Η επίδραση των φαινολικών συστατικών στην οστεοαρθρίτιδα: μία διατροφική παρέμβαση

Abstract

Osteoarthritis (OA) is a non-communicable, degenerative joint disease in which gradual wear and tear of the articular cartilage occurs. It is the most common form of arthritis and adversely affects the quality of life of the afflicted, resulting in a significant burden on the socio-economic realm. A plethora of factors contribute to its appearance varying from systemic to joint-local factors that lead to the manifestation of the phenotype. Cardinal symptoms of OA include pain, stiffness, crepitus, and swelling. Knee OA is the most common form of occurrence of this condition and since it affects weight-bearing joints, it also implies a significant limitation of the patients' functional abilities. There is no treatment that reverses the progression of OA and existing pharmacological approaches have short-term effects and serious adverse events. In light of this, there is a need for thorough investigation and standardization of holistic interventions that will not only relieve symptoms but will also inhibit the progression of the disease. Considering the inflammatory component of OA, a wealth of data advocates the intake of non-nutrient phytochemicals with anti-inflammatory and antioxidant potencies for its management. However, existing clinical trials mainly evaluate single phytochemicals and protocols show great heterogeneity which is exacerbated by the complex pathophysiology of OA. Thus, it is deemed necessary to carry out further clinical trials that will focus on the evaluation of supplements with specific composition for optimal absorption and action with both subjective and objective indicators as endpoints. Given the aforementioned, a randomized clinical trial was designed to investigate the effect of an innovative supplement with standardized phenolic components, on the health-related quality of life and on biomarkers of inflammation and oxidative stress that have been highlighted in the pathophysiology of OA, in subjects with knee OA. The study design was a randomized, blinded, parallel-group trial. Sixty patients above the age of 35 with knee OA and moderate to severe symptoms, were randomized to receive either the polyphenol supplement that contained liposomal curcumin (148.4 mg), rosemary extract 40% (51.9 mg), resveratrol 98% (51.9 mg) and ascorbic acid (29.7 mg), or the active comparator (ascorbic acid 29.7 mg) twice, daily for 12 weeks. Primary outcome measures were changes in VAS (visual analogue scale) score and in WOMAC (Western Ontario and McMaster Universities Osteoarthritis Index) pain subscale. Secondary outcome measures included changes in WOMAC stiffness and functionality subscales, in SF-36 (short form 36) and in levels of inflammatory and oxidative stress biomarkers. Data were analyzed in an intention to treat basis. After the intervention VAS, WOMAC pain, physical function and total score decreased significantly (p<0.001 for all) in the group that received the polyphenols and the mean changes between the two groups differed significantly (p=0.011, p=0.013, p=0.047, p=0.048 respectively). Also, the mean changes between the two groups differed significantly for SF-36 Bodily pain and Physical functioning (p=0.013, p=0.023 respectively) and for tumor necrosis factor alpha (pg/ml), C-reactive protein (mg/L) and myeloperoxidase (ng/ml) (p=0.034, p=0.016, p=0.010 respectively). The standardized supplement applied decreased markers of systemic inflammation and oxidative stress and improved the symptoms of OA. Since systemic inflammation promotes inflammation and pain in the afflicted joint, the decrease of pain herein might be attributed to the attenuation of systemic inflammation by the phenolic supplement.

Η οστεοαρθρίτιδα (ΟΑ) είναι μία μη-μεταδοτική, εκφυλιστική πάθηση των αρθρώσεων στην οποία λαμβάνει χώρα σταδιακή φθορά του αρθρικού χόνδρου. Αποτελεί την πιο κοινή μορφή αρθρίτιδας και επηρεάζει δυσμενώς την ποιότητα ζωής των ατόμων που πάσχουν επιβαρύνοντας σημαντικά το κοινωνικο-οικονομικό σύστημα. Πληθώρα παραγόντων συμβάλλουν στην εμφάνισή της και ποικίλλουν από τους συστημικούς στους τοπικούς για την άρθρωση παράγοντες οι οποίοι οδηγούν στην εκδήλωση του φαινότυπου. Η συμπτωματολογία της ΟΑ στην πάσχουσα άρθρωση περιλαμβάνει αίσθημα άλγους, δυσκαμψία, κριγμούς και οίδημα. Η ΟΑ γόνατος αποτελεί την πιο συχνή μορφή εκδήλωσης της πάθησης αυτής και δεδομένου ότι προσβάλλει αρθρώσεις που φέρουν βάρους συνεπάγεται και σημαντικό περιορισμό των λειτουργικών ικανοτήτων των ασθενών. Έως σήμερα δεν υπάρχει θεραπεία που να αναστρέφει την εξέλιξη της ΟΑ και καθώς οι υπάρχουσες φαρμακολογικές προσεγγίσεις έχουν βραχυχρόνια δράση και σοβαρές παρενέργειες υπάρχει ανάγκη για ενδελεχή διερεύνηση και τυποποίηση ολιστικών παρεμβάσεων οι οποίες αφενός θα ανακουφίζουν τα συμπτώματα και αφετέρου θα ασκούν ανασταλτική δράση στην εξέλιξη της πάθησης. Λαμβάνοντας υπόψιν τη φλεγμονώδη συνιστώσα της ΟΑ πληθώρα δεδομένων συνηγορούν υπέρ της πρόσληψης φυτοχημικών με αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση για τη διαχείρισή της. Οι υπάρχουσες κλινικές μελέτες είναι περιορισμένες σε αριθμό και αξιολογούν κατά κύριο λόγο μεμονωμένα φυτοχημικά συστατικά και τα πρωτόκολλα παρουσιάζουν μεγάλη ετερογένεια η οποία εντείνεται λόγω της πολύπλοκης παθοφυσιολογίας της ΟΑ. Έτσι, κρίνεται απαραίτητη η διεξαγωγή περαιτέρω κλινικών μελετών που θα εστιάζουν στην αξιολόγηση συμπληρωμάτων με κατάλληλη σύνθεση και σύσταση φαινολικών για βέλτιστη απορρόφηση και δράση με καταληκτικά σημεία τόσο υποκειμενικά εργαλείο όσο και αντικειμενικά. Δεδομένων των ανωτέρω, σχεδιάστηκε μία τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη με σκοπό τη διερεύνηση της επίδρασης ενός καινοτόμου συμπληρώματος με στανταρισμένα φαινολικά συστατικά στην ποιότητα ζωής και σε δείκτες φλεγμονής και οξειδωτικού στρες σε άτομα με ΟΑ γόνατος. Πιο συγκεκριμένα, το πρωτόκολλο αφορά στην αξιολόγηση ενός συμπληρώματος με λιποσωμιακή κουρκουμίνη (148.4 mg), εκχύλισμα δεντρολίβανου 40% (51.9 mg), ρεσβερατρόλη 98% (51.9 mg) και ασκορβικό οξύ (29.7 mg) σε άτομα άνω των 35 ετών με συμπτωματική ΟΑ γόνατος έναντι ενεργού παράγοντα (ασκορβικό οξύ 29.7 mg) μέσω ερωτηματολογίων και ποσοτικοποίησης βιοδεικτών της φλεγμονής και του οξειδωτικού στρες που έχουν αναδειχθεί στην παθοφυσιολογία της ΟΑ. Ο σχεδιασμός της μελέτης ήταν μια τυχαιοποιημένη, κλινική μελέτη παράλληλων ομάδων. Συνολικά 60 άτομα με μέτρια έως σοβαρή ΟΑ γόνατος τυχαιοποιήθηκαν σε μία από τις δύο ομάδες παρέμβασης και λάμβαναν 2 κάψουλες ημερησίως για 12 εβδομάδες. Ως πρωτεύοντα καταληκτικά σημεία ορίστηκαν τα ερωτηματολόγια: 1) οπτική αναλογικά κλίμακα VAS (visual analogue scale) για τον πόνο και 2) η υποκατηγορία του πόνου του WOMAC (Western Ontario and McMaster Universities Osteoarthritis Index). Μετά το τέλος της παρέμβασης το VAS καθώς και οι υποκατηγορίες του πόνου, της λειτουργικότητας και το ολικό σκορ του WOMAC μειώθηκαν σημαντικά (p<0.001 για όλα) στην ομάδα των φυτοχημικών και οι μέσες μεταβολές μεταξύ των δύο ομάδων διέφεραν σημαντικά (p=0.011, p=0.013, p=0.047, p=0.048 αντίστοιχα). Επίσης, οι μέσες μεταβολές μεταξύ των δύο ομάδων διέφεραν σημαντικά για τους τομείς του Σωματικού πόνου και της Λειτουργικότητας του ερωτηματολογίου SF-36 (p=0.013, p=0.023 αντίστοιχα) καθώς και για τους βιοδείκτες παράγοντας νέκρωσης όγκων-α, C-αντιδρώσα πρωτεΐνη και μυελοϋπεροξειδάση (p=0.034, p=0.016, p=0.010 αντίστοιχα). Συνολικά, το φαινολικό συμπλήρωμα κατάφερε να μειώσει τη συστημική φλεγμονή, το οξειδωτικό στρες και να ανακουφίσει τα συμπτώματα της ΟΑ. Η ανακούφιση του πόνου όπως παρατηρήθηκε στην παρούσα διατριβή μπορεί να αποδοθεί στον έλεγχο της συστημικής φλεγμονής από τη δράση του συμπληρώματος με αντιοξειδωτικές φαινόλες και ασκορβικό οξύ.