Ο ρόλος της Εκκλησίας της Ρώμης στις εργασίες των Οικουμενικών Συνόδων

Abstract

The purpose of the thesis was to investigate the role of the Church of Rome in the events of the Ecumenical Synods. In the first (the introductory) part we referred to the position of the Church of Rome and its bishop in the early Christian community. We examined the relationship between the pope and the synodical institution, the role of the Roman church in the pre-Nicaea Synods, the responsibilities of the papist vicars in the work of the Synods and the Sixth Canon of the First Ecumenical Synod as a confirmation of the "ancient customs" and a regulator of the jurisdiction of the Church of Rome. In the second part of our thesis we tried to clarify the jurisdiction or influence of the Church of Rome on the wider areas and we presented the set of scientific opinions. We delineated the extent of the western part of the empire - since ecclesiastical boundaries follow the political - and then investigated the relations of the Church of Rome and its bishops with the churches of Italy, Illyria (west and east), France, Spain, Britain, N. Africa as well as with the exarchate of Ravenna. In the third and most basic part of the thesis, we presented through the sources (minutes of Ecumenical Councils, historians and fathers of their time) the overall role of the Church of Rome in the preparation, the convening, the work and the acceptance or not of the decisions of the Ecumenical Councils. More specifically, we referred to the attitude and actions - theology, letter writing, actions of convening and supporting Synods - of all the Roman prelates.We investigated the role of the representatives of the bishop of Rome in all the meetings of all the Ecumenical Councils in detail and drew safe conclusions. Finally, we checked the presence and assessed the contribution of the clergy (bishops, elders, deacons and monks) of the jurisdiction or influence of the Church of Rome in the meetings of the Ecumenical Councils. In conclusion, with this thesis we present the common course of east and west during the period of the Ecumenical Synods, with the convocations, rivalries and confrontations, and propose it as a model of a new course of reconciliation and settlement.

Σκοπός της διατριβής ήταν να διερευνηθεί συνολικά ο ρόλος της εκκλησίας της Ρώμης στα τεκταινόμενα των Οικουμενικών Συνόδων. Στο πρώτο και εισαγωγικό μέρος ασχοληθήκαμε με τη θέση της εκκλησίας της Ρώμης και του επισκόπου της στην πρώιμη χριστιανική κοινότητα. Εξετάσαμε τη σχέση πάπα και συνοδικού θεσμού, τον ρόλο της ρωμαϊκής εκκλησίας στις πριν τη Νίκαια Συνόδους, τις αρμοδιότητες των παπικών τοποτηρητών στις εργασίες των Συνόδων και τον Στ΄ κανόνα της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου ως επιβεβαίωση των «αρχαίων εθών» και ρυθμιστή της δικαιοδοσίας της εκκλησίας της Ρώμης. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας μας επιχειρήσαμε την αποσαφήνιση της δικαιοδοσίας ή επιρροής της εκκλησίας της Ρώμης στις ευρύτερες περιοχές και παρουσιάσαμε το σύνολο των επιστημονικών απόψεων. Οριοθετήσαμε την έκταση του δυτικού τμήματος της αυτοκρατορίας -αφού τα εκκλησιαστικά όρια ακολουθούν τα πολιτικά- και στη συνέχεια διερευνήσαμε τις σχέσεις της εκκλησίας της Ρώμης και των επισκόπων της με τις εκκλησίες της Ιταλίας, του Ιλλυρικού (δυτικού και ανατολικού), Γαλλίας, Ισπανίας, Βρετανίας, Β.Αφρικής καθώς επίσης με το εξαρχάτο της Ραβέννας. Στο τρίτο και βασικότερο μέρος της διατριβής παρουσιάσαμε μέσα από τις πηγές (πρακτικά Οικουμενικών Συνόδων, ιστορικούς και πατέρες της εποχής τους) τον συνολικό ρόλο της εκκλησίας της Ρώμης στην προετοιμασία, στη σύγκληση, στις εργασίες και στην αποδοχή ή μη των αποφάσεων των Οικουμενικών Συνόδων. Πιο συγκεκριμένα, παραθέσαμε τη στάση και τις δράσεις -θεολογία, επιστολογραφία, ενέργειες σύγκλησης και υποστήριξης Συνόδων- όλων των Ρωμαίων προκαθημένων. Ερευνήσαμε τον ρόλο των εκπροσώπων του επισκόπου Ρώμης σε όλες τις συνεδριάσεις όλων των Οικουμενικών Συνόδων με λεπτομέρεια και εξηγάγαμε ασφαλή συμπεράσματα. Τέλος, ελέγξαμε την παρουσία και αξιολογήσαμε την προσφορά των κληρικών (επισκόπων, πρεσβυτέρων, διακόνων και μοναχών) της δικαιοδοσίας ή επιρροής της εκκλησίας της Ρώμης στις συνεδριάσεις των Οικουμενικών Συνόδων. Συμπερασματικά, με την εργασία μας αυτή παρουσιάζουμε την κοινή πορεία ανατολής και δύσης κατά την περίοδο των Οικουμενικών Συνόδων, με τις συγκλήσεις, τις αντιπαλότητες και τις αντιπαραθέσεις, και την προτείνουμε ως υπόδειγμα μιας νέας πορείας συνεννόησης και καταλλαγής.