Πίνοντας και χορεύοντας τη Νικαριά μ' ένα βιολί: το γλέντι ως πολιτισμικό σύμβολο της σύγχρονης ικαριακής κοινωνίας

Abstract

This dissertation is a product of ethnomusicological research, which focuses on the three fundamental dimensions of the Greek traditional cultural scheme ‘music, dance, collective drinking’, while discussing the ways in which these elements interact, co-shape and transform the cultural performance of ‘glenti’, as it is witnessed in various times and spaces in Ikaria island and beyond. Through fieldwork and theoretical analysis of research data collected from local, trans-local and diasporic performances of ‘glenti’, the dissertation explores their role in the cultural construction of community, as well as their influence as performative elements that lead to the rising of an expanded community of ‘glenti’ with ephemeral and diverse cultural characteristics, while drawing attention to matters of identity, gender, dialogical communication and participation. Furthermore, the dissertation sheds light to the course and transformations of the Ikarian musical and dancing culture through time, while discussing in particular the ‘ikariotiko’, the popular folk dance of Ikaria, and its contemporary role as an autonomous commercialized cultural product, explored in live spaces, as well as in mediated environments such as the mass media and the internet. In this context, the discourse between traditional and modern musical and dancing performances, provides detailed information concerning the Ikarian musical and dancing culture and the (re)position of Self culturally and symbolically in the contemporary globalized era.

Η διατριβή αποτελεί προϊόν εθνομουσικολογικής έρευνας, η οποία εστιάζει στις τρεις θεμελιώδεις διαστάσεις του παραδοσιακού σχήματος "μουσική, χορός, συλλογικό πίνειν", και στους τρόπους με τους οποίους οι εν λόγω διαστάσεις συνομιλούν μεταξύ τους, συνδιαμορφώνοντας και μετασχηματίζοντας την επιτέλεση του γλεντιού, όπως αποτυπώνεται σε διαφορετικούς τόπους και χρόνους της ικαριακής πραγματικότητας. Μέσα από την επιτόπια έρευνα, συλλογή και ανάλυση των εθνομουσικολογικών και εθνοχορολογικών δεδομένων όπως εμφανίζονται σε τοπικά, υπερτοπικά και διασπορικά παραδείγματα ικαριώτικων γλεντιών, η διατριβή διερευνά το ρόλο τους στην πολιτισμική κατασκευή της κοινότητας, αλλά και την επίδραση τους ως στοιχεία που οδηγούν επιτελεστικά στην ανάδυση μιας διευρυμένης 'γλεντικής' κοινότητας με εφήμερα και ετερόκλητα πολιτισμικά χαρακτηριστικά, αναδεικνύοντας θέματα ταυτότητας, φύλου, διαλογικής επικοινωνίας και συμμετοχής. Ταυτόχρονα, μέσα από τον λόγο των ντόπιων μουσικών, χορευτών και ακροατών, φωτίζεται ποικιλοτρόπως η πορεία της ικαριώτικης μουσικοχορευτικής κουλτούρας στο χρόνο, και οι μετασχηματισμοί που έχει υποστεί σε μουσικολογικό και συμβολικό επίπεδο, έχοντας ως κύριο εθνογραφικό παράδειγμα τον δημοφιλή ικαριώτικο μουσικοχορευτικό σκοπό, και το σύγχρονο ρόλο του ως αυτόνομο εμπορευματοποιημένο πολιτισμικό προϊόν, το οποίο αναδεικνύεται στους τόπους του γλεντιού, αλλά και εξωεδαφικά, σε μεσοποιημένα α-χρονικά και α-τοπικά περιβάλλοντα, όπως τα ΜΜΕ, το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στο πλαίσιο αυτό, φωτίζεται ποικιλοτρόπως ο διάλογος περί ‘παραδοσιακών’ και ‘νεωτερικών’ μουσικοχορευτικών επιτελέσεων, παρέχοντας μία διευρυμένη οπτική στο θέμα της ικαριώτικης μουσικοχορευτικής παράδοσης και του Εαυτού που δρα και συνδιαλέγεται μέσα και γύρω από αυτήν, στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη εποχή.