Deferred taxation, accounting treatment, and regulatory implications: the Greek banking system

Abstract

This dissertation investigates the role and implications of deferred taxation in the banking sector, with a particular focus on the Greek financial system. Deferred Tax Assets (DTAs), especially those stemming from loan loss provisions and tax loss carryforwards, became central to banks’ capital structures during and after the Eurozone crisis. To address their limited reliability, Greece introduced a unique legislative framework—Laws 4172/2013, 4303/2014, and subsequent amendments—allowing the conversion of DTAs into state-guaranteed Deferred Tax Credits (DTCs). These instruments, fully eligible as Common Equity Tier 1 (CET1) capital, created a stabilizing mechanism but also embedded significant fiscal risks and intensified the sovereign–bank nexus. The dissertation adopts a mixed-methods approach combining legal/regulatory analysis, quantitative modelling, comparative assessment, and qualitative interviews. The case study of Attica Bank demonstrates an exceptional dependence on DTCs, with CET1 ratios almost entirely driven by these instruments. Comparative analysis of systemic banks confirms the structural importance of DTCs, revealing latent contingent liabilities exceeding €15 billion under stress scenarios. Semi-structured interviews with senior executives further highlight the strategic reliance on DTCs, while acknowledging risks to transparency, credibility, and long-term sustainability.The findings show that DTCs act as a double-edged sword: they strengthen bank capital positions in the short run but reinforce sovereign risk exposures and distort capital quality in the long run. The study makes three main contributions: (i) it provides the first comprehensive academic analysis of the Greek DTC mechanism, (ii) it bridges accounting, regulatory, and fiscal perspectives into an integrated framework, and (iii) it formulates policy recommendations to enhance transparency, reduce dependence on DTCs, and align supervisory practices within the EU. Overall, the dissertation demonstrates that while deferred taxation mechanisms stabilized the Greek banking sector, they also pose critical challenges for financial stability and fiscal sustainability in crisis-prone economies.

Η παρούσα διατριβή εξετάζει τον ρόλο και τις επιπτώσεις της αναβαλλόμενης φορολογίας στον τραπεζικό κλάδο, με ιδιαίτερη έμφαση στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Τα Αναβαλλόμενα Φορολογικά Στοιχεία (Deferred Tax Assets – DTAs), τα οποία προέρχονται κυρίως από ζημιές εις νέον και προβλέψεις για μη εξυπηρετούμενα δάνεια, αποτέλεσαν κεντρικό στοιχείο της κεφαλαιακής διάρθρωσης των τραπεζών μετά την κρίση χρέους της Ευρωζώνης. Για την ενίσχυση της αξιοπιστίας τους, η Ελλάδα εισήγαγε ένα ιδιαίτερο νομοθετικό πλαίσιο (Ν. 4172/2013, Ν. 4303/2014 και μεταγενέστερες τροποποιήσεις), που επέτρεψε τη μετατροπή των DTAs σε Αναβαλλόμενες Φορολογικές Απαιτήσεις (Deferred Tax Credits – DTCs) με εγγύηση του Δημοσίου. Τα DTCs αναγνωρίστηκαν πλήρως ως Κεφάλαιο Κοινών Μετοχών Κατηγορίας 1 (CET1), δημιουργώντας μεν έναν μηχανισμό σταθεροποίησης, αλλά ταυτόχρονα ενσωματώνοντας σημαντικούς δημοσιονομικούς κινδύνους και εντείνοντας τον δεσμό κράτους–τραπεζών. Η μελέτη εφαρμόζει μεικτή μεθοδολογική προσέγγιση που συνδυάζει νομικο-κανονιστική ανάλυση, ποσοτική μοντελοποίηση, συγκριτική αξιολόγηση και ποιοτικά δεδομένα μέσω συνεντεύξεων. Η μελέτη περίπτωσης της Τράπεζας Αττικής ανέδειξε την εξαιρετικά υψηλή εξάρτησή της από τα DTCs, με το CET1 να προέρχεται σχεδόν εξ ολοκλήρου από αυτά. Η συγκριτική ανάλυση των συστημικών τραπεζών κατέδειξε τη δομική σημασία των DTCs, αποκαλύπτοντας δυνητικές δημοσιονομικές υποχρεώσεις άνω των €15 δισ. σε συνθήκες πίεσης. Οι συνεντεύξεις με ανώτερα τραπεζικά στελέχη επιβεβαίωσαν τη στρατηγική εξάρτηση από τα DTCs, αλλά και τους κινδύνους για τη διαφάνεια, την αξιοπιστία και τη βιωσιμότητα σε βάθος χρόνου. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα DTCs λειτουργούν ως «δίκοπο μαχαίρι»: βραχυπρόθεσμα ενισχύουν την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών, αλλά μακροπρόθεσμα επιβαρύνουν το Δημόσιο και υπονομεύουν την ποιότητα των κεφαλαίων. Η συμβολή της διατριβής συνοψίζεται σε τρία σημεία: (i) παρέχει την πρώτη ολοκληρωμένη ακαδημαϊκή ανάλυση του ελληνικού μηχανισμού DTCs, (ii) γεφυρώνει τις διαστάσεις της λογιστικής, της κανονιστικής εποπτείας και της δημοσιονομικής πολιτικής σε ενιαίο πλαίσιο, και (iii) διατυπώνει προτάσεις πολιτικής για μεγαλύτερη διαφάνεια, μείωση της εξάρτησης από τα DTCs και εναρμόνιση της εποπτικής πρακτικής στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Συνολικά, η διατριβή αναδεικνύει ότι, ενώ οι μηχανισμοί αναβαλλόμενης φορολογίας συνέβαλαν στη σταθεροποίηση των ελληνικών τραπεζών, παράλληλα δημιουργούν κρίσιμες προκλήσεις για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τη δημοσιονομική βιωσιμότητα σε οικονομίες με υψηλή ευπάθεια.