Θεσμική συγκρότηση και έλεγχος των οικονομικών πόρων κατά την Επανάσταση: οι καταγραφές της λογιστικής επιτροπής (1822-1827)

Abstract

The subject of this doctoral thesis is the fiscal institutions established during the Revolution of 1821, their gradual evolution and the adjustments they underwent in a regime of permanent war. The time limits of the study are not determined by military or diplomatic events, but were chosen on the basis of the political development during the Revolution. The problematic of the thesis focuses on the study of the fiscal institutions of the Provisional Administration of Greece, from its constitutional proclamation (Jan. 1822) to the constitutional change brought about by the Constitution of Troizina (1827) and the constitution of the Greek State. Starting from the records of the accounting committee that carried out a financial audit for this period, it attempts to follow the financial constitution of the state under formation and the gradual changes in its financial institutions. Through the examination of the fiscal institutions as a field of observation of the process of formation and implementation of the state institutions, we attempted to outline this process during the first period of their organization. In order to achieve our research objective, we were helped by observing and understanding the bureaucratic mechanism that operated during these years and outlining its gradual transformations. For the needs of the research, two major sections of archival material were mainly used. On the one hand, accounting registers were processed, which were kept in the

Αντικείμενο της διδακτορικής διατριβής αποτελούν οι δημοσιονομικοί θεσμοί που συγκροτήθηκαν κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, η σταδιακή εξέλιξή τους και οι προσαρμογές που δέχθηκαν σε ένα καθεστώς διαρκούς πολέμου. Τα χρονικά όρια της μελέτης δεν προσδιορίζονται από τα στρατιωτικά ή τα διπλωματικά γεγονότα, αλλά επιλέχθηκαν με βάση την πολιτειακή εξέλιξη κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Η προβληματική της διατριβής εστιάζει στη μελέτη των δημοσιονομικών θεσμών της Προσωρινής Διοίκησης της Ελλάδας, από τη συνταγματική της ανακήρυξη (Ιαν. 1822) έως την πολιτειακή μεταβολή που επέφερε το σύνταγμα της Τροιζήνας (1827) και τη συγκρότηση της Ελληνικής Πολιτείας. Με αφετηρία τις καταγραφές της λογιστικής επιτροπής που διεξήγαγε δημοσιονομικό έλεγχο για την εν λόγω περίοδο, επιχειρείται η παρακολούθηση της δημοσιονομικής συγκρότησης του υπό σύσταση κράτους και οι σταδιακές μεταβολές των δημοσιονομικών του θεσμών. Μέσα από την εξέταση των δημοσιονομικών θεσμών, ως ενός πεδίου παρατήρησης της διαδικασίας συγκρότησης και εφαρμογής των κρατικών θεσμών, επιχειρήσαμε να σκιαγραφήσουμε αυτή τη διαδικασία κατά την πρώτη περίοδο οργάνωσής τους. Για την επίτευξη του ερευνητικού μας στόχου μας βοήθησαν η παρατήρηση και κατανόηση του γραφειοκρατικού μηχανισμού που λειτούργησε στα χρόνια αυτά και η σκιαγράφηση των σταδιακών μεταλλαγών του. Για τις ανάγκες της έρευνας αξιοποιήθηκαν κυρίως δύο μεγάλες ενότητες αρχειακού υλικού. Αφ’ ενός τέθηκαν υπό επεξεργασία λογιστικά κατάστιχα που τήρησαν οι αρμόδιες υπηρεσίες της Προσωρινής Διοίκησης της Ελλάδας και αφ’ ετέρου μελετήθηκαν τα λυτά δημόσια έγγραφα των Υπουργείων της Διοίκησης, κυρίως του Υπουργείου Οικονομίας.