Τα δικαιοδοτικά όρια του δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων υπό ευρωπαϊκή διακυβέρνηση

Abstract

[…] Βασικό αντικείμενο της παρούσας μελέτης είναι το ΔΕΚ, είναι απαραίτητο, για τη διαμόρφωση ενός ορισμού της έννοιας «δικαστική εξουσία» και κατ’ επέκταση «δικαιοδοτικό όρια», να ληφθεί υπ’ όψη μία ιδιαιτερότητα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, ως συστήματος και πλαισίου, εντός του οποίου λειτουργεί το Δικαστήριο. Πρόκειται για την έντονη δικαιογένεια και δικαιοκρατία που χαρακτηρίζει το πολιτειακό αυτό σχήμα. Η κυριαρχία του δικαίου ως θεμελιώδους μέσου άσκησης της σύγχρονης ευρωπαϊκής διακυβέρνησης έχει άμεση επίδραση στην εξουσία του οργάνου που είναι υπεύθυνο για την τήρηση και εφαρμογή του, δηλαδή του ΔΕΚ. Έτσι, καθοριστικό παράγοντα διαμόρφωσης του εύρους εξουσίας του Δικαστηρίου αποτελεί το άρθρο 220 ΣυνθΕΚ, σύμφωνα με το οποίο: «Το Δικαστήριο ... εξασφαλίζει την τήρηση του δικαίου ...». Όταν επομένως μελετάται η έκταση εξουσίας του ΔΕΚ, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το ότι συνιστά το βασικό δικαιοδοτικό όργανο εντός ενός συστήματος, όπου οποιαδήποτε διαφορά επιλύεται και κάθε σχέση ρυθμίζεται αποκλειστικά και αναγκαστικά μέσω του δικαίου, με την αυτοδικία ή τις πολιτικές διαπραγματεύσεις να μην αποτελούν κρατική επιλογή. Από τις παραπάνω σκέψεις προκύπτει η εξής πιθανή εκδοχή ενός ορισμού για την έννοια δικαιοδοτικά όρια, της οποίας θα γίνει χρήση κατά την παρούσα μελέτη: «Δικαιοδοτικά όρια ενός δικαιοδοτικού οργάνου είναι τα όρια εκείνα, που τίθενται και καθορίζουν το εύρος της εξουσίας του, την ακτίνα δηλαδή της δικαιοδοσίας και αρμοδιότητάς του, το εύρος των παραγόντων που λαμβάνει υπόψη κατά την εκφορά της δικανικής του κρίσης, και το φάσμα των αποτελεσμάτων που έχουν οι αποφάσεις του στην άσκηση εξουσίας από άλλους φορείς της». Η έρευνα με βάση τον παραπάνω ορισμό θα προχωρήσει κυρίως με την εμπειρική μέθοδο. Αφενός θα επιχειρηθεί μία όσο το δυνατόν πληρέστερη μελέτη του θεμελιωδών νομικών κειμένων εκείνων, που καθορίζουν ενδογενώς τα δικαιοδοτικά όρια του ΔΕΚ, δηλαδή των Συνθηκών. Αφετέρου η έρευνα θα στηριχθεί σε μία αναλυτική προσέγγιση σημαντικών αποφάσεων του Δικαστηρίου, αφού η νομολογία συνιστά ουσιαστικά τον τρόπο άσκησης εξουσίας ενός δικαιοδοτικού οργάνου. Στον πυρήνα της μελέτης των δικαιοδοτικών ορίων του ΔΕΚ βρίσκεται ένα ερευνητικό τρίπτυχο. Σε πρώτο στάδιο μελετώνται τα δικαιοδοτικά του όρια και η άσκηση εξουσίας από αυτό με κριτήρια παραδοσιακές μεθόδους μελέτης και ορισμούς, όπου και διαπιστώνεται μία αδυναμία να ανταποκριθούν οι τελευταίοι στα νέα, σύγχρονα δεδομένα εξουσίας των δικαιοδοτικών οργάνων και ειδικότερα του ΔΕΚ. Σε δεύτερο στάδιο διατυπώνεται μία υπόθεση εργασίας, μία θέση που φιλοδοξεί να εναρμονίσει τις παλαιότερες διαπιστώσεις με το σύγχρονο πλαίσιο ευρωπαϊκής διακυβέρνησης και το ρόλο του ΔΕΚ, προκειμένου να διατυπώσει πια με σχετική ακρίβεια τα κριτήρια εκείνα, που καθορίζουν το εύρος των δικαιοδοτικών ορίων του Δικαστηρίου. Σε τρίτο στάδιο, η υπόθεση εργασίας ελέγχεται με βάση τα έως τώρα υπάρχοντα, αλλά και επιπρόσθετα νομολογιακά δεδομένα, προκειμένου να διαπιστωθεί η ορθότητα ή οι τυχόν αδυναμίες της. […]