Η σχέση των διασχιστικών συμπτωμάτων με τον οξύ και χρόνιο πόνο και την αυτορρύθμιση του συναισθήματος

Abstract

This thesis explores the relationship between pain and dissociation in people experiencing either acute or chronic pain. The thesis consists of two parts; an experimental study and a field study. The main focus of the experimental study is to examine if dissociation symptoms emerge during acute pain, which type of dissociation symptoms are associated with acute pain, how dissociation symptoms affect pain tolerance, intensity and psychophysiological response, the effect of prior dissociation symptoms on the development of further symptoms of dissociation and the effect of the latter on pain. The sample consisted of 53 undergraduate psychology students (47 women and 6 men). Their mean age was 20.91 (SD= 1.43). A dissociation group (DG) underwent dissociation induction prior to exposure to a painful stimulus through Cold Pressor Test (cold water immersion) whereas a control group (CG) underwent exposure to the painful stimulus without prior dissociation induction. Dissociation was induced through Audio/ Photic Stimulation. We found that acute pain was related to somatoform dissociation symptoms in both groups. Participants in the DG reported more symptoms of psychological and state dissociation and exhibited lower pain tolerance than CG participants, as well as significant heart rate increase during cold water immersion. The main aim of the field study is to assess whether dissociation symptoms mainly relate to chronic pain or chronic disease as well as the possible effect of dissociation in the experience of pain (intensity and interference) and other factors of adjustment to chronic pain. The sample consisted of 284 patients (174 women and 110 men). 161 of them where suffering from a chronic disease accompanied by chronic pain. Their mean age was 53.51 years (SD= 12.40), while 123 of the participants suffered from a chronic disease without coexistent chronic pain. Their mean age was 60.57 years (SD= 13.06). We found that patients with chronic pain had significantly more dissociation symptoms than chronic disease patients. More dissociation symptoms were related to increased pain intensity for both groups and with increased pain interference for chronic pain patients. Additionally, dissociation was related to a worse disease adjustment despite that dissociation did not moderate the relationship between factors of disease adjustment and pain.In conclusion findings suggest that both acute and chronic pain is associated with symptoms of somatoform dissociation. During acute pain, dissociation symptoms may represent a common, non pathological, “automatic” response. Yet, when dissociative symptoms precede acute pain or appear during chronic pain, dissociation symptoms may have a detrimental effect in the experience of pain and in the pain/ disease adjustment. We suggest that, dissociation screening in all pain conditions and the implementation of strategies for the management of dissociation symptoms, may improve the efficacy of clinical interventions aiming in pain management.

Η μελέτη αυτή αποτελείται από μια πειραματική έρευνα και από μια έρευνα πεδίου. Οσκοπός των μελετών ήταν η διερεύνηση της σχέσης του πόνου με τη διάσχιση. Κυριότεροι σκοποίτης πειραματικής μελέτης ήταν (α) η διερεύνηση της πιθανότητας η διάσχιση να προκύπτει ως“αντίδραση” στον οξύ σωματικό πόνο, (β) η διερεύνηση ποιου τύπου διάσχισης κυρίως σχετίζεταιμε τον οξύ πόνο και της σχέσης της με το βίωμα του πόνου (σε επίπεδο έντασης, αντοχής καιψυχοφυσιολογικής διέγερσης), καθώς και (γ) πως η πιθανή προΰπαρξη διασχιστικών συμπτωμάτωνμπορεί να επιδρά στην εμπειρία του πόνου. Συνολικά συμμετείχαν 53 άτομα, προπτυχιακοίφοιτητές του Τμήματος Ψυχολογίας (47 γυναίκες και έξι άνδρες). O Μ.Ο. της ηλικίας τους ήταν τα20.91 έτη (T.A.= 1.43). Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν στην ομάδα διάσχισης (ΟΔ) στους οποίουςέγινε πρόκληση διασχιστικών συμπτωμάτων πριν την έκθεση στον πόνο και την ομάδα ελέγχου(ΟΕ). Ο πόνος προκλήθηκε μέσω της Δοκιμασίας Ψυχρής Πίεσης. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οισυμμετέχοντες ανέπτυξαν κυρίως συμπτώματα σωματόμορφης περιτραυματικής διάσχισης ως“αντίδραση” στον πόνο. Οι συμμετέχοντες στην ΟΕ είχαν μεγαλύτερη αντοχή στον πόνο και μησημαντική αύξηση του καρδιακού ρυθμού τους, ωστόσο οι συμμετέχοντες στην ΟΔ εμφάνισανμειωμένη αντοχή και αυξημένη ένταση πόνου, περαιτέρω ανάπτυξη διασχιστικών συμπτωμάτωνενώ η διάσχιση σχετιζόταν με χαμηλότερη ψυχοφυσιολογική διέγερση. Κυριότερος σκοπός της μελέτης πεδίου ήταν η διερεύνηση της πιθανότητας τα συμπτώματαδιάσχισης να σχετίζονται κυρίως με τον χρόνιο πόνο ή το χρόνιο νόσημα και η πιθανή επίδραση τηςδιάσχισης στο βίωμα του πόνου (ένταση, παρεμβολή) και τις λοιπές μεταβλητές προσαρμογής στονχρόνιο πόνο. Στη μελέτη συμμετείχαν 284 άτομα (174 γυναίκες και 110 άνδρες). Εξ’ αυτών οι 161ήταν ασθενείς με χρόνιο νόσημα που συνοδεύεται από χρόνιο πόνο, με Μ.Ο. ηλικίας τα 53.51 έτη(Τ.Α.=12.40), ενώ οι 123 ήταν ασθενείς με χρόνιο νόσημα χωρίς πόνο με Μ.Ο. ηλικίας τα 60.57 έτη(Τ.Α.= 13.06). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ασθενείς με χρόνιο πόνο είχαν περισσότερασυμπτώματα διάσχισης από τους ασθενείς με χρόνιο νόσημα χωρίς χρόνιο πόνο. Ωστόσο και οι δύο ομάδες ασθενών, όσο περισσότερα συμπτώματα διάσχισης βίωναν τόσο αυξανόταν και η έντασητου πόνου τους, ενώ για τους ασθενείς με χρόνιο πόνο η σχέση αυτή παρατηρήθηκε και για τηνπαρεμβολή του πόνου. Επιπλέον, φάνηκε ότι η διάσχιση και στις δύο ομάδες ασθενών σχετίζεται μεχειρότερη προσαρμογή στο νόσημα χωρίς όμως να προκύπτει ότι η διάσχιση μεσολαβούσε τησχέση μεταξύ μεταβλητών προσαρμογής και πόνου. Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα των δύο μελετών καταδεικνύουν τη στενή σχέση τηςσωματόμορφης περιτραυματικής διάσχισης με τον πόνο. Στον οξύ πόνο τα διασχιστικάσυμπτώματα μπορεί να αποτελούν μια κοινή, μη παθολογική, “αυτόματη” αντίδραση τουοργανισμού. Ωστόσο, τόσο σε περιστάσεις που τα διασχιστικά συμπτώματα προηγούνται του οξέοςπόνου, όσο και στον χρόνιο πόνο, τα διασχιστικά συμπτώματα μπορεί να λειτουργήσουνεπιβαρυντικά στην εμπειρία του πόνου και στην προσαρμογή στο νόσημα. Έτσι, καθίσταταισημαντική η αξιολόγηση ύπαρξης διασχιστικών συμπτωμάτων σε κάθε περίπτωση που οι ασθενείςβιώνουν πόνο, αλλά και η συμπερίληψη στρατηγικών διαχείρισης των διασχιστικών συμπτωμάτωνστα διάφορα πρωτόκολλα διαχείρισης του πόνου.