Μελέτη της επίδρασης διαφορετικών μεθόδων διδασκαλίας του ελληνικού παραδοσιακού χορού στη χορευτική απόδοση και στην παρακίνηση

Abstract

The purpose of the present thesis was to examine the effects of the reciprocal, the self-check and the command teaching styles during Greek traditional dances lessons on dance performance and motivation. One hundred twenty eight male and female physical education students were divided in three groups. The first group learned six Greek traditional dances, Chasapia, Zonaradikos, Tsamikos, Double Tik, Pentozali and Enteka with the command style, the second groups with the reciprocal style and the third group with the self-check style. Each group involved a class of male and female subjects. After the teaching of each dance, participants were video recorded and evaluated on dance performance with a rubric specifically developed for Greek traditional dances using as criteria dance recognition, response in the rhythmic pattern, synchronization between music and movement, sequence of steps, direction - formation - grip, body position and stance, movement quality and expressiveness. Motivation was assessed with the administration of the questionnairs “intrinsic extrinsic motivation in the situational level”, “Achievement goals scale at the situational level of generality”, “Perceptions of a physical education teacher’s emphasis on achievement goals questionnaire at the situational level of generality”, “Lesson satisfaction”, “Measurement of motivation climate with emphasis on autonomy”, after teaching the dances Zonaradikos, Double Tik and Enteka (internal consistency α> 0.74) A two-way multivariate analysis of variance was used to examine the effects of teaching style, sex and their interaction on dance performance and motivation. The reciprocal and the self-check teaching styles had better scores (p<0.05) than the command style in all dance performance criteria at the dances Zonaradikos, Tsamikos and Pentozali. In addition, the reciprocal and the self-check styles had better scores (p<0.05) than the command style in dance recognition at the dance Chasapia and movement quality and expressiveness at the dance Tik. No differences (p>0.05) were found among the three teaching styles in the performance criteria of dance Enteka. In addition, at the dance Pentozali the reciprocal style had better scores (p<0.05) in movement quality and expressiveness than the self-check style. Females had better (p<0.05) dance performance scores than females regardless of teaching style. Intrinsic motivation and identified regulation were higher (p<0.05) for the self-check style compared to the command style while ammotivation and extrinsic motivation were lower (p<0.05) for the self-check style compared to the reciprocal teaching style. No differences (p>0.05) were observed among the three teaching styles on the four dimensions of goal orientation. Males had higher scores (p<0.05) than females, regardless of teaching style, for performance-approach goal, performance-avoidance goal and social approval while females had higher (p<0.05) mastery goal scores than males. Regarding the perceived motivational climate, higher scores (p<0.05) for teacher’s emphasis on mastery were found for the self-check style than the reciprocal and the command teaching styles. All teaching styles reinforced to the same extend enjoyment (p>0.05). On the contrary, higher (p<0.05) perceived autonomy scores were found with the self-check and the reciprocal teaching styles compared to the command style. It appears that the implementation of the reciprocal and the self-check teaching style in teaching Greek traditional dances improves dance performance and creates a positive psychological climate, important for an effective and qualitative lesson. Therefore, the reciprocal and the self-check teaching styles could be used as alternatives to the ‘traditional’ command teaching style for teaching Greek traditional dances inducing good results.

Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να διερευνηθεί η επίδραση του αμοιβαίου, του αυτοελέγχου και του στυλ του παραγγέλματος ως μέθοδοι διδασκαλίας του ελληνικού παραδοσιακού χορού α) στη χορευτική απόδοση και β) σε παραμέτρους της παρακίνησης (εσωτερική-εξωτερική παρακίνηση, προσωπικοί προσανατολισμοί, κλίμα παρακίνησης, αυτονομία και ευχαρίστηση από το μάθημα). Πρωτοετείς φοιτητές και φοιτήτριες (n=128), 19-20 ετών της ΣΕΦΑΑ του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, χωρίστηκαν σε έξι τμήματα, που ανά δύο (ένα φοιτητών κι ένα φοιτητριών) αποτέλεσαν τρεις ερευνητικές ομάδες. Η πρώτη ομάδα διδάχθηκε τους χορούς Χασαπιά, Ζωναράδικος, Τσάμικος, Τικ Διπλό, Πεντοζάλι και Έντεκα με το αμοιβαίο, η δεύτερη με το στυλ του αυτοελέγχου και η τρίτη με το στυλ του παραγγέλματος (ομάδα ελέγχου). Μετά τη διδασκαλία κάθε χορού, όλοι οι συμμετέχοντες βιντεοσκοπήθηκαν και αξιολογήθηκαν ως προς τη χορευτική τους απόδοση με τη χρήση αναλυτικής ρούμπρικας, ειδικής για τον ελληνικό χορό που αποτελείτο από τα εξής κριτήρια: 1) Αναγνώριση Χορού, 2) Ανταπόκριση στο Ρυθμικό Πρότυπο, 3) Συγχρονισμός, 4) Ακολουθία Βημάτων Χορού, 5) Κατεύθυνση-Σχήμα και Λαβή Χορού, 6) Θέση και Στάση του Σώματος, 7) Ποιοτικά Στοιχεία Κίνησης, 8) Εκφραστικότητα. Για τη διερεύνηση της παρακίνησης χρησιμοποιήθηκαν τα ερωτηματολόγια «Εσωτερικής-εξωτερικής παρακίνησης σε επίπεδο κατάστασης», «Ικανοποίησης από το μάθημα», «Μέτρησης του κλίματος παρακίνησης με έμφαση στην αυτονομία», «Ερωτηματολόγιο στόχων επίτευξης σε επίπεδο κατάστασης» και «Αντίληψη της έμφασης που δίνει ο καθηγητής Φυσικής Αγωγής στους στόχους επίτευξης, σε επίπεδο κατάστασης». Τα ερωτηματολόγια ήταν κατάλληλα προσαρμοσμένα με κλίμακες που είχαν στατιστικά σημαντικούς δείκτες εσωτερικής συνοχής (α>.74) και δόθηκαν στο τέλος της διδασκαλίας τριών διαφορετικών χορών, του Ζωναράδικου, το Διπλού Τικ και του Έντεκα, αντίστοιχα. Εφαρμόστηκε πολυμεταβλητή ανάλυση διακύμανσης δύο κατευθύνσεων (Two-way MANOVA) προκειμένου να διερευνηθούν α) οι διαφορές μεταξύ των τριών στυλ διδασκαλίας και β) μεταξύ των δύο φύλων ως προς τη χορευτική απόδοση και ως προς τους παρακινητικούς παράγοντες. Στους χορούς Ζωναράδικο, Τσάμικο και Πεντοζάλι, στο στυλ της αμοιβαίας διδασκαλίας και στο στυλ του αυτοελέγχου σημειώθηκαν υψηλότερες τιμές (p<0,05) από το στυλ του παραγγέλματος, σε όλα τα επιμέρους κριτήρια αλλά και στη συνολική απόδοση. Στους χορούς Χασαπιά και Τικ διπλό, στα παραπάνω στυλ διδασκαλίας σημειώθηκαν σημαντικά υψηλότερες τιμές (p<0,05) στην αναγνώριση χορού και στις μεταβλητές ποιοτικά στοιχεία κίνησης και εκφραστικότητα, αντίστοιχα, ενώ στο χορό Έντεκα δεν παρατηρήθηκαν διαφορές (p>0,05). Επίσης, το στυλ της αμοιβαίας διδασκαλίας και το στυλ του αυτοελέγχου δεν διαφοροποιούνται μεταξύ τους, παρά μόνο στις μεταβλητές ποιοτικά στοιχεία κίνησης και εκφραστικότητα, στο χορό Πεντοζάλι, όπου στην αμοιβαία διδασκαλία σημειώθηκαν υψηλότερες (p<0,05) τιμές. Η χορευτική απόδοση των φοιτητριών εμφανίστηκε υψηλότερη (p<0,05) από την αντίστοιχη των φοιτητών, ανεξαρτήτως στυλ διδασκαλίας. Στο στυλ του αυτοελέγχου σημειώθηκαν σημαντικά υψηλότερες τιμές (p<0,05) εσωτερικής παρακίνησης και αναγνωρίσιμης ρύθμισης και χαμηλότερες τιμές (p<0,05) έλλειψης παρακίνησης και εξωτερικής παρακίνησης συγκριτικά με το στυλ του παραγγέλματος και της αμοιβαίας διδασκαλίας, αντίστοιχα. Δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των τριών στυλ διδασκαλίας στις τέσσερις διαστάσεις των προσωπικών προσανατολισμών (p>0,05). Οι φοιτήτριες σημείωσαν σημαντικά υψηλότερες τιμές (p<0,05) προσωπικής βελτίωσης και χαμηλότερες τιμές (p<0,05) ενίσχυσης του εγώ, προφύλαξης του εγώ και κοινωνικής αποδοχής, από τους φοιτητές. Στο στυλ του αυτοελέγχου σημειώθηκαν σημαντικά υψηλότερες τιμές (p< 0,05) αντίληψης της έμφασης του δασκάλου χορού στην προσωπική βελτίωση, συγκριτικά με το στυλ της αμοιβαίας διδασκαλίας και το στυλ του παραγγέλματος. Δεν υπήρξαν στατιστικά σημαντικές διαφορές (p>0,05) μεταξύ των τριών στυλ διδασκαλίας στην ευχαρίστηση. Στα στυλ αμοιβαίας διδασκαλίας και αυτοελέγχου σημειώθηκαν σημαντικά υψηλότερες τιμές (p<0,05) αυτονομίας συγκριτικά με το στυλ του παραγγέλματος. Η εφαρμογή της αμοιβαίας διδασκαλίας και του στυλ του αυτοελέγχου στη διδασκαλία του ελληνικού παραδοσιακού χορού συμβάλλει στην αποτελεσματική μάθηση και ταυτόχρονα προάγει ένα θετικό ψυχολογικό κλίμα, εξαιρετικά σημαντικό για την αποτελεσματικότητα και την ποιότητα του μαθήματος.