Η έννοια της «μεταβίβασης επιχείρησης» ως προϋπόθεση της προστασίας των εργαζομένων κατά το ενωσιακό και εθνικό δίκαιο: μεταβίβαση επιχείρησης στο πλαίσιο διαδικασιών αφερεγγυότητας

Abstract

The thesis aims, on the one hand, to clarify the material, personal and territorial scope of Directive 2001/23/EC and the corresponding Greek labour legislation on the change of the employer and, on the other hand, to define and examine the exceptions to it, in accordance with Article 5 of the Directive and the corresponding Article 6 of PD 178/2002. The content is structured in three sections. The first chapter focuses mainly on the analysis of the concept of "transfer of undertakings", the conditions for the application of Directive 2001/23 and PD 178/2002 both in the private and public sector and the examination of the personal scope of application. In this chapter, the legislative framework of business transfers in the field of labor law is thoroughly examined, while issues of intertemporal law and the constitutionality of the regulation are also addressed. Subsequently, an interpretative approach to the critical concepts for the application of the legislation on transfers is undertaken, along with an analysis of issues related to the preservation of the identity of an entity undergoing transfer. The focus is placed on key rulings by the CJEU, such as the Ellinika Nafpigia S.A. case and the Grafe and Pohle case, as well as the case law of Greek courts and courts of other EU member states, including German, French, Austrian, and UK courts. Furthermore, the dynamic element, the change in the person of the employer caused by modern forms of companies organization and restructuring, as well as the concept of "employee" according to Directive 2001/23 and PD 178/2002 are also investigated. Regarding the second chapter, the research focuses on insolvency proceedings applicable in the Greek legal framework, such as the pre-bankruptcy reorganization procedure, bankruptcy, the special administration under Articles 68 et seq. of L. 4307/2014, etc. An effort is made to distinguish between those proceedings that allow for the protection of employment relationships and those that exclude it (Article 6 of PD 178/2002). The timing of the application of this exception is also being considered. The third and final chapter is devoted to a more specific analysis of the territorial scope of Directive 2001/23 and the PD 178/2002. In particular, it contains a detailed examination of cross-border transfers of undertakings, both within and outside the EU, and studies the definition of the concept of 'transfer' in these situations, while analyzing the relevant issues arising in the field of private international law. A central focus of this chapter is the examination of cross-border corporate restructuring transactions, in light of Directive (EU) 2017/1132, as amended and currently in force, as well as issues related to the international jurisdiction of courts.

Η παρούσα διατριβή σκοπεί αφενός στην αποσαφήνιση του καθ’ ύλη, προσωπικού και εδαφικού πεδίου εφαρμογής της Οδηγίας 2001/23/ΕΚ και της αντίστοιχης ελληνικής εργατικής νομοθεσίας περί μεταβολής του προσώπου του εργοδότη και αφετέρου στην οριοθέτηση και εξέταση των εξαιρέσεων από αυτό, σύμφωνα με το άρθρο 5 της Οδηγίας και το αντίστοιχο άρθρο 6 του Π.Δ. 178/2002. Το περιεχόμενο της διατριβής διαρθρώνεται σε τρεις ενότητες. Το πρώτο κεφάλαιο εστιάζει κυρίως στην ανάλυση της έννοιας της «μεταβίβασης επιχείρησης», των προϋποθέσεων εφαρμογής της Οδηγίας 2001/23 και του Π.Δ. 178/2002 στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα και στην εξέταση του υποκειμενικού πεδίου εφαρμογής. Στο συγκεκριμένο κεφάλαιο εξετάζεται με πληρότητα το νομοθετικό πλαίσιο των μεταβιβάσεων επιχειρήσεων στον τομέα του εργατικού δικαίου, ενώ παράλληλα γίνεται αναφορά σε ζητήματα διαχρονικού δικαίου και συνταγματικότητας της ρύθμισης. Στη συνέχεια, επιχειρείται η ερμηνευτική προσέγγιση των κρίσιμων εννοιών για την εφαρμογή της νομοθεσίας περί μεταβιβάσεων και η ανάλυση ζητημάτων που άπτονται της διατήρησης της ταυτότητας μιας υπό μεταβίβαση οντότητας, εστιάζοντας σε κρίσιμες δικαστικές αποφάσεις του ΔΕΕ, όπως στην υπόθεση Ελληνικά Ναυπηγεία Α.Ε. και στην υπόθεση Grafe και Pohle, στη νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων και των δικαστηρίων άλλων κρατών μελών της Ε.Ε. όπως των γερμανικών, των γαλλικών, των αυστριακών και των δικαστηρίων του Ηνωμένου Βασιλείου. Ακόμη, ερευνάται το δυναμικό στοιχείο, η μεταβολή του προσώπου του εργοδότη, την οποία προκαλούν οι σύγχρονες μορφές οργάνωσης και αναδιάρθρωσης επιχειρήσεων, καθώς και η έννοια του «εργαζομένου» σύμφωνα με την Οδηγία 2001/23 και το Π.Δ. 178/2002. Όσον αφορά το δεύτερο κεφάλαιο, στο επίκεντρο του ερευνητικού προβληματισμού τίθενται οι διαδικασίες αφερεγγυότητας που εφαρμόζονται στην ελληνική έννομη τάξη, όπως η προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης, η πτώχευση, η ειδική διαχείριση των άρ. 68 επ. του Ν 4307/2014, κ.ά., και επιχειρείται ο διαχωρισμός τους σ’ αυτές που επιτρέπουν την εφαρμογή της προστασίας των σχέσεων εργασίας και σ’ αυτές που την αποκλείουν (άρ. 6 Π.Δ. 178/2002). Με τη διδακτορική διατριβή επιδιώκεται, λοιπόν, ο σαφής προσδιορισμός της έκτασης της εξαίρεσης που προβλέπει το Π.Δ. 178/2002 όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων που θίγονται από τη μεταβίβαση της αφερέγγυας επιχείρησης. Επίσης, μελετάται ο χρόνος εφαρμογής της εν λόγω εξαίρεσης. Το τρίτο και τελευταίο κεφάλαιο της διδακτορικής διατριβής αφιερώνεται στην ειδικότερη ανάλυση του εδαφικού πεδίου εφαρμογής της Οδηγίας 2001/23 και του Π.Δ. 178/2002. Συγκεκριμένα, περιέχεται εμπεριστατωμένη εξέταση των περιπτώσεων διασυνοριακής μεταβίβασης επιχειρήσεως, εντός και εκτός Ε.Ε., και μελετάται η στοιχειοθέτηση της έννοιας της «μεταβίβασης» στις καταστάσεις αυτές, αναλύοντας παράλληλα τα συναφή ζητήματα που προκύπτουν στο πεδίο του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου. Ιδιαίτερη θέση στο κεφάλαιο αυτό έχει η διερεύνηση των πράξεων διασυνοριακής εταιρικής αναδιάρθρωσης, υπό το φως της Οδηγίας (ΕΕ) 2017/1132, όπως αυτή έχει σήμερα τροποποιηθεί και ισχύει, καθώς και των ζητημάτων που άπτονται της διεθνούς δικαιοδοσίας των δικαστηρίων.