Η επίδραση νοσηλευτικών παρεμβάσεων στην αυτοδιαχείριση και την πρόγνωση ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια

Abstract

Background: Educational interventions that focus on self-care management in patients with heart failure (HF) may improve HF knowledge and self-care and may reduce readmissions and mortality. However, the effects on health related quality of life (HR-QoL) and emotional wellbeing of patients and their caregivers as well as the delivery method of interventions are less well defined. Purpose: The present study sought to evaluate the effect of a nurse-led educational intervention on the health-related quality of life (HR-QoL), the self-management and HF knowledge, the cognitive function, the depression, exercise capacity and acute events in recently hospitalized HF patients. We further assessed the effect of educational interventions on caregiver outcomes including the burden of care, feelings of guilt and HR-QoL. Methods: In the present single-center, controlled study patients/caregivers were randomized into three groups: two intervention groups (Group-A/Group-B) and a group receiving the usual care (control Group-C). Educational sessions in groups A and B were initiated before hospital discharge and continued after discharged combining with home visits and telephone call sessions (Group-A) or telephone call sessions only (Group-B), for 6 months. Results: Seventy-three patients were included: 17 in the Group-A, 27 in the Group-B, and 29 in the Group-C of whom 16, 24, and 21 completed the study, respectively. Clinically meaningful 5-point improvements in the KCCQ scores (total and clinical score) were observed in a higher percentage of patients in Group-A versus Group-B and Group-C, p<0.001. Self-care total score, HF knowledge total and depression scores improved in Group-A and Group-B at 6 months, whereas they were deteriorated in Group-C (all, p<0.05), while no significant changes were observed on cognitive function (MMSE), p=0.229. Exercise capacity by 6-MWT was improved in Group-Α and Group-Β and deteriorated in Group-C, p<0.001. No significant difference was observed among groups in the composite clinical endpoint of acute events (log-rank p=0.738). In caregivers’ analysis, fifty-seven patient/caregiver dyads were included: 12 in Group-A, 18 in Group-B, 27 in Group-C of whom 11, 16 and 20, respectively, completed the study. All dimensions of HF-CQ and CGQ were improved in Groups A and B at 6 months, whereas they were deteriorated in Group-C (p<0.01). EQ-5D was found to be improved in Group-A and Group-B only in the visual analog scale domain, p=0.002.Conclusions: A 6-month nurse-led educational intervention, delivered either combining home visits and telephone call sessions or via telephone call sessions alone, may improve HR-QoL, self-care management and HF knowledge and alleviate depressive symptomatology in patients with HF. It may also reduce caregivers' burden and feelings of guilt with a positive effect on their QoL. The present study highlights the important role of HF nurses in the HF clinic and how continuing support with face-to-face meetings or via telephone calls may improve outcomes in terms of knowledge and self-care management in HF and HR-QoL.

Εισαγωγή: Οι εκπαιδευτικές παρεμβάσεις που εστιάζουν στην αυτοφροντίδα των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια (ΚΑ) μπορούν να βελτιώσουν τις γνώσεις των ασθενών για τη διαχείριση του συνδρόμου, ενώ ενδέχεται να μειώσουν τις επανανοσηλείες και τη θνητότητα. Εντούτοις, οι επιδράσεις στη σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής και τη συναισθηματική ευημερία των ασθενών, αλλά και των φροντιστών τους καθώς και τη διαχείριση του συνδρόμου, είναι λιγότερο σαφείς. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η αξιολόγηση της επίδρασης ενός εκπαιδευτικού προγράμματος από νοσηλεύτρια στη σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής, την αυτοφροντίδα και τη γνώση για την ΚΑ, τη γνωστική λειτουργία, την συναισθηματική ευημερία και την ικανότητα άσκησης των ασθενών καθώς και τις κλινικές εκβάσεις, σε προσφάτως νοσηλευθέντες ασθενείς με ΚΑ. Επίσης, μελετήθηκε η επίδραση των εκπαιδευτικών παρεμβάσεων στους φροντιστές των ασθενών όσον αφορά στα αισθήματα ενοχής, την επιβάρυνση της φροντίδας και τη σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής (ΠΖ) των φροντιστών. Υλικό-Μέθοδοι: Στην παρούσα μονοκεντρική, ελεγχόμενη μελέτη τυχαιοποιήθηκαν δυάδες ασθενών/φροντιστών σε τρεις ομάδες: δύο ομάδες παρεμβάσεων (ομάδα-Α/ομάδα-Β) και μία ομάδα συνήθους φροντίδας (ομάδα ελέγχου-Γ). Οι εκπαιδευτικές παρεμβάσεις στις ομάδες Α και Β ξεκίνησαν πριν την έξοδο από το νοσοκομείο και συνεχίστηκαν με συνδυασμό κατ’οίκον επισκέψεων και τηλεφωνικής επικοινωνίας (ομάδα-Α) ή τηλεφωνικής επικοινωνίας μόνο (ομάδα-Β), για 6 μήνες. Αποτελέσματα: Συμπεριλήφθηκαν 73 ασθενείς, 17 στην ομάδα-Α, 27 στην ομάδα-Β και 29 στην ομάδα-Γ, από τους οποίους 16, 24 και 21, αντίστοιχα, ολοκλήρωσαν τη μελέτη. Παρατηρήθηκαν κλινικά σημαντικές βελτιώσεις 5 βαθμών στο KCCQ (συνολική και κλινική βαθμολογία), σε υψηλότερο ποσοστό ασθενών στην ομάδα-Α έναντι της ομάδας-Β και ομάδας-Γ, p<0.001. Οι συνολικές βαθμολογίες για την αυτοφροντίδα, τις γνώσεις ως προς την ΚΑ και την κατάθλιψη βελτιώθηκαν στην ομάδα-Α και την ομάδα-Β στους 6 μήνες, ενώ επιδεινώθηκαν στην ομάδα-Γ (όλες, p<0.05), ενώ δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές μεταβολές στη γνωστική λειτουργία, p=0.229. Η ικανότητα για άσκηση βάσει το 6-MWT βελτιώθηκε στην ομάδα-Α και στην ομάδα-Β, ενώ επιδεινώθηκε στην ομάδα-Γ, p<0.001. Τέλος, δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά μεταξύ των ομάδων στα οξέα συμβάντα (log-rank p=0.738). Για την ανάλυση δεδομένων των φροντιστών, συμπεριλήφθηκαν 57 δυάδες ασθενών/φροντιστών, 12 στην ομάδα-Α, 18 στην ομάδα-Β και 27 στην ομάδα-Γ, από τις οποίες 11 (ομάδα Α), 16 (ομάδα Β), 20 (ομάδα-Γ) και ολοκλήρωσαν τη μελέτη. Όλες οι διαστάσεις των ερωτηματολογίων HF-CQ και CGQ βελτιώθηκαν στις ομάδες Α και Β στους 6 μήνες, ενώ επιδεινώθηκαν στην ομάδα-Γ (p<0.01). Το EQ-5D ανέδειξε σημαντική βελτίωση στην ομάδα-Α και για την ομάδα-Β μόνο στον τομέα της οπτικής αναλογικής κλίμακας, p=0.002. Συμπέρασμα: Μία εκπαιδευτική παρέμβαση 6 μηνών από νοσηλεύτρια σε προσφάτως νοσηλευθέντες ασθενείς με ΚΑ και τους φροντιστές τους, σε συνδυασμό με κατ’οίκον επισκέψεις και τηλεφωνικές κλήσεις ή μόνο με τηλεφωνικές κλήσεις μπορεί να βελτιώσει τη σχετιζόμενη με την υγεία ΠΖ, την αυτοφροντίδα και τη γνώση για την ΚΑ και να ανακουφίσει από τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Επίσης, φαίνεται να μειώνει τα αισθήματα επιβάρυνσης φροντίδας και ενοχής των φροντιστών αλλά και να έχει μικρή επίδραση στην ποιότητα ζωής τους.