Εθνικισμός και λαϊκισμός στο διαδίκτυο: τα ελληνικά μέσα και ο κόσμος στην εποχή της κρίσης

Abstract

This dissertation focuses on international news in Greece and how it is covered by popular Greek news portals. The research focuses on ethnocentrism and national populism, two elements that characterize external news reporting in Greek news media over time, in juxtaposition to cosmopolitanism. Starting point for this is the theoretical framework of cultural dualism, which has been applied widely in descriptions of contemporary Greek political culture. The dissertation aims to detect the confrontational co-existence of the underdog and the modernizing culture in the narratives of Greek journalists about the world as related to the position of Greece into it. By means of the methodological tools of Critical Discourse Analysis and Framing Theory the research seeks the elements that show either the national populist or the cosmopolitan character of the journalistic approaches to the developments, especially as far as the international crises are concerned (on a local, regional and global level). Moreover, it attempts to describe what constitutes the nation-centric outlook on the international news in Greece and how it is domesticated in order to serve specific objectives of the domestic/ national agenda, especially in periods when national populism is in surge.Finally, this dissertation aspires to map international news, a scarcely researched field in Greece, in view of the relevant developments in the global communication system and the challenge of the European and global public sphere, as well as global journalism, within the context of the current situation which is marked by rapid changes and uncertainty.

Αντικείμενο αυτής της εργασίας αποτελούν οι «διεθνείς ειδήσεις» στην Ελλάδα και ο τρόπος που καλύπτονται από τις ενημερωτικές σελίδες στο Διαδίκτυο. Η έρευνα εστιάζει σε δύο διαχρονικά χαρακτηριστικά του εξωτερικού ρεπορτάζ στα ελληνικά ΜΜΕ, τον εθνοκεντρισμό και τον εθνικολαϊκισμό, σε αντιπαραβολή με τον κοσμοπολιτισμό. Με αφετηρία τη θεωρία του πολιτισμικού δυισμού η διατριβή αυτή επιδιώκει να εντοπίσει τη συγκρουσιακή συνύπαρξη της παρωχημένης και της μεταρρυθμιστικής κουλτούρας στις αφηγήσεις των Ελλήνων δημοσιογράφων για τον κόσμο σε συνάρτηση με τη θέση της Ελλάδας μέσα σε αυτόν. Χρησιμοποιώντας ως μεθοδολογικά εργαλεία την Κριτική Ανάλυση Λόγου (Critical Discourse Analysis) και τη θεωρία της Πλαισίωσης (Framing Theory), η έρευνα αναζητά στοιχεία που να καταδεικνύουν τον εθνικολαϊκιστικό ή τον κοσμοπολιτικό χαρακτήρα των δημοσιογραφικών προσεγγίσεων στις εξελίξεις, εστιάζοντας στη μελέτη συγκεκριμένων περιπτώσεων διεθνών κρίσεων (τοπικού, περιφερειακού και παγκόσμιου χαρακτήρα). Παράλληλα, επιχειρεί να στοιχειοθετήσει τα χαρακτηριστικά της εθνοκεντρικής οπτικής, με την οποία αντιμετωπίζονται οι διεθνείς εξελίξεις στην Ελλάδα και τον τρόπο που αυτές εσωτερικοποιούνται, προκειμένου να εξυπηρετηθούν συγκεκριμένες στοχεύσεις της εσωτερικής/εθνικής ατζέντας, ιδιαίτερα μάλιστα σε περιόδους έξαρσης του εθνικολαϊκισμού.Τέλος, η εργασία αυτή φιλοδοξεί να χαρτογραφήσει το πεδίο των εξωτερικών ειδήσεων στην Ελλάδα, το οποίο ελάχιστα έχει ερευνηθεί μέχρι σήμερα, σε συνάρτηση με τις αντίστοιχες εξελίξεις στο παγκόσμιο επικοινωνιακό σύστημα, την πρόκληση της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας σφαίρας, αλλά και της παγκόσμιας δημοσιογραφίας, όπως επίσης και τη χρονική συγκυρία, που χαρακτηρίζεται από ραγδαίες αλλαγές και αβεβαιότητα.