Διερεύνηση εμβολιασμού έναντι της ηπατίτιδας Β και της εποχικής γρίπης

Abstract

Introduction: Nursing students are a subgroup of healthcare professionals who divide their study time between university and clinical settings. Nursing students are at high risk of contracting infectious diseases, such as hepatitis B, and seasonal influenza and vaccination coverage contributes to prevention and quality assurance of public health services. Aim: The aim of this study was to investigate the vaccination coverage, knowledge, attitudes and practices of nursing students regarding hepatitis B and seasonal influenza. Methods: A cross-sectional, non-randomized, descriptive study was conducted using an anonymous reference questionnaire, which was created for the purpose of this survey. A total of 1261 nursing students from the two largest Greek Departments of Nursing studies, participated in a convenience sampling from September 2022 to July 2023. Participants had the option of completing the questionnaire either in handwritten or electronic form via a web-based platform. The survey instrument included the demographic characteristics of the participants, their general attitudes towards vaccination and in particular their knowledge, attitudes, practices and vaccination coverage regarding hepatitis B virus and influenza virus. Data analysis was performed using the statistical package SPSS v.23.0. All tests were performed at a statistical significance level of p≤0.05.Results: A total of 732 nursing students of University of West Attica (response rate 72.47%) and 529 students of the National and Kapodistrian University of Athens (response rate 63.88%) participated. 27.7% of the sample (N= 349) were fully vaccinated against HBV and 23% (N= 290) had been vaccinated in 2022-2023 for influenza. The low vaccination coverage rates were combined with the low reliability of participants in the information provided by the Ministry of Health on vaccinations (51.2%, N= 646). Reasons for not accepting vaccines were not found to be related to participants' knowledge and attitudes about both hepatitis B and influenza. Nursing students' knowledge was captured through the knowledge score and was found to be adequate for both hepatitis B (SD= 17 points, Cronbach's a= 0.83) and influenza (SD= 18.8 points, Cronbach's a= 0.74). Knowledge and attitude/practice scores for both hepatitis B and influenza were significantly and positively correlated (p<0.001). At the same time, multivariate linear regression with the dependent variable being the score for participants' appropriate attitudes and practices towards HBV and influenza and the independent variables being their demographics, year of study and knowledge about influenza, showed that they were independently related. Thus, a longer year of study is associated with better practices and better attitudes (p<0.05).Conclusions: The emergence of low vaccination coverage of nursing students against hepatitis B and influenza, despite the participants' adequate knowledge and positive attitudes towards them, identifies the need for Nursing Departments of University Institutions to proceed with the design and development of educational and intervention programs.

Εισαγωγή: Οι φοιτητές Νοσηλευτικής αποτελούν μια υποομάδα των επαγγελματιών υγείας που μοιράζουν τον χρόνο σπουδών τους μεταξύ Πανεπιστημίου και κλινικών. Οι φοιτητές Νοσηλευτικής διατρέχουν υψηλό κίνδυνο μόλυνσης από μεταδοτικά νοσήματα, όπως η ηπατίτιδα Β και η εποχική γρίπη. Η εμβολιαστική τους κάλυψη συμβάλει στην πρόληψη και την εξασφάλιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών δημόσιας υγείας. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση της εμβολιαστικής κάλυψης, των γνώσεων, στάσεων και πρακτικών των φοιτητών Νοσηλευτικής αναφορικά με την ηπατίτιδα Β και την εποχική γρίπη. Μεθοδολογία: Διενεργήθηκε συγχρονική, μη τυχαιοποιημένη, περιγραφική έρευνα, με τη χρήση ανώνυμου ερωτηματολογίου αναφοράς, το οποίο δημιουργήθηκε για τους σκοπούς της συγκεκριμένης μελέτης. Στη δειγματοληψία ευκολίας συμμετείχαν συνολικά 1261 φοιτητές Νοσηλευτικής από τα δύο μεγαλύτερα Τμήματα Νοσηλευτικής της Ελλάδας, από τον Σεπτέμβριο του 2022 έως τον Ιούλιο 2023. Οι συμμετέχοντες είχαν τη δυνατότητα συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου είτε σε χειρόγραφη είτε σε ηλεκτρονική μορφή μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας. Το εργαλείο της έρευνας περιλάμβανε τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων, τη γενική στάση τους αναφορικά με τους εμβολιασμούς και ειδικότερα τις γνώσεις, στάσεις, πρακτικές και την εμβολιαστική κάλυψή τους σχετικά με τον ιό της ηπατίτιδας Β και τον ιό της γρίπης. Η ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με το στατιστικό πακέτο SPSS v.23.0. Όλες οι δοκιμές πραγματοποιήθηκαν σε επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας p≤0,05.Αποτελέσματα: Συμμετείχαν συνολικά 732 φοιτητές Νοσηλευτικής του ΠΑΔΑ (ποσοστό ανταπόκρισης 72,47%) και 529 φοιτητές του ΕΚΠΑ (ποσοστό ανταπόκρισης 63,88%). Το 27,7% του δείγματος (Ν= 349) ήταν πλήρως εμβολιασμένο έναντι του HBV και το 23% (Ν= 290) είχε εμβολιαστεί την περίοδο 2022-2023 για την γρίπη. Οι λόγοι μη αποδοχής των εμβολίων δεν βρέθηκε να σχετίζονται με τις γνώσεις και τις στάσεις των συμμετεχόντων τόσο για την ηπατίτιδα Β όσο και για την γρίπη. Οι γνώσεις των φοιτητών Νοσηλευτικής αποτυπώθηκαν μέσω του σκορ γνώσεων και αποφάνθηκαν επαρκείς τόσο για την ηπατίτιδα Β (SD= 17 μονάδες, Cronbach’s a= 0,83) όσο και για την γρίπη (SD= 18,8 μονάδες, Cronbach’s a= 0,74). Τα σκορ γνώσεων και στάσεων/πρακτικών για την ηπατίτιδα Β αλλά και τη γρίπη ήταν σημαντικά και θετικά συσχετισμένα (p<0,001). Παράλληλα, η πολυπαραγοντική γραμμική παλινδρόμηση με εξαρτημένη μεταβλητή το σκορ για τις ενδεδειγμένες στάσεις και πρακτικές των συμμετεχόντων απέναντι στον HBV και τη γρίπη και ανεξάρτητες μεταβλητές τα δημογραφικά στοιχεία τους, το έτος φοίτησής τους και τις γνώσεις τους σχετικά με την γρίπη, έδειξε ότι σχετίζονται ανεξάρτητα. Έτσι, μεγαλύτερο έτος σπουδών συνδέεται με ορθότερες πρακτικές και καλύτερες στάσεις (p<0,05). Συμπεράσματα: Η ανάδειξη της χαμηλής εμβολιαστικής κάλυψης των φοιτητών Νοσηλευτικής έναντι της ηπατίτιδας Β και της γρίπης, παρά τις επαρκείς γνώσεις και τις θετικές στάσεις των συμμετεχόντων απέναντι σε αυτά, εντοπίζει την ανάγκη των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων να προχωρήσουν στον σχεδιασμό και την υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων αλλά και προγραμμάτων παρέμβασης.