Μεθοδολογία ορθολογικής οργάνωσης διοίκησης και χρηματοδότησης της ελληνικής Υγειονομικής Περιφέρειας

Abstract

The organization, management, and financing of the health region are determined primarily by the political decisions of the government in power. Citizens’ participation in this process is usually indirect, either through institutional representatives or through the expression of demand for health services. This dissertation examines distortions in the formation of demand and proposes a methodological approach for the rational reorganization of the system. The central goal is the direct and active participation of citizens in decision-making, thereby enhancing transparency, efficiency, tax awareness, and accountability. Methodology A quantitative survey was conducted on 1,406 individuals in urban areas (Athens, Thessaloniki, Larissa, Patras), using random stratified sampling based on age, gender, and place of residence. The analysis was carried out with SPSS (version 8). Demand was examined in relation to the type of services and their providers, as well as the influence of management mechanisms. In a pilot study with 100 participants, priority ranking was investigated across five categories of problems, outcomes, and age groups, along with the impact of socioeconomic status on choices. Results The private sector dominates primary care, while the public sector mainly provides secondary services. An excessive number of uncoordinated visits is observed, particularly to medical specialists. The main factors influencing demand are gender, age, income, and education. The system relies primarily on vague demand management mechanisms, with price exerting a greater impact on weaker social groups. A significant deficit exists in clear and fair mechanisms, such as family physicians and coordination systems. The pilot study highlighted that citizens prioritize acute and life-threatening conditions, maternity care, and preventive interventions. The establishment of age-based criteria is also supported, with priority given to younger age groups. Significant differences in preferences are observed depending on age group, family status, economic, and educational level. Conclusions The rational management of demand is the only viable path for a sustainable and fair health system. The main pillars of a new strategy are: 1. Establishment of clear and socially acceptable priority criteria. 2. Transparent political process for the implementation of these criteria. 3. Development of management mechanisms that strengthen – rather than distort – social demand.Active citizen participation is essential for a system that promotes transparency, efficiency, and social justice.

Η οργάνωση, διοίκηση και χρηματοδότηση της υγειονομικής περιφέρειας καθορίζεται κυρίως από τις πολιτικές αποφάσεις της εκάστοτε κυβέρνησης. Η συμμετοχή των πολιτών σε αυτή τη διαδικασία είναι συνήθως έμμεση, είτε μέσω θεσμικών εκπροσώπων είτε μέσω της ζήτησης για υπηρεσίες υγείας. Η διατριβή εξετάζει τις στρεβλώσεις στη διαμόρφωση της ζήτησης και προτείνει μια μεθοδολογική προσέγγιση για την ορθολογική αναδιοργάνωση του συστήματος. Κεντρικός στόχος είναι η άμεση και ενεργή συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων, ενισχύοντας τη διαφάνεια, την αποδοτικότητα, τη φορολογική συνείδηση και τη λογοδοσία. Μεθοδολογία Διενεργήθηκε ποσοτική έρευνα σε 1.406 άτομα αστικών περιοχών (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Πάτρα), με τυχαία διαστρωματοποιημένη δειγματοληψία βάσει ηλικίας, φύλου και τόπου κατοικίας. Η ανάλυση έγινε με το SPSS (έκδοση 8). Η ζήτηση εξετάστηκε ως προς τον τύπο υπηρεσιών και τους παρόχους τους, καθώς και την επίδραση διαχειριστικών μηχανισμών.Σε πιλοτική έρευνα με 100 άτομα, μελετήθηκε η ιεράρχηση προτεραιοτήτων σε πέντε κατηγορίες προβλημάτων, αποτελεσμάτων και ηλικιακών ομάδων, καθώς και η επίδραση της κοινωνικοοικονομικής θέσης στις επιλογές. Αποτελέσματα Ο ιδιωτικός τομέας κυριαρχεί στην πρωτοβάθμια φροντίδα, ενώ ο δημόσιος καλύπτει κυρίως δευτεροβάθμιες υπηρεσίες. Παρατηρείται υπερβολικός αριθμός μη συντονισμένων επισκέψεων, ειδικά σε ιατρικές ειδικότητες. Οι βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη ζήτηση είναι: φύλο, ηλικία, εισόδημα και μόρφωση. Το σύστημα βασίζεται κυρίως σε ασαφείς μηχανισμούς διαχείρισης της ζήτησης, με τη χρήση της τιμής να επιδρά περισσότερο στις ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες. Σημαντικό έλλειμμα παρατηρείται στους σαφείς και δίκαιους μηχανισμούς, όπως ο οικογενειακός ιατρός και τα συστήματα συντονισμού. Η πιλοτική έρευνα ανέδειξε ότι οι πολίτες δίνουν προτεραιότητα σε οξείες και απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις, στη φροντίδα μητρότητας και στις προληπτικές παρεμβάσεις. Υποστηρίζεται επίσης η θέσπιση ηλικιακών κριτηρίων, με προτεραιότητα στις νεότερες ηλικίες. Σημαντικές διαφορές στις προτιμήσεις παρατηρούνται ανά ηλικιακή ομάδα, οικογενειακή κατάσταση, οικονομικό και εκπαιδευτικό επίπεδο. Συμπεράσματα Η ορθολογική διαχείριση της ζήτησης αποτελεί μονόδρομο για ένα βιώσιμο και δίκαιο σύστημα υγείας. Βασικοί άξονες για μια νέα στρατηγική είναι: 1. Καθιέρωση σαφών και κοινωνικά αποδεκτών κριτηρίων προτεραιότητας. 2. Διαφανής πολιτική διαδικασία για την εφαρμογή αυτών των κριτηρίων. 3. Ανάπτυξη μηχανισμών διαχείρισης που ενισχύουν – και δεν στρεβλώνουν – το κοινωνικό αίτημα. Η ενεργή συμμετοχή των πολιτών είναι απαραίτητη για ένα σύστημα που προάγει τη διαφάνεια, την αποδοτικότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη.