Η αποτελεσματικότητα περιεγχειρητικού προγράμματος φυσικοθεραπείας ως τμήμα των πρωτοκόλλων βελτιστοποίησης της ανάρρωσης μετά από χειρουργική επέμβαση

Abstract

Purpose: Research studies until now have focused on the benefits of post-operative physiotherapy without including pre-operative physiotherapy according to the ERAS principles. The present study aims to show to what extent physical therapy, applied in a brief period before surgery as well as early mobilization after surgery can accelerate the achievement of the fastest functional recovery. Method: This is a clinical-laboratory randomized study where the participating patients were from the University Surgical Clinics of Thessaloniki. The study involved 180 patients distributed 1:1 in the two groups. Patients were randomly assigned to an intervention group and a control group. The control group followed an inpatient postoperative physical therapy program while the intervention group followed a specific preoperative and postoperative physical therapy program. The selection criteria of the population to be studied were patients who are going to undergo abdominal or combined thoracic and abdominal surgery, aged 18 years and older. Exclusion criteria were patients whose score on the functional independence scale was less than 25 in the fields related to mobility/transport, movement, who suffered from a severe lung or heart condition that does not allow them to perform physical exercise, who presented any language or psychological disorder which prevented them from understanding and following the program and they did not give their signed consent. Core was used to analyze the data Team (2021). R: A language and environment for statistical computing. R Foundation for Statistical Computing, Vienna, Austria at version 4.2.3 via her RStudio platform and specifically the libraries stats, tidyverse, rstatix, gtsummary, samplesizeCMH, lme4. Results: The level of statistical significance was set at 5% and the power of the study at 80%. For the numerical variables, normal distribution was checked with the Shapiro – Wilks test with a significance level of 5%, and based on the result for each one, they were summarized with median value and interquartile range (IQR). The primary outcomes were also checked for their difference concerning the baseline preoperative measurement. All individual comparisons showed statistically significant differences in each preoperative–postoperative comparison. FIM is statistically significantly reduced at the first postoperative assessment. The measurement with an algometer shows the same results. The VAS scale increases statistically significantly in the first postoperative assessment and decreases to values equal to the preoperative ones in the third postoperative assessment for the ERAS group, while in the non-ERAS group, it decreases but maintains a statistically significant difference from its preoperative distribution. Regarding the complications, no statistically significant difference was observed in the incidence, likewise for mortality. Hospitalization costs did not differ statistically significantly despite the superiority of the non-ERAS group. Conclusion: In the present study it was shown that a perioperative physical therapy program can improve postoperative indicators such as faster functional recovery of the patient contributing to the reduction of hospital stay and hospitalization costs. Future research should focus on establishing a standardized rehabilitation program, informed by the principles of ERAS, which can be delivered by specialist physical therapists in the inpatient and outpatient setting.

Σκοπός: Οι ερευνητικές μελέτες μέχρι σήμερα έχουν εστιάσει κυρίως στα οφέλη της μετεγχειρητικής φυσιοθεραπείας χωρίς να συμπεριλαμβάνουν την προεγχειρητική φυσιοθεραπεία σύμφωνα με τις αρχές του ERAS. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να δείξει σε τι βαθμό η φυσικοθεραπεία, που εφαρμόζεται σε σύντομο χρονικό διάστημα πριν από τη χειρουργική επέμβαση καθώς και η έγκαιρη κινητοποίηση μετά από την επέμβαση μπορεί να επιταχύνει την επίτευξη της γρηγορότερης λειτουργικής αποκατάστασης. Μέθοδος: Πρόκειται για μια κλινικοεργαστηριακή τυχαιοποιημένη μελέτη όπου οι ασθενείς που συμμετείχαν ήταν των Πανεπιστημιακών Χειρουργικών Κλινικών της Θεσσαλονίκης. Στη μελέτη συμμετείχαν 180 ασθενείς κατανεμημένοι 1:1 στις δύο ομάδες. Οι ασθενείς κατανεμήθηκαν τυχαία (random) σε ομάδα παρέμβασης και ομάδα ελέγχου. Η ομάδα ελέγχου ακολουθήσε ενδονοσοκομειακό μετεγχειρητικό πρόγραμμα φυσικοθεραπείας ενώ η ομάδα παρέμβασης ακολούθησε συγκεκριμένο προεγχειρητικό και μετεγχειρητικό πρόγραμμα φυσικοθεραπείας. Τα κριτήρια επιλογής του προς μελέτη πληθυσμού ήταν, ασθενείς στους οποίους πρόκειται να γίνει Χειρουργική Επέμβαση κοιλίας ή συνδυασμένη θώρακος και κοιλίας, ηλικίας 18 ετών και άνω. Κριτήρια αποκλεισμού ήταν ασθενείς που το σκορ τους στην κλίμακα λειτουργικής ανεξαρτησίας ήταν μικρότερο από 25 στα πεδία που αφορούν κινητικότητα / μεταφορές, μετακίνηση, νοσούσαν από σοβαρή πνευμονική ή καρδιακή πάθηση η οποία δεν τους επιτρέπει να εκτελέσουν σωματική άσκηση, παρουσίαζαν κάποια γλωσσική ή ψυχολογική διαταραχή που τους εμπόδιζε στην κατανόηση και τήρηση του προγράμματος και δεν έδωσαν ενυπόγραφη τη συναίνεση τους. Για την ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το R Core Team (2021). R: A language and environment for statistical computing. R Foundation for Statistical Computing, Vienna, Austria στην έκδοση 4.2.3 μέσω της πλατφόρμας RStudio και συγκεκριμένα οι βιβλιοθήκες stats, tidyverse, rstatix, gtsummary, samplesizeCMH, lme4. Αποτελέσματα: Το επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ετέθη στο 5% και η ισχύς της μελέτης στο 80%. Για τις αριθμητικές μεταβλητές έγινε έλεγχος κανονικής κατανομής με δοκιμασία Shapiro – Wilks με επίπεδο σημαντικότητας 5% και με βάση το αποτέλεσμα για την κάθε μία συνοψίστηκαν με διάμεση τιμή και ενδοτεταρτημοριακό εύρος (IQR). Οι πρωτογενείς εκβάσεις ελέγχθηκαν και ως προς την διαφορά τους σε σχέση με την βασική προεγχειρητική μέτρηση. Όλες σχεδόν οι επιμέρους συγκρίσεις έδειξαν στατιστικά σημαντικές διαφορές σε κάθε προεγχειρητική – μετεγχειρητική σύγκριση. Το FIM είναι στατιστικά σημαντικά μειωμένο στην πρώτη μετεγχειρητική εκτίμηση. Ίδια εικόνα παρουσιάζει και η μέτρηση με αλγόμετρο. Η κλίμακα VAS αυξάνεται στατιστικά σημαντικά στην πρώτη μετεγχειρητική εκτίμηση και μειώνεται σε τιμές ίσες με τις προεγχειρητικές στην τρίτη μετεγχειρητική εκτίμηση για την ομάδα ERAS, ενώ στην ομάδα μη-ERAS μειώνεται αλλά διατηρεί την στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση από την προεγχειρητική της κατανομή. Όσο αφορά τις επιπλοκές δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά στην συχνότητα εμφάνισης ομοίως και για τη θνησιμότητα. Το κόστος νοσηλείας δεν διέφερε στατιστικά σημαντικά παρά την υπεροχή της ομάδας non-ERAS. Συμπέρασμα: Στην παρούσα μελέτη αποδείχθηκε ότι ένα περιεγχειρητικό πρόγραμμα φυσικοθεραπείας μπορεί να βελτιώσει μετεγχειρητικούς δείκτες όπως τη γρηγορότερη λειτουργική αποκατάσταση του ασθενούς συμβάλλοντας στη μείωση της παραμονής στο νοσοκομείο και το κόστος νοσηλείας. Η μελλοντική έρευνα θα πρέπει να επικεντρωθεί στην καθιέρωση ενός τυποποιημένου προγράμματος αποκατάστασης, το οποίο θα ενημερώνεται από τις αρχές του ERAS, οι οποίες θα μπορούν να παρέχονται από ειδικούς φυσιοθεραπευτές ενδονοσοκομειακά και σε περιβάλλον εξωτερικής παραμονής