Οι χρηματοοικονομικοί δείκτες των αλυσίδων λιανεμπορίου τροφίμων και ο ρόλος τους στην εθνική οικονομία σε περιόδους κρίσης

Abstract

This PhD Thesis is the first to deal with the field of retail trade and in particular the field of food - supermarkets. As well as aiming not only to analyze how important corporate efforts can affect the size of macroeconomic parameters, it also to quantify the contribution of the firms-sample to the national domestic product, both individually and collectively. This, in fact, is the novelty of this thesis that comes to fill the important scientific gap abovementioned (Zisoudis Ν. et al 2021). In particular, the paper studies the financial performance of the most important supermarket chains in Greece and in what extent they influence certain microeconomic variables including: the employment rate, national income, investments, etc. those, name related with the economic development of the country, in the unstable socio-economic environment that it has faced in the past 12 years. The time period under consideration in this thesis begins in 2009 with the beginning of the financial crisis and ends in 2021, two years after the beginning of the COVID - 19 health crisis. On the other hand, the period of the COVID-19 pandemic began as a health crisis and with the cessation of financial activities, it also turned into an economic crisis having the same characteristics as the previous one. The choice of the organized food retail sector was made mainly because the results in this sector are considered indicative of the prosperity index and wealth of a country, but at the same time the sector is also significantly affected by the climate of insecurity, fear and uncertainty that develops in such periods. The methodology followed in the research took into consideration on the one hand primary empirical data from quantitative and qualitative research done, such as structured questionnaires and interviews submitted to consumers, company executives as well as employees. On the other hand, this thesis was based also on secondary sources, such as financial statements, balance sheets, data from the Hellenic Statistical Authority, the Consumer Goods Retail Research Institute, Eurostat, Nielsen and other relevant literature, etc. The findings of the study showed that during the economic crisis were presented significant financial loses in a number of supermarket chains, some of which did not manage to survive. At the same time, however, we also had laudable achievements from some others. However, also in the period of the pandemic, despite the unprecedented situations the sector faced, it was able to cope with them and also additional new rules imposed by the health legislation as well as the new and emerging needs and demands of consumers. The present research is pioneering because it concludes that in times of crisis not only bright examples of businesses exist that with sound management and correct strategic steps can survive and evolve, but at the same time they can participate and contribute to the stability and development of the socio-economic fabric of the country, as well as to the development and stability of the majority of its population. (Zisoudis Ν. et al 2021)

Η παρούσα διδακτορική διατριβή είναι η πρώτη που ασχολείται με τον χώρο του λιανεμπορίου και ειδικότερα το χώρο των τροφίμων - σούπερ μάρκετ. Όπως και στοχεύει όχι μόνο στην ανάλυση πώς δηλαδή μπορεί να επηρεάσουν οι αξιόλογες εταιρικές προσπάθειες το μέγεθος των μακροοικονομικών παραμέτρων, αλλά επίσης ποσοτικοποιεί τη συνεισφορά του δείγματος εταιρειών στο εθνικό εγχώριο προϊόν, σε ατομικό και συλλογικό. Αυτή άλλωστε στην πραγματικότητα είναι η καινοτομία της διατριβής που έρχεται για να καλύψει το σημαντικό επιστημονικό κενό που αναφέρθηκε παραπάνω.(Zisoudis Ν. et al 2021) Πιο συγκεκριμένα η εργασία μελετά τις οικονομικές επιδόσεις των σημαντικότερων αλυσίδων καταστημάτων σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα και το βαθμό επιρροή τους σε ορισμένες μικροοικονομικές μεταβλητές συμπεριλαμβανομένου του ποσοστού απασχόλησης, εθνικού εισοδήματος, επενδύσεις κ.α. δηλαδή ότι σχετίζεται με την οικονομική ανάπτυξη, μέσα σε ένα ασταθές κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον που αντιμετώπισε η χώρα την τελευταία 12ετία. Η χρονική περίοδος υπό εξέταση στην παρούσα διατριβή ξεκινά το 2009 με την έναρξης της οικονομικής κρίσης και καταλήγει το 2021, δύο χρόνια μετά την έναρξη της υγειονομικής κρίσης COVID - 19. Ο κρίκος που ενώνει τις δύο περιόδους ονομάζεται οικονομική - υγειονομική κρίση. Η πρώτη περίοδος χαρακτηρίζεται από την έλλειψη ρευστότητας και παραγωγικών συντελεστών, τα οποία εξασθενούν την οικονομία. Από την άλλη η περίοδος της πανδημίας COVID – 19 ξεκίνησε ως υγειονομική κρίση και με την παύση των δραστηριοτήτων μετεξελίχθηκε και αυτή σε οικονομική κρίση παρουσιάζοντας τα χαρακτηριστικά της προηγούμενης. Η επιλογή του κλάδου του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων επιλέχθηκε κατά τον κύριο λόγο διότι θεωρείται ενδεικτική του δείκτη ευμάρειας, πλούτου παράλληλα όμως επηρεάζεται σημαντικά και από το κλίμα ανασφάλειας, φόβου και αβεβαιότητας που αναπτύσσεται σε τέτοιες περιόδους. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε στην έρευνα έλαβε αφενός πρωτογενή εμπειρικά δεδομένα από ποσοτική και ποιοτική έρευνα, όπως δομημένα ερωτηματολόγια και συνεντεύξεις που τέθηκαν σε καταναλωτές, στελέχη εταιρειών καθώς και υπαλλήλους. Αφετέρου βασίστηκε σε δευτερογενείς πηγές, όπως οικονομικές καταστάσεις, ισολογισμούς, στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών, Eurostat, Nielsen και άλλες αντίστοιχες βιβλιογραφίες, κ.α. Τα ευρήματα έδειξαν ότι την περίοδο της οικονομικής κρίσης είχαμε σημαντικές απώλειες σε αλυσίδες σούπερ μάρκετ, κάποιες από τις οποίες δεν κατάφεραν να επιβιώσουν. Παράλληλα όμως είχαμε και αξιέπαινα επιτεύγματα από κάποιες άλλες.Όμως και στην περίοδο της πανδημίας, παρά τις πρωτόγνωρες καταστάσεις που αντιμετώπισε, ο κλάδος μπόρεσε να ανταπεξέλθει σε αυτές και επιπλέον σε νέες αξιώσεις που πρόσταζαν οι υγειονομικοί κανόνες καθώς και στις πρωτοφανείς ανάγκες και απαιτήσεις των καταναλωτών. Η παρούσα έρευνα είναι πρωτοποριακή διότι καταλήγει στο συμπέρασμα ότι σε περιόδους κρίσεων όχι μόνο υπάρχουν φωτεινά παραδείγματα επιχειρήσεων που με νοικοκυρεμένη διαχείριση και ορθά στρατηγικά βήματα μπορούν να επιβιώσουν και να εξελιχθούν, αλλά παράλληλα μπορούν να συμμετέχουν και συνεισφέρουν στην σταθερότητα και στην ανάπτυξη του κοινωνικοοικονομικού ιστού της χώρας, καθώς και του ευρύτερου πληθυσμού της. (Zisoudis Ν. et al 2021)