Κοινωνική τάξη και εμπειρία της φυλακής: μια εγκληματολογική προσέγγιση

Abstract

The present PhD thesis focuses on analyzing the impact of social class (considered as a group with specific interests, distinct from those of other groups) on the experience of penal incarceration, i.e. the deprivation of freedom through imprisonment. The prism is criminological / sociological, ergo the prison is perceived as a field of action formed by different forces which create (and are crystallized at) different power relations. Triangulation guided the research and the analysis, with a total of 121 interviews being conducted with prisoners and 66 with prison staff. At the same time, archival data were processed while field notes were recorded. The outcomes show that social class has a significant impact on the experience of incarceration, but other factors must be considered in order to arrive at concrete results regarding this experience. Thus, the so-called upper-class prisoners, namely members of parliament and senior executives of public and private sector, will generally have a less painful incarceration experience, compared to other inmates, although they will find it more difficult. The so-called lower-class prisoners, namely unskilled, manual and elementary workers, who come from a weak ethnic-cultural minority, will have a difficult prison experience. Finally, social class is indifferent for people with high criminal capital who will have a «painless», compared to other prisoners, prison experience. The present thesis is an example of deconstruction and reconstruction on the basis of a new frame, that is, it examines each aspect of intra muros life individually and then, on the basis of the findings, reconstructs the subject so as the hypotheses to be examined. From a sociological point of view, this study emphasizes the need to consider the impact of other forms of social power, along with social class, in order to obtain a better understanding of prison experience.

Η παρούσα διατριβή μελετά την επίδραση της κοινωνικής τάξης (νοούμενη ως ομάδα με συγκεκριμένα συμφέροντα, διακριτά από τα συμφέροντα άλλων ομάδων) στην εμπειρία του ποινικοσωφρονιστικού εγκλεισμού, δηλαδή της στέρησης της ελευθερίας στη φυλακή. Το πρίσμα είναι εγκληματολογικό/κοινωνιολογικό, υπό την έννοια ότι η φυλακή θεωρήθηκε πεδίο επενέργειας διαφορετικών δυνάμεων οι οποίες διαμορφώνουν (και αποκρυσταλλώνονται σε) διαφορετικές σχέσεις εξουσίας. Ακολουθήθηκε μεθοδολογικά ο τριγωνισμός, στις μεθόδους έρευνας και ανάλυσης, και πραγματοποιήθηκαν συνολικά 121 συνεντεύξεις με κρατούμενους και 66 συνεντεύξεις με μέλη του προσωπικού. Παράλληλα, λήφθηκαν δεδομένα αρχειακού υλικού ενώ τηρήθηκε Ημερολόγιο Έρευνας. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η κοινωνική τάξη επηρεάζει σημαντικά την εμπειρία του εγκλεισμού αλλά πρέπει να συνυπολογιστούν και άλλοι παράγοντες, όπως η εθνικότητα και το ιστορικό παρανομίας, για να οδηγηθούμε σε αποκρυσταλλωμένη εικόνα αυτής της εμπειρίας. Έτσι, τα άτομα των λεγόμενων ανώτερων τάξεων, δηλαδή τα μέλη των βουλευομένων σωμάτων και τα ανώτερα διοικητικά και διευθυντικά στελέχη του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, θα έχουν γενικά μια «λιγότερο οδυνηρή» εμπειρία εγκλεισμού, συγκριτικά με άλλους κρατουμένους, αλλά θα τη βιώνουν ως δύσκολη. Τα άτομα των λεγόμενων κατώτερων τάξεων, δηλαδή οι ανειδίκευτοι εργάτες, οι χειρωνάκτες και οι μικροεπαγγελματίες, εάν ανήκουν σε αδύναμη εθνο-πολιτισμική μειονότητα, θα έχουν μια «οδυνηρή» εμπειρία εγκλεισμού. Τέλος, για τα άτομα που φέρουν υψηλό κεφάλαιο παρανομίας η κοινωνική τάξη είναι αδιάφορη και θα έχουν μια «ανώδυνη», συγκριτικά με άλλους κρατούμενους, εμπειρία εγκλεισμού. Συνολικά, η παρούσα διατριβή αποτελεί ένα υπόδειγμα αποσύνθεσης και ανασύνθεσης μέσω επαναπλαισίωσης, ήτοι εξετάζει μεμονωμένα κάθε όψη της ζωής intra muros και, στη συνέχεια, στη βάση των ευρημάτων, ανασυνθέτει το υπό διερεύνηση θέμα προκειμένου να ελέγξει τις υποθέσεις. Από μια κοινωνιολογική οπτική, η μελέτη υπογραμμίζει την ανάγκη να ληφθούν υπόψη διαφορετικές πηγές δύναμης (ή κεφαλαίου), εκτός από την κοινωνική τάξη, προκειμένου να κατανοηθεί η εμπειρία του εγκλεισμού.