Δίαιτα χαμηλή σε ζυμώσιμους ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες, προσαρμοσμένη στη μεσογειακή διατροφή και εφαρμογή σε ασθενείς με ευερέθιστο έντερο: εκτίμηση συμμόρφωσης και ανακούφισης των συμπτωμάτων

Abstract

Irritable bowel syndrome (IBS) affects approximately 20% of the population, and it is often associated with food intake. The low FODMAP diet (LFD) is effective for managing IBS symptoms, but its anti-inflammatory potential remains unclear. The Mediterranean diet (MedDiet) is known for its significant anti-inflammatory properties. This thesis protocol introduces the MED-LFD, which combines the symptom relief of LFD with the anti-inflammatory benefits of the MedDiet. To evaluate the effectiveness of the Mediterranean version of the low FODMAPs Diet (MED-LFD) compared to NICE guidelines for IBS symptoms' management and to assess changes in stool short and branched-chain fatty acid levels (SCFAs and BCFAs). 108 patients with Rome IV IBS without constipation were randomized into the MED-LFD or NICE group. Primary endpoints included changes in symptom severity and responder rate (reduction of more than 50 IBS-SSS points) after intervention and at six months of follow-up. Secondary endpoints assessed quality of life, symptom burden, adequate relief, anxiety/depression levels, adherence, and safety. Stool SCFA and BCFA levels were measured using Gas Chromatography/Mass Spectrometry. We registered this Thesis Protocol under ClinicalTrials.gov ID: NCT03997708. At both time points, the MED-LFD group showed a significantly greater improvement in symptom severity (159±80 vs. 253±94 and 168±117 vs. 245±98), responder rates (84.6% vs. 60.8% and 79.1% vs. 52.3%), and adherence (75% vs. 41% and 45% vs. 7%). Similar results were observed for all secondary endpoints, with no serious adverse events reported. The MED- LFD intervention was the strongest independent predictor of being a responder at the 1st (OR=6.66; 95%CI=1.46, 30.4) and 2nd follow-up (OR=4.85; 95%CI=1.31, 17.96). Stool SCFAs and BCFAs were significantly reduced at both follow-ups. The MED-LFD is superior to NICE recommendations in managing non- constipated IBS symptoms and quality of life. It remains to be proved that reduced stool SCFA and BCFA levels might be an objective marker of response to dietary interventions.

Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ) είναι μια γαστρεντερική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από κοιλιακό άλγος και μεταβολές στις συνήθειες του εντέρου. Η δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε FODMAPs (LFD) ανακουφίζει τα συμπτώματα του ΣΕΕ αλλά η επίδρασή της στη χαμηλού βαθμού φλεγμονή παραμένει ανεξερεύνητη. Η Μεσογειακή Διατροφή (MedDiet) είναι γνωστή για τις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές της. Στο πρωτόκολλο της Διδακτορικής Διατριβής εισάγεται ο συνδυασμός των δυο διατροφικών παρεμβάσεων (MED- LFD) με στόχο την ανακούφιση των συμπτωμάτων που προσφέρει η LFD και τα αντιφλεγμονώδη οφέλη της MedDiet. Η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της MED-LFD σε σύγκριση με τις συστάσεις του NICE για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του ΣΕΕ και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Μεθοδολογία 108 ασθενείς με Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου χωρίς δυσκοιλιότητα, σύμφωνα με τα κριτήρια Rome-IV, τυχαιοποιήθηκαν στην ομάδα MED-LFD ή στην ομάδα του NICE. Τα πρωτογενή καταληκτικά σημεία περιελάμβαναν τη μεταβολή στη σοβαρότητα των συμπτωμάτων, μετρημένη με την κλίμακα IBS-SSS και το ποσοστό ανταπόκρισης (μείωση μεγαλύτερη των 50 βαθμών στην κλίμακα IBS- SSS), μετά την παρέμβαση και στους έξι μήνες παρακολούθησης. Τα δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία αξιολόγησαν την ποιότητα ζωής, την ένταση των συμπτωμάτων, την επαρκή ανακούφιση, τα επίπεδα άγχους/κατάθλιψης, την προσκόλληση στη διατροφική παρέμβαση και την ασφάλεια της υπό εξέταση παρέμβασης. Σε διερευνητική ανάλυση, μετρήθηκαν τα επίπεδα λιπαρών οξέων βραχείας και διακλαδισμένης αλύσου στα κόπρανα με τη χρήση Αέριας Χρωματογραφίας/Φασματομετρίας Μάζας. Το Πρωτόκολλο της Διατριβής καταχωρίσθηκε στο ClinicalTrials.gov ID: NCT03997708. Και στα δύο χρονικά σημεία, η ομάδα ασθενών MED-LFD παρουσίασε σημαντικά μεγαλύτερη βελτίωση στη σοβαρότητα των συμπτωμάτων μετρημένη με την κλίμακα IBS-SSS (159±80 έναντι 253±94 και 168±117 έναντι 245±98), στα ποσοστά ανταπόκρισης (84,6% έναντι 60,8% και 79,1% έναντι 52,3%) και στην προσκόλληση (75% έναντι 41% και 45% έναντι 7%) στη διατροφική παρέμβαση. Παρόμοια αποτελέσματα παρατηρήθηκαν σε όλα τα δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία, χωρίς να αναφερθούν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Η παρέμβαση MED-LFD αναδείχθηκε ως ο ισχυρότερος ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας για την ανταπόκριση, αμέσως μετά την παρέμβαση (OR=6,66; 95%CI=1,46, 30,4) και κατά την παρακολούθηση στους έξι μήνες (OR=4,85; 95%CI=1,31, 17,96). Τα λιπαρά οξέα βραχείας και διακλαδισμένης αλύσου μειώθηκαν σημαντικά και στα δύο χρονικά σημεία παρακολούθησης. Η MED-LFD είναι ανώτερη από τις συστάσεις του NICE στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του ΣΕΕ σε ασθενείς χωρίς δυσκοιλιότητα και στην βελτίωση της ποιότητας ζωής. Απομένει να αποδειχθεί αν τα μειωμένα επίπεδα λιπαρών οξέων βραχείας και διακλαδισμένης αλύσου στα κόπρανα, μετά την παρέμβαση, συνιστούν αντικειμενικό δείκτη ανταπόκρισης σε διατροφικές παρεμβάσεις.