Αξιολόγηση φυσικής δραστηριότητας και δεικτών υγείας σε μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης

Abstract

The prevention of overweight, obesity and related conditions, such as cardiometabolic diseases, but also healthy bone development are some of the main benefits of Physical Activity (PA) in both children and adolescents. According to World Health Organization (WHO), many of the health benefits are observed in children with an average of 60 min/day of moderate-to-vigorous physical activity (MVPA). The aim of the present study was a) to objectively assess PA and Sedentary Behavior (SB) of children aged 8-12 years, examining the effect of gender, maturation stage and Body Mass Index (BMI) on PA and SB parameters, b) to examine the effect of adherence to PA recommendations on selected health indicators and c) to investigate the relationship between PA and SB parameters with body composition, selected cardiometabolic markers and bone health. The sample of the study consisted of 101 children (65 boys and 36 girls), aged 8-12 years (M=10.56±1.47), from primary schools in the Region of Rodopi. PA was assessed using Actigraph GT3X+ accelerometers, fat, lean and bone mass of the subjects were assessed using Dual Energy X-Ray Absorptiometry (DEXA) and body composition was analyzed using the multi-frequency bioelectrical impedance instrument. (BIA-MA 801). Two-way ANOVA was used to examine the effect of independent factors on PA and SB parameters. Linear regression analysis and Pearson's correlation coefficient (r) were used to examine the relationship of movement behaviors parameters with selected health indicators. According to the results, more mature children were less active and more sedentary, while the differences between the two genders in PA levels were mainly detected in the older stage of maturation. Moreover, children's body condition significantly affected higher-intensity activities, while adherence to PA recommendations appears to mainly affect children's obesity and cardiometabolic health indicators, rather than lean mass and bone mass. In addition, vigorous PA is shown to be highly protective against excess body fat and related diseases, while it is also significantly associated with many bone health markers in children, which highlights the necessity of promoting vigorous PA as a specific component of PA. The findings of the present study help us to better understand the movement behavior of children in our country, emphasizing that PA ensures healthy growth and development in young people.

Η πρόληψη του υπερβολικού βάρους, της παχυσαρκίας και των ασθενειών που σχετίζονται με αυτό, όπως οι καρδιομεταβολικές παθήσεις, αλλά και η υγιής ανάπτυξη των οστών είναι μερικά από τα κύρια οφέλη της ΦΔ σε παιδιά και εφήβους. Σύμφωνα με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), τα παιδιά θα μπορούσαν να επιτύχουν σημαντικά οφέλη για την υγεία τους, συμμετέχοντας κατά μέσο όρο 60 λεπτά/ημέρα, σε δραστηριότητες μέτριας προς έντονης έντασης (ΜΕΦΔ). Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν α) να αξιολογήσει αντικειμενικά τη ΦΔ και την Καθιστική Συμπεριφορά (ΚΣ) παιδιών 8-12 ετών, εξετάζοντας την επίδραση του φύλου, του σταδίου ωρίμανσης και του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) σε παραμέτρους ΦΔ και ΚΣ, β) να εξετάσει την επίδραση της τήρησης των συστάσεων ΦΔ σε επιλεγμένους δείκτες υγείας και γ) να διερευνήσει τη σχέση που υπάρχει μεταξύ των παραμέτρων ΦΔ και ΚΣ, με τη σωματική σύσταση, επιλεγμένους καρδιομεταβολικούς δείκτες και την υγεία των οστών. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 101 παιδιά, (65 αγόρια και 36 κορίτσια), ηλικίας 8-12 ετών (Μ=10,56±1,47), που φοιτούσαν σε δημοτικά σχολεία του Ν. Ροδόπης. Η αξιολόγηση ΦΔ πραγματοποιήθηκε με τη χρήση των επιταχυνσιομέτρων Actigraph GT3X+, η εκτίμηση της λιπώδους, άλιπης και οστικής μάζας των εξεταζόμενων πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο Απορροφησιομετρίας Διπλοενεργειακής Δέσμης Ακτινών X (DEXA) και η ανάλυση της σωματικής σύστασης έγινε με τη χρήση του πολυσυχνοτικού οργάνου βιοηλεκτρικής εμπέδησης (BIA-MA 801). Για την εξέταση της επίδρασης των ανεξάρτητων παραγόντων στις παραμέτρους ΦΔ και ΚΣ, χρησιμοποιήθηκε η ανάλυση διακύμανσης (ANOVA) ως προς έναν και δυο ανεξάρτητους παράγοντες. Η σχέση των παραμέτρων κινητικής συμπεριφοράς με επιλεγμένους δείκτες υγείας εξετάστηκε με την ανάλυση γραμμικής παλινδρόμησης και με τον συντελεστή συσχέτισης Pearson (r). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, τα πιο ώριμα παιδιά ήταν λιγότερο δραστήρια και περισσότερο καθιστικά, ενώ οι διαφορές των δυο φύλων στα επίπεδα ΦΔ εντοπίστηκαν κυρίως στο μεγαλύτερο στάδιο ωρίμανσης. Επίσης, η σωματική κατάσταση των παιδιών επηρέασε σημαντικά τις δραστηριότητες υψηλότερων εντάσεων, ενώ η τήρηση των συστάσεων ΦΔ φαίνεται να επηρεάζει κυρίως τους δείκτες παχυσαρκίας και καρδιομεταβολικής υγείας των παιδιών και όχι την άλιπη και οστική μάζα. Επιπλέον, η έντονη ΦΔ αποδεικνύεται ιδιαίτερα προστατευτική έναντι του υπερβολικού σωματικού λίπους αλλά και των νοσημάτων που σχετίζεται με αυτό, ενώ σχετίζεται σημαντικά και με πολλούς δείκτες οστικής υγείας των παιδιών, γεγονός που τονίζει την αναγκαιότητα της προώθησης της ως συγκεκριμένο συστατικό της ΦΔ. Τα ευρήματα της παρούσας έρευνας μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα την κινητική συμπεριφορά των παιδιών τις χώρας μας, καθιστώντας τη ΦΔ ως ένα πολύτιμο εφόδιο για την υγιή τους ανάπτυξη.