Uncertainty avoidance and uncertainty tolerance significantly influence risk-taking behavior. Institutional quality emerges as a mitigator of uncertainties, particularly those affecting the peripheral EU economies. Banks play a crucial role in mitigating climate change by diverting capital to green investments. NPLs hinder green banking, while bank capital and return on assets emerge as pivotal factors in driving eco-friendly investments. Renewable Energy Sources (RES) also emerge as critical, since they mitigate both the economic losses of climate change and the climate risks while also promoting economic stability. Solar renewables have the greatest impact on NPL reduction. RES investments benefit core European economies, while ESG incorporation and institutional quality are crucial for peripheral economies, being most vulnerable to climate risks. Despite their benefits, RES face challenges (such as high initial investment costs, complex regulatory frameworks) that necessitate the adoption of proactive measures such as targeted initiatives and the advancement of the incorporation of ESG criteria. Thirdly, we provide empirical evidence that ESG criteria enhance the predictive accuracy of models forecasting bank NPLs. Amongst the ESG criteria, the combined ESG score offers the best predictive accuracy, followed by the environmental, governance and social. Finally, while institutional quality significantly contributes to improving the precision of these forecasting models, when environmental risks are included, the predictive power of these models is further enhanced.

Σε αυτή τη διδακτορική διατριβή πραγματοποιούμε μία διεξοδική και διεπιστημονική ανάλυση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) στο Ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα. Για τον σκοπό αυτό, εφαρμόζουμε τόσο ποιοτικές όσο και ποσοτικές αναλύσεις για την περίοδο 2000 – 2024, λαμβάνοντας υπόψη ένα ευρύ φάσμα παραγόντων όπως μακροοικονομικούς, τραπεζικούς, κανονιστικούς παράγοντες, την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών, ζητήματα βιωσιμότητας, ESG (περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και δείκτες διακυβέρνησης), παράγοντες οικονομικής στήριξης (ποσοτική χαλάρωση, κυβερνητικές παρεμβάσεις), την επίδραση της πανδημίας COVID-19, καθώς και πολιτισμικούς παράγοντες και δείκτες αβεβαιότητας. Πρώτον, προσφέρουμε θεωρητικές και εμπειρικές ενδείξεις που δείχνουν ότι οι κανονιστικές μεταρρυθμίσεις που έλαβαν χώρα μετά την μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 (αύξηση κεφαλαιοποίησης, εφαρμογή του λογιστικού προτύπου IFRS 9, αύξηση προβλέψεων) θωράκισαν τις Ευρωπαϊκές τράπεζες έναντι των αρνητικών επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19. Οι χώρες του πυρήνα της ΕΕ, έχοντας υψηλότερους δείκτες κερδοφορίας, ανέκαμψαν γρήγορα ενώ οι οικονομίες της Ευρωπαϊκής περιφέρειας βασίστηκαν στη συσσώρευση κεφαλαίου και στην οικονομική ενίσχυση από τις κυβερνήσεις. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και οι τομείς που εξαρτώνται από την φυσική παρουσία ήταν οι πιο ευάλωτοι στα αυστηρά μέτρα περιορισμού έναντι της πανδημίας. Αναδεικνύουμε ότι οι στρατηγικές τιτλοποίησης των τραπεζών και η εθνική κουλτούρα συνεισφέρουν σημαντικά στην μείωση των ΜΕΔ. Επιπλέον, οι τράπεζες που παρουσίασαν καλύτερη επίδοση σε όρους ESG, ανέκαμψαν ταχύτερα από τις αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας. Μεταξύ των δειγμάτων χωρών που αναλύθηκαν, οι οικονομίες της Νότιας Ευρώπης είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στους κινδύνους ESG. Η διαφθορά της διακυβέρνησης αποτελεί βασικό παράγοντα που συμβάλλει στην αύξηση των ΜΕΔ στις κεντρικές, νότιες και στις χώρες της Ευρωπαϊκής περιφέρειας. Συμπεραίνουμε ότι οι βιώσιμες τραπεζικές πρακτικές και η ενσωμάτωση των ESG κριτηρίων στη διαχείριση κινδύνων, ιδίως των περιβαλλοντικών κριτηρίων, είναι ζωτικής σημασίας, για τον περιορισμό των ΜΕΔ. Δεύτερον, οι αβεβαιότητες επηρεάζουν σημαντικά τα ΜΕΔ των τραπεζών. Σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, οι συσσωρευμένες αβεβαιότητες ασκούν την εντονότερη επίδραση στα ΜΕΔ, ακολουθούμενες από τις αβεβαιότητες οικονομικής πολιτικής και τις κλιματικές, ενώ μακροπρόθεσμα, η κλιματική αβεβαιότητα ασκεί τη μεγαλύτερη επίδραση. Η αποφυγή αβεβαιότητας και η ανοχή στην αβεβαιότητα επηρεάζουν σημαντικά την συμπεριφορά ανάληψης κινδύνου. Η ποιότητα των θεσμών (θεσμική ποιότητα) αναδεικνύεται ως παράγοντας μετριασμού των επιδράσεων των αβεβαιοτήτων στα ΜΕΔ, ιδίως αυτών που σχετίζονται με τις οικονομίες της Ευρωπαϊκής περιφέρειας. Οι τράπεζες διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, διοχετεύοντας κεφάλαια σε πράσινες επενδύσεις. Τα ΜΕΔ παρεμποδίζουν την πράσινη τραπεζική, ενώ το τραπεζικό κεφάλαιο και η τραπεζική κερδοφορία αναδύονται ως καθοριστικοί παράγοντες για την προώθηση βιώσιμων επενδύσεων. Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) επίσης αναδύονται ως καθοριστικοί παράγοντες, καθώς μετριάζουν τόσο τις οικονομικές απώλειες της κλιματικής αλλαγής όσο και τους κλιματικούς κινδύνους, ενώ παράλληλα προάγουν την οικονομική σταθερότητα. Οι ΑΠΕ που σχετίζονται με την ηλιακή ενέργεια έχουν τη μεγαλύτερη επίδραση στη μείωση των ΜΕΔ. Οι επενδύσεις σε ΑΠΕ ωφελούν τις οικονομίες του πυρήνα της ΕΕ, ενώ η ενσωμάτωση των ESG κριτηρίων και η θεσμική ποιότητα είναι κρίσιμοι παράγοντες για τις οικονομίες της Ευρωπαϊκής περιφέρειας, καθώς είναι πιο ευάλωτες στους κλιματικούς κινδύνους. Παρά τα οφέλη τους, οι ΑΠΕ αντιμετωπίζουν προκλήσεις (όπως υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης, πολύπλοκα ρυθμιστικά πλαίσια) οι οποίες απαιτούν την ανάληψη προληπτικών μέτρων, όπως στοχευμένες πρωτοβουλίες και την προώθηση της ενσωμάτωσης των ESG κριτηρίων. Τρίτον, προσφέρουμε εμπειρικές ενδείξεις που δείχνουν ότι τα ESG κριτήρια ενισχύουν την προβλεπτική ικανότητα των μοντέλων πρόβλεψης των ΜΕΔ. Μεταξύ των κριτηρίων ESG, ο συνδυαστικός δείκτης έχει την καλύτερη προβλεπτική ικανότητα, ακολουθούμενος από τα περιβαλλοντικά, τα κριτήρια διακυβέρνησης και τα κοινωνικά. Τέλος, ενώ η θεσμική ποιότητα συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση της ακρίβειας των μοντέλων πρόβλεψης, η συμπερίληψη των περιβαλλοντικών κινδύνων σε αυτά ενισχύει ακόμη περισσότερο την προβλεπτική τους ισχύ.