Οι ηλεκτρονικές κοινότητες μάθησης ως παράγοντας της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών δημοτικής εκπαίδευσης

Abstract

The advent of the internet and technological advancements in education have ushered in rapid educational and social developments. Key features such as interaction, collaboration, communication, and information sharing have transitioned from traditional school settings to online communities of teachers. Members-teachers participate spontaneously in group activities, take initiatives, and interact with each other to address common teaching challenges.. Through this process, members learn collaboratively, leading to the formation of an online learning community. Online Communities of Learning represent a highly promising tool for peer-based distance education. The primary advantage of these communities is that they offer opportunities for self-directed professional development, overcoming the time and spatial limitations of traditional educational models. Research indicates that students’ performance is influenced more by specific factors—particularly the quality of teaching and classroom interactions—than by socioeconomic background, highlighting the significant role of schools and educators. The impact of teachers on student performance makes research on teacher effectiveness a crucial area of focus, alongside a consistent emphasis on optimizing educational practices. The present study aims to serve as a reliability test for prior research suggesting that student performance is influenced by teachers. The primary hypothesis is to examine the correlation between primary school teachers' participation in Online Communities of Learning and student performance, as well as various factors contributing to teacher effectiveness, including student achievement in Mathematics. Quantitative data were collected through a teacher questionnaire and two written performance assessments for students. The sample comprises 217 teachers from 5th and 6th grades, with an average of 12.09 ± 8.25 years of teaching experience, representing 175 schools, 240 classes, and a total of 2,925 students across 46 counties in Greece. Two subgroups of teachers were formed: 122 members of Online Communities of Learning and 95 non-members. The classes taught by these teachers averaged 13.15 ± 5.02 students. Additionally, variables such as gender, years of teaching experience, and teachers’ educational levels were examined. Based on the results of exploratory and confirmatory factor analyses, a reliable and valid structure was established for twenty-three statements. The results of the study demonstrate that student achievement is associated with both the time and intensity of teacher-members' participation in Online Communities of Learning. The data indicate a positive correlation between teachers' beliefs regarding the effectiveness of training received within these communities and their level of engagement. It is concluded that this study contributes to the existing body of research through the development of a specialized scale, which can be utilized to assess teachers' beliefs and identify their professional development needs in the online environment. Ultimately, the study highlights factors that can enhance student outcomes across various subjects and recommends further investigation into additional variables by researchers in the field.

Η εισαγωγή της τεχνολογίας και του διαδικτύου στο χώρο της εκπαίδευσης έχει επιφέρει σε σύντομο χρονικό διάστημα μία σειρά εκπαιδευτικών και κοινωνικών εξελίξεων. Τα χαρακτηριστικά της συνεργασίας, επικοινωνίας και διαμοιρασμού έχουν μεταβεί από τη σχολική εκπαιδευτική κοινότητα στις διαδικτυακές κοινότητες εκπαιδευτικών. Τα χαρακτηριστικά της συμμετοχής των μελών-εκπαιδευτικών σε κοινές δραστηριότητες, η ανάπτυξη δράσεων, η αλληλεπίδραση σε εικονικούς χώρους μάθησης με στόχο την αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων, διαμορφώνουν τις Ηλεκτρονικές Κοινότητες Μάθησης, οι οποίες αναδύονται ως ένα ιδιαίτερα υποσχόμενο μέσο για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση από και ανάμεσα σε ίσους, με το πλεονέκτημα ότι παρέχουν τη δυνατότητα για επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, παρακάμπτοντας τους χωροχρονικούς περιορισμούς που θέτουν οι παραδοσιακές μορφές. Έρευνες έχουν αναδείξει συγκεκριμένους παράγοντες που επηρεάζουν την επίδοση των μαθητών, τονίζοντας τη σημαντικότητα της συμβολής του σχολείου και του εκπαιδευτικού στην εξέλιξη των μαθητών. Η ενδεχόμενη επίδραση του εκπαιδευτικού στην επίδοση των μαθητών καθιστά ουσιώδη την έρευνα σε πτυχές της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών και τη χάραξη σταθερού προσανατολισμού προς τη βελτιστοποίηση του εκπαιδευτικού έργου. Η παρούσα έρευνα επιδιώκεται να λειτουργήσει ως ένα μέτρο διερεύνησης αυτού που οι προηγούμενες έρευνες αναφέρουν ως επιρροή του εκπαιδευτικού στις σχολικές επιδόσεις του μαθητή και να συμβάλλει στην ευρύτερη έρευνα για τον ρόλο των πληροφοριακών συστημάτων στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στοχεύοντας να ελέγξει το συσχετισμό ανάμεσα στη συμμετοχή των εκπαιδευτικών Δημοτικής Εκπαίδευσης σε Ηλεκτρονικές Κοινότητες Μάθησης και μία σειρά παραγόντων που έχει φανεί ότι συντελούν στην αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού και στην επίδοση των μαθητών. Η έρευνα ακολούθησε ποσοτική μέθοδο με συσχετιστικό σχεδιασμό και χρησιμοποιήθηκε η τεχνική δειγματοληψίας χιονοστιβάδας. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν μέσα από ερωτηματολόγιο για τους εκπαιδευτικούς και δύο διαγνωστικά τεστ Μαθηματικών για τους μαθητές. Συνολικά 217 εκπαιδευτικοί Ε΄ και Στ΄ τάξεων με μέση εκπαιδευτική προϋπηρεσία τα 12,09±8,25 έτη, από 175 σχολεία, με τα αντίστοιχα 240 τμήματα και 2.925 μαθητές από 46 νομούς της χώρας συμμετείχαν στην έρευνα. Σχηματίστηκαν δύο υποομάδες εκπαιδευτικών, οι 122 εκπαιδευτικοί-μέλη Ηλεκτρονικών Κοινοτήτων Μάθησης, σύμφωνα με δική τους δήλωση, και οι 95 εκπαιδευτικοί μη μέλη Ηλεκτρονικών Κοινοτήτων Μάθησης. Κατά μέσο όρο, τα τμήματα των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών αποτελούνται από 13,15±5,02 μαθητές. Ο παράγοντας της συμμετοχής του εκπαιδευτικού σε Ηλεκτρονικές Κοινότητες Μάθησης στην επίδοση των μαθητών αποτέλεσε τη βασική υπόθεση της έρευνας. Επιπλέον, ελέγχθηκαν οι μεταβλητές του φύλου, των ετών εκπαιδευτικής εμπειρίας, η τάξη διδασκαλίας και το επίπεδο σπουδών του εκπαιδευτικού. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των διερευνητικών και επιβεβαιωτικών παραγοντικών αναλύσεων διαμορφώθηκε μια αξιόπιστη και αξιολογήσιμη δομή είκοσι τριών δηλώσεων. Τα κύρια ευρήματα έδειξαν ότι οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν σε Η.Κ.Μ. ανέφεραν θετική επίδραση στην επαγγελματική τους ανάπτυξη και την ικανότητά τους να βελτιώσουν τις διδακτικές τους δεξιότητες. Τα αποτελέσματα της έρευνας καταδεικνύουν ότι η επίδοση των μαθητών συσχετίζεται με το χρόνο και την ένταση της συμμετοχής των εκπαιδευτικών-μελών εντός Η.Κ.Μ. ενώ αναδείχθηκε θετική η συσχέτιση των πεποιθήσεων των εκπαιδευτικών για τις Η.Κ.Μ. ως προς την αποτελεσματικότητα της επιμόρφωσης που λαμβάνουν μέσα από τη συμμετοχής τους σε αυτές. Ωστόσο, δεν υπήρξε σαφής συσχέτιση μεταξύ της συμμετοχής των εκπαιδευτικών στις Η.Κ.Μ. και της βελτίωσης των μαθητικών επιδόσεων. Οι εκπαιδευτικοί τόνισαν τη σημασία της αλληλεπίδρασης με συναδέλφους και τη χρήση των κοινών διδακτικών υλικών στις Η.Κ.Μ. ως σημαντικούς παράγοντες στην επαγγελματική τους ανάπτυξη. Η έρευνα καταλήγει ότι ενώ οι Η.Κ.Μ. αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο για την επαγγελματική ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών, η μέτρηση της επίδρασης στις επιδόσεις των μαθητών είναι περίπλοκη και απαιτεί περαιτέρω μελέτη. Η παρούσα μελέτη συμβάλει στην έρευνα μέσω της κλίμακας που κατασκευάστηκε, αφού μπορεί να αξιοποιηθεί για την κατανόηση των πεποιθήσεων παράλληλα με την εξακρίβωση των επιμορφωτικών αναγκών των εκπαιδευτικών στο διαδικτυακό περιβάλλον.