Διαχείριση του στρες και του άγχους κατά τη μετάβαση στην εμμηνόπαυση: επίδραση στα κλιμακτηριακά συμπτώματα και στο μεταβολικό προφίλ Ελληνίδων γυναικών

Abstract

Introduction: Stress and mood disorders may affect the climacteric symptoms experienced by women during the menopausal transition and accordingly these in turn may affect stress levels. Aim: To evaluate the effectiveness of a structured education program on lifestyle habits, which is also incorporating teaching on deep breathing, progressive muscle relaxation, and guided visualization, in the control of stress and various components of the climacteric symptomatology, as well as to improve the metabolic profile of Greek women in peri- and postmenopausal period. Materials and Methods: The study involved one hundred and three women aged 40 to 65 years with varying climacteric and stress symptoms. Women were randomly assigned to the intervention group (51) or the control group (52). Both groups answered the same questionnaire at the beginning of the study and did biochemical tests to assess their metabolic profile. After the 8 weeks of the stress management program, which was followed only by the intervention group, both groups re-completed the original questionnaire and did the same biochemical tests again. Thereby, we assessed changes form the initial responses. Results: The intervention group improved significantly in almost all parameters compared to the initial responses. The intensity of vasomotor symptoms (-1.76±1.68, p-value < 0.001), feelings of shame (-1.24±3.06, p-value 0.006), guilt (-1.37±3.63, p-value = 0.009), pride (3.57±4.05, p-value < 0.001), control of anger (3.04±4.56, p-value<0.001), self-esteem (4.24±3.35, p-value<0.001), self-efficacy (4.19±5.13, p-value <0.001), perceived stress (-2.90±4.46, p-value <0.001), depression (-2.16±3.11, p-value < 0.001), anxiety (-1.30±3.22, p-value = 0.006) stress (-2.90±4.46, p-value <0.001) and sleep (-1.45±2.58, p-value<0.001) while in the control group, a significant change was observed only in the intensity of vasomotor symptoms (0.19±0.65, p-value = 0.040) in the feelings of shame (-0.62±1.82, p-value = 0.018), guilt (-1.06±1.91, p-value < 0.001), stress (-1.85±2.40, p-value <0.001) and sleep (-0.54±1.34, p-value = 0.005). Between the two groups we observed a significant difference in control of anger (F = 41.786, p-value < 0.001), pride (F = 5.610, p-value = 0.020) and stress (F = 33.594, p-value < 0.001). Finally, we observed that classification into intervention and control group had no significant effect on the incidence of metabolic syndrome (F = 0.599, p-value = 0.441) but the time-dependent effect of the intervention program had a significant effect of change on almost all parameters. Conclusions: Stress management may offer an alternative approach to the management of climacteric symptoms.

Εισαγωγή: Το στρες και η ψυχολογία μπορεί να επηρεάσουν τα κλιμακτηριακά συμπτώματα που βιώνουν οι γυναίκες κατά τη μετάβαση στην εμμηνόπαυση και αντίστοιχα τα κλιμακτηριακά συμπτώματα με τη σειρά τους, μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα στρες. Σκοπός: Η παρούσα μελέτη στοχεύει στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας ενός δομημένου προγράμματος διαχείρισης του στρες, που έχει σκοπό τη μείωση των συμπτωμάτων στρες, των κλιμακτηριακών συμπτωμάτων καθώς και τη βελτίωση του μεταβολικού προφίλ σε περιεμμηνοπαυσιακές και μετεμμηνοπαυσιακές Ελληνίδες γυναίκες. Υλικό και Μέθοδος: Στη μελέτη μας, συμπεριλήφθηκαν 103 περιεμμηνοπαυσιακές και μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, ηλικίας 40-65 χρόνων με κλιμακτηριακά συμπτώματα και συμπτώματα στρες. Οι γυναίκες κατανεμήθηκαν τυχαία σε ομάδα παρέμβασης (51) και σε ομάδα ελέγχου (52). Και οι δύο ομάδες απάντησαν στο ίδιο ερωτηματολόγιο στην αρχή της μελέτης και υποβλήθηκαν σε βιοχημικές εξετάσεις για την εκτίμηση του μεταβολικού τους προφίλ. Μετά τις 8 εβδομάδες του προγράμματος διαχείρισης του στρες, το οποίο ακολουθήθηκε μόνο από την ομάδα παρέμβασης, οι δύο ομάδες συμπλήρωσαν εκ νέου το αρχικό ερωτηματολόγιο και έκαναν εκ νέου τις ίδιες βιοχημικές εξετάσεις. Ως εκ τούτου, αξιολογήθηκαν οι αλλαγές σε σχέση με τις αρχικές απαντήσεις. Αποτελέσματα: Η ομάδα παρέμβασης βελτιώθηκε σημαντικά σχεδόν σε όλες τις παραμέτρους συγκριτικά με τις αρχικές απαντήσεις. Η ένταση των αγγειοκινητικών συμπτωμάτων (-1.76±1.68, p-value < 0.001), τα συναίσθημα της ντροπής (-1.24±3.06, p-value 0.006), ενοχής (-1.37±3.63, p-value = 0.009), υπερηφάνειας (3.57±4.05, p-value < 0.001), ο έλεγχος του θυμού (3.04±4.56, p-value<0.001), η αυτοεκτίμηση (4.24±3.35, p-value<0.001), η αυτό-αποτελεσματικότητα (4.19±5.13, p-value <0.001), το αντιλαμβανόμενο στρες (-2.90±4.46, p-value <0.001), η κατάθλιψη (-2.16±3.11, p-value <0.001), το άγχος (-1.30±3.22, p-value = 0.006) το στρες (-2.90±4.46, p-value <0.001) και ο ύπνος (-1.45±2.58, p-value<0.001) ενώ στην ομάδα ελέγχου παρατηρήθηκε αλλαγή μόνο στην ένταση των αγγειοκινητικών συμπτωμάτων (0.19±0.65, p-value = 0.040) στα συναισθήματα ντροπής (-0.62±1.82, p-value = 0.018), ενοχής (-1.06±1.91, p-value < 0.001), στο στρες (-1.85±2.40, p-value <0.001) και στον ύπνο (-0.54±1.34, p-value = 0.005). Ανάμεσα στις δύο ομάδες παρατηρήσαμε μια σημαντική διαφορά στον έλεγχο θυμού (F = 41.786, p-value < 0.001, στο συναίσθημα υπερηφάνειας (F = 5.610, p-value = 0.020) και στο στρες (F = 33.594, p-value < 0.001). Τέλος, παρατηρήσαμε ότι η ταξινόμηση σε ομάδα παρέμβασης και ελέγχου δεν είχε σημαντική επίδραση στην επίπτωση του μεταβολικού συνδρόμου (F = 0.599, p-value = 0.441) αλλά η χρονο-εξαρτώμενη επίδραση του προγράμματος παρέμβασης είχε σημαντική επίδραση αλλαγής σχεδόν σε όλες τις παραμέτρους. Συμπεράσματα: Η διαχείριση του στρες μειώνει τα κλιμακτηριακά συμπτώματα και βελτιώνει την ποιότητα ζωής των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών χωρίς φαρμακολογική παρέμβαση.