Επιστήμη και φιλοσοφία στον Κύκλο της Βιέννης

Abstract

In my thesis I have tried to show the relationship between science and philosophy at the end of the 19th century. At that moment, in the early 1920’s, a philosophical group of philosophers, scientists and mathematicians, who gave themselves the name of the Vienna Circle, found that they had a similar approach to a certain set of problems in the philosophy. As they claimed, the problem in the philosophy was the foundation of knowledge. Their researches of the theory of knowledge aim at clarifying the cognitive content of scientific statements and thereby the meanings of the philosophical terms by means of logical analysis. The empiricists criterion of meaning was the difference between metaphysical and scientific statements. Only the scientific statements have a meaning according g to the principle of verifiability. All the other statements are meaningless and they occur in metaphysics. They are pseudo-statements. The Viennese positivists hoped that they had solved the problem of knowledge with the elimination of metaphysics through the logical analysis of language. Their approaches to the philosophical problems, the criterion of meaning, the principle of verifiability, the logical analysis of language, the scientific and metaphysical statements were strongly criticized. The result of their philosophizing could not be to make propositions clear. There is no way to be one and only method in philosophy. Philosophy could not be replaced by the logic of science. Philosophy could not be the language of science. The foundation of knowledge is not possible.

Στην εργασία μου προσπάθησα να αναδείξω τη σχέση ανάμεσα στην επιστήμη και τη φιλοσοφία, όπως αυτή διαμορφώθηκε στα τέλη του 19ου αι. Εκείνη τη χρονική στιγμή, στις αρχές της δεκαετίας του 1920, μια φιλοσοφική ομάδα αποτελούμενη από φιλοσόφους, επιστήμονες και μαθηματικούς, η οποία είχε το όνομα Κύκλος της Βιέννης, ανακάλυψε ότι είχε κοινή προσέγγιση σε μια σειρά από προβλήματα της φιλοσοφίας. Όπως υποστήριζαν, το πρόβλημα της φιλοσοφίας είναι η θεμελίωση της γνώσης. Οι έρευνες τους περί της θεωρίας της γνώσης σκοπεύουν στο να αποσαφηνίσουν το γνωστικό περιεχόμενο των επιστημονικών προτάσεων, και κατ΄ αυτό τον τρόπο, και το νόημα των φιλοσοφικών όρων μέσω της μεθόδου της λογικής ανάλυσης.Το εμπειρικό κριτήριο του νοήματος διέκρινε τις μεταφυσικές από τις επιστημονικές προτάσεις. Μόνο οι επιστημονικές προτάσεις έχουν νόημα σύμφωνα με την αρχή της επαληθευσιμότητας. Όλες οι άλλες προτάσεις είναι χωρίς νόημα, είναι ψευδο-προτάσεις. Ανήκουν στη μεταφυσική. Οι Βιεννέζοι θετικιστές έλπιζαν ότι είχαν λύσει το πρόβλημα της γνώσης με το να εξαλείψουν τη μεταφυσική μέσω της λογικής ανάλυσης της γλώσσας. Οι προσεγγίσεις τους στα προβλήματα της φιλοσοφίας, το κριτήριο του νοήματος, η αρχή της επαληθευσιμότητας, η λογική ανάλυση της γλώσσας, η διάκριση ανάμεσα σε επιστημονικές και μεταφυσικές προτάσεις, υπέστησαν δριμεία κριτική. Η φιλοσοφική τους δραστηριότητα δεν κατάφερε να μας δώσει καθαρές προτάσεις. Δεν μπορεί να υπάρξει μία και μόνη μέθοδος στη φιλοσοφία. Η φιλοσοφία δεν θα μπορούσε να αντικατασταθεί από τη λογική της επιστήμης. Η φιλοσοφία δεν θα μπορούσε να είναι η γλώσσα της επιστήμης. Η θεμελίωση της γνώσης δεν είναι δυνατή.