Το κανονικό έργο του Δωροθέου Κοτταρά (Αρχιεπισκόπου Αθηνών, του από Κυθήρων και Λαρίσης)

Abstract

This dissertation highlights the exceptional and highly significant, multi-faceted personality of the late Archbishop Dorotheos Kottaras of Athens and all Greece, formerly of Kythera and Larissa, emphasising his canonical and ecclesiastical contributions. The value of his work is particularly evident through the treatises he authored. The study provides sufficient answers to key research questions, such as: a) What canonical and legal issues did Dorotheos Kottaras address during each period of his ecclesiastical ministry? b) What motivated him to write canonical treatises and make decisions of canonical significance? c) What impact did his writings have on the functioning of the Church of Greece? This academic study is at the crossroads of three disciplines at the same time: those of Theology, Law, and History. The author seeks to elucidate and enhance the comprehension of Dorotheos Kottaras’s contributions to addressing administrative challenges within the Church of Greece, as well as to clarify issues pertaining to Church-State relations in Greece during his tenure in the Metropolitanates of Kythera and Larissa, and particularly during his service as Archbishop of Athens. By covering the entirety of his ecclesiastical career, the dissertation provides a detailed picture of the challenges this eminent Hierarch faced, and successfully and responsibly addressed, throughout a tumultuous period in Greek history. The core of the dissertation is divided into three chapters, each dedicated to a distinct period of Dorotheos Kottaras’s ministry: Chapter one covers his tenure as Metropolitan of Kythera (20 December 1922 to 15 January 1935), chapter two covers his ministry as Metropolitan of Larissa (15 January 1935 to 29 March 1956), chapter three examines his time as Archbishop of Athens (29 March 1956 to 26 July 1957). To evaluate the importance of his work, one must consider the tumultuous historical setting in which Dorotheos Kottaras lived (1888 - 1957). He pursued a demanding education without today’s technological advantages, nevertheless he successfully graduated from two academic institutions (Law and Theology), and completed his postgraduate studies abroad. His education, tireless work, moral integrity, devotion to the Church, and methodical approach, enabled him to serve the Church faithfully from every office he was assigned. His intellectual stature and leadership qualities led the Church of Greece to elect him Metropolitan of Kythera at the age of just 34 years, while still a deacon. At 47 he was transferred to the demanding Metropolitanate of Larissa, and at 68 he was elected to the highest ecclesiastical office in the Church of Greece, that of Archbishop of Athens.

Η διατριβή αναδεικνύει την εξαίρετη και λίαν σημαντική για την Εκκλησία της Ελλάδος και γενικότερα για την Ελλάδα πολυσχιδή και σπουδαία προσωπικότητα του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Δωροθέου Κοτταρά, του από Κυθήρων και Λαρίσης, με έμφαση στο κανονικό και εκκλησιαστικό του έργο. Η αξία του έργου του εμφαίνεται κυρίως μέσα από τα πονήματα τα οποία συνέγραψε. Από τη διατριβή ο ερευνητής θα λάβει ικανές απαντήσεις στα ερωτήματα: α. Ποια νομοκανονικά ζητήματα θίγονται σε κάθε χρονική περίοδο του έργου του Δωροθέου Κοτταρά, β. ποιοι λόγοι οδήγησαν τον Δωρόθεο Κοτταρά στη συγγραφή νομοκανονικών πονημάτων και τη λήψη αποφάσεων νομοκανονικού περιεχομένου και γ. ποιον αντίκτυπο είχαν τα πονήματά του στη λειτουργία της ελλαδικής Εκκλησίας. Η συγκεκριμένη επιστημονική εργασία αφορά τόσο τη Θεολογία, όσο και τις Επιστήμες της Νομικής και της Ιστορίας. Σκοπός του συγγραφέως ήταν να δοθεί η ευκαιρία κατανοήσεως και διαφωτίσεως της συμβολής του Δωροθέου Κοτταρά στην επίλυση θεμάτων της Διοικητικής Ιστορίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, καθώς και της κατανοήσεως ζητημάτων σχέσεων Κράτους - Εκκλησίας, κατά τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο της αρχιερατικής πορείας του Δωροθέου Κοτταρά στις Ιερές Μητροπόλεις των Κυθήρων και της Λάρισας, αλλά και της περιόδου κατά την οποία ήταν Αρχιεπίσκοπος Αθηνών. Φωτίζοντας ολόκληρη την ανωτέρω χρονική περίοδο, παρέχεται αναλυτική εικόνα των προβλημάτων, τα οποία κλήθηκε να αντιμετωπίσει και το έπραξε αποτελεσματικώς και υπευθύνως ο σπουδαίος αυτός Ιεράρχης. Το κύριο μέρος της διατριβής χωρίζεται σε τρία κεφάλαια, περιλαμβάνοντας το καθένα την περίοδο και το έργο του Δωροθέου Κοτταρά σε κάθε σταθμό της εκκλησιαστικής του διακονίας. Το πρώτο κεφάλαιο περιλαμβάνει τη χρονική περίοδο του έργου του Δωροθέου Κοτταρά ως Μητροπολίτου Κυθήρων, από 20.12.1922 έως 15.1.1935, το δεύτερο κεφάλαιο τη χρονική περίοδο του έργου του ως Μητροπολίτου Λαρίσης, από 15.1.1935 έως 29.3.1956, και το τρίτο κεφάλαιο τη χρονική περίοδο του έργου του ως Αρχιεπισκόπου Αθηνών, από 29.3.1956 έως 26.7.1957. Για την καλύτερη αξιολόγηση του σημαντικού έργου του προβαλλομένου, μέσω της διατριβής, Πρωθιεράρχη πρέπει ο ερευνητής να λάβει υπ’ όψιν του τις δυσκολίες της ταραχώδους περιόδου κατά την οποία έζησε ο Δωρόθεος Κοτταράς (1888 - 1957). Σπούδασε και καταρτίσθηκε σε περιόδους κατά τις οποίες η φοίτηση ήταν πολύ απαιτητική, χωρίς τις σύγχρονες τεχνολογικές διευκολύνσεις και μάλιστα κατάφερε να αποφοιτήσει από δύο Ακαδημαϊκές Σχολές (Νομική, Θεολογία), αλλά και να ολοκληρώσει τις σπουδές του σε μεταπτυχιακό επίπεδο στο εξωτερικό. Με τη μόρφωσή του, την εργατικότητά του, την αγάπη του προς την Εκκλησία, τη μεθοδικότητά του βοήθησε την Εκκλησία από όλες τις θέσεις από τις οποίες κλήθηκε να την υπηρετήσει. Η αξία του και η σημαντικότητα της προσωπικότητός του οδήγησαν την Εκκλησία της Ελλάδος να τον εκλέξει όντας Διάκονος, σε ηλικία μόλις 34 ετών, Μητροπολίτη Κυθήρων, να τον μεταθέσει, στα 47 του έτη, στην απαιτητική Μητρόπολη Λαρίσης και τέλος να τον εκλέξει σε ηλικία 68 ετών στον πρώτο θρόνο της Εκκλησίας της Ελλάδος, αυτό των Αθηνών, ως Προκαθήμενο.