Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: η συμβολή των Οργανισμών Τοπικης Αυτοδιοίκησης στην αξιοποίησή τους: απόψεις στελεχών και υπαλλήλων στο νησί της Ρόδου

Abstract

In the modern era, the energy crisis is an issue of utmost importance that needs to be addressed immediately in order to meet the needs of the consumers without harming the environment. This paper studies the views of the executives and employees of the first and second level local authorities on the island of Rhodes on their contribution to the utilization of RES, using two research tools, a questionnaire and a semi-structured interview. Initially, the questionnaires were provided in August of 2021 to 301 employees and executives of the local authorities. After that, in March of 2022, 15 executives of the municipality of Rhodes and the South Aegean Region were interviewed. According to the results of the survey, participants referred to the importance of sustainability by focusing on all four dimensions, with a greater emphasis on the environmental dimension through the protection of the environment and the reduction of the depletion of natural resources. They then stressed that in Greece there is a partial policy on sustainability which is mainly implemented by the Central Administration through national and European actions, decisions, laws and programs, while the role of local stakeholders is equally important because they manage projects that affect the daily life of citizens. However, they note that there should be a more integrated policy in which local authorities have a more active participation in decision making/actions, due to the fact that they are more aware of the problems and needs of their local area. In fact, they suggest that the legislative framework for the implementation of sustainable policies should be improved, with separate responsibilities for the first and second level local authorities, and that there should be an integrated action plan for sustainability, unaffected by the change of power each time. As far as the island of Rhodes is concerned, the local authorities could contribute to its sustainable development by carrying out actions in various areas of everyday life, such as the environment, infrastructure and building facilities, transportation and tourism. It could also help design and implement awareness-raising training programs for citizens and provide financial resources for this purpose. It is worth noting that the way in which local bodies operate contributes to the sustainable development of the island, but there is room for improvement, proposing a more active and effective role. In this context, the Municipality of Rhodes and the South Aegean Region can help effectively. Regarding the promotion of RES for the development of a place is concerned, both the Central Administration with its responsibilities and the local authorities, within the framework of its institutional role, play an important role for this purpose. However, they should be promoted to a greater extent and in a more organized manner. More specifically, on the island of Rhodes, RES contribute to a certain extent, but should be exploited more due to its high wind and solar potential. In this direction, the main supporting factors for their adoption are incentives, information and awareness-raising among citizens and local stakeholders, and improvement of the institutional framework and bureaucracy, while the same factors also act as a brake to this effort. The facts in the energy sector have recently changed due to the war between Russia and Ukraine, with a direct impact on the promotion of renewable energy. In this context, the results of the survey showed that policies aimed at energy autonomy and security of the country, greater use of renewable energy sources and decoupling from Russian gas should be adopted. It should be noted that the local authorities are not directly involved in this issue due to its lack of competences and its limited decision-making role. At the same time, the economic interests associated with electricity generation from conventional fuels, the lack of funding for programs and the limited will on the part of politicians and elected officials in the Local Administration are an obstacle to it taking an active role in solving the problem.

Στη σύγχρονη εποχή, η ενεργειακή κρίση συνιστά ένα ζήτημα εξαιρετικής σημασίας που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης, προκειμένου να καλυφθούν οι ενεργειακές ανάγκες των καταναλωτών, χωρίς ωστόσο να προκαλείται επιβάρυνση στο περιβάλλον. Η παρούσα έρευνα μελετά τις απόψεις των στελεχών και των υπαλλήλων των ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού στο νησί της ρόδου σχετικά με τη συμβολή τους στην αξιοποίηση των ΑΠΕ, με τη χρήση δύο ερευνητικών εργαλείων, του ερωτηματολογίου και της ημιδομημένης συνέντευξης. Αρχικά, το ερωτηματολόγιο χορηγήθηκε τον Αύγουστο του έτους 2021 σε 301 υπάλληλους και στελέχη των ΟΤΑ. Στη συνέχεια, το Μάρτιο του έτους 2022 έγιναν οι συνεντεύξεις σε 15 στελέχη του δήμου ρόδου και της περιφέρειας νοτίου αιγαίου. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι συμμετέχοντες αναφέρθηκαν στη σημαντικότητα της αειφορίας εστιάζοντας και στις τέσσερις διαστάσεις της, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην περιβαλλοντική διάσταση μέσω της προστασίας του περιβάλλοντος και της μείωσης της εξάντλησης των φυσικών πόρων. στη συνέχεια, τόνισαν ότι στην Ελλάδα υπάρχει εν μέρει πολιτική για την αειφορία η οποία πραγματοποιείται, κυρίως, από την κεντρική διοίκηση μέσω εθνικών και ευρωπαϊκών δράσεων, αποφάσεων, νόμων και προγραμμάτων, ενώ ο ρόλος των τοπικών φορέων είναι εξίσου σημαντικός, γιατί διαχειρίζονται έργα που επηρεάζουν την καθημερινότητα του πολίτη. Παρόλα αυτά, σημειώνουν ότι θα πρέπει να υπάρχει μια πιο ολοκληρωμένη πολιτική στην οποία η Τ.Α. θα έχει μια πιο ενεργή συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων/δράσεων, λόγω του ότι γνωρίζουν καλύτερα τα προβλήματα και τις ανάγκες του τόπου τους. μάλιστα, προτείνουν τη βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου για την εφαρμογή αειφορικών πολιτικών με διακριτές τις αρμοδιότητες των ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού, αλλά και την αναγκαιότητα ύπαρξης ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης για την αειφορία, που δεν θα επηρεάζεται από την εναλλαγή της εξουσίας κάθε φορά. Ως προς την προώθηση των ΑΠΕ για την ανάπτυξη ενός τόπου τόσο η κεντρική διοίκηση με τις αρμοδιότητες που έχει, όσο και η Τ.Α. στο πλαίσιο των δυνατοτήτων της βάσει του θεσμικού της ρόλου διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο για το σκοπό αυτό. Ωστόσο, θα έπρεπε να προωθούνται σε μεγαλύτερο βαθμό και πιο οργανωμένα. πιο συγκεκριμένα, στο νησί της Ρόδου οι ΑΠΕ συμβάλλουν ως ένα βαθμό, αλλά θα έπρεπε να αξιοποιούνται περισσότερο λόγω του υψηλού αιολικού και ηλιακού δυναμικού του. Προς αυτήν την κατεύθυνση, οι κυριότεροι ενισχυτικοί παράγοντες για την υιοθέτηση τους είναι η παροχή κινήτρων, η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών και των τοπικών φορέων και η βελτίωση του θεσμικού πλαισίου και της γραφειοκρατίας, ενώ αντίστοιχα οι ίδιοι παράγοντες λειτουργούν και ανασταλτικά στην προσπάθεια αυτή. Τα δεδομένα στον τομέα της ενέργειας άλλαξαν πρόσφατα εξαιτίας του πολέμου μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας με φυσικό επακόλουθο την άμεση επίδραση στην προώθηση των ΑΠΕ. Στο πλαίσιο αυτό, τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι θα πρέπει να υιοθετηθούν πολιτικές που αποσκοπούν στην ενεργειακή αυτονομία και ασφάλεια του τόπου, να αξιοποιηθούν περισσότερο οι ΑΠΕ και να πραγματοποιηθεί η απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. επισημαίνεται ότι η Τ.Α. δεν έχει άμεση συσχέτιση με το ζήτημα αυτό λόγω έλλειψης αρμοδιοτήτων και του περιορισμένου της ρόλου στη λήψη αποφάσεων. Ταυτόχρονα, τα οικονομικά συμφέροντα που σχετίζονται με την ηλεκτροπαραγωγή από τα συμβατικά καύσιμα, η έλλειψη χρηματοδότησης προγραμμάτων και η περιορισμένη βούληση από την πλευρά των πολιτικών και των αιρετών της Τ.Α. λειτουργούν ανασταλτικά στο να αποκτήσει ενεργό ρόλο για την επίλυση του προβλήματος.