Η ποιμαντική διακονία και το φαινόμενο της εκκοσμίκευσης

Abstract

The aim of this doctoral thesis is to examine the phenomenon of secularization in relation to pastoral ministry. The need for a proper understanding of the challenges and the effects that occur in relation to the phenomenon of secularization is underlined, which is approached from a sociological and from a theological perspective. We explore the effects of secularization of society in relation to church life, at the level of the parish and at the level of individual religiosity, with special reference to the case of “nominal” Orthodox Christians. Furthermore, it is argued that in the context of secularization, pastoral ministry should be grounded on eucharistic ecclesiology. A framework for pastoral work, aiming for the renewal of the church life, is also elaborated. The priest as a person and his ministry is further explored in relation to the challenges that arise as a result of the phenomenon of secularization, both as a social and as an ecclesiastical phenomenon. It is argued that the secularization of the priest as a person at the individual level constitutes the most critical challenge in relation to pastoral ministry. Τherefore, an emphasis on the selection, education, and evaluation of the priests is of primary importance for an effective pastoral ministry in the context of secularization.

Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι η μελέτη του φαινομένου της εκκοσμίκευσης σε σχέση με την ποιμαντική διακονία. Επισημαίνεται η ανάγκη μιας ορθής κατανόησης των προκλήσεων και των επιπτώσεων που προκύπτουν από την εξέλιξη του φαινομένου της εκκοσμίκευσης, το οποίο εξετάζεται ως κοινωνικό φαινόμενο, μέσα από μια κοινωνιολογική προσέγγιση, και ως εκκλησιαστικό φαινόμενο, μέσα από μια θεολογική προσέγγιση. Αναλύονται οι επιπτώσεις του φαινομένου της εκκοσμίκευσης στην εκκλησιαστική ζωή, τόσο στο επίπεδο της οργάνωσης της ενορίας όσο και στο επίπεδο της ατομικής θρησκευτικότητας, όπου εξετάζεται ειδικότερα η ύπαρξη της κατηγορίας των «κατ’ όνομα» χριστιανών. Υποστηρίζεται η απαραίτητη θεολογική θεμελίωση της ποιμαντικής με άξονα την ευχαριστιακή εκκλησιολογία ως προς την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στο πλαίσιο της εκκοσμίκευσης. Επίσης εξετάζονται πτυχές και καταγράφονται προτάσεις για ένα πλαίσιο ποιμαντικής με στόχο την ανανέωση της εκκλησιαστικής ζωής. Στη συνέχεια προσεγγίζεται το πρόσωπο του ποιμένα και η διακονία του, όπου εξετάζονται οι προκλήσεις που υπάρχουν λόγω της εκκοσμίκευσης, τόσο ως κοινωνικό όσο και ως εκκλησιαστικό φαινόμενο. Η εκκοσμίκευση του ποιμένα σε ατομικό επίπεδο επισημαίνεται ως η βασικότερη πρόκληση σε σχέση με την ποιμαντική διακονία. Τονίζεται έτσι η καίρια σημασία της επιλογής, εκπαίδευσης και αξιολόγησης των ποιμένων για μια αποτελεσματική ποιμαντική διακονία στο πλαίσιο της εκκοσμίκευσης.