Οι μετασχηματισμοί του κοινωνικού κράτους και οι διαστάσεις των δημοσίων πολιτικών από τη σκοπιά του τρίτου δρόμου και της νέας σοσιαλδημοκρατίας: οι περιπτώσεις της Γερμανίας, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ελλάδας

Abstract

The position examined in this study is that, under Bernstein's influence, social democracy in its historical development followed ideologically and politically a continuous revision of its positions, in an effort to systematically adapt to political, social and economic realities. In this context, social democracy has maintained a stable and consistent core of values adapted to reality and compromised with it. Depending on the degree of its retreat towards compromises, social democracy is characterized as aggressive or defensive. On the basis of the social policies pursued by the Social Democratic Governments of Blair in Great Britain, Schröder in Germany, Jospin in France and Simitis in Greece, it is attempted to substantiate the position that the Third Way was a creative but at the same time defensive version of a new social democracy. At the same time, the argument is strengthened, that in all the cases under consideration there were areas of social policy in which the traditional social democratic principles, equality, and solidarity were conditionally maintained, even in difficult conditions of neoliberal rule. The new social democracy has never abandoned the model of the welfare state. However, it has reconstructed it in such a way that social protection and security policies are no longer based on the traditional principle of general provision, but on the principle of selectivity and individual activation.

H θέση που εξετάζεται στην διατριβή είναι ότι, υπό την επιρροή του Bernstein, η σοσιαλδημοκρατία στην ιστορική της εξέλιξη ακολούθησε ιδεολογικά και πολιτικά ένα συνεχή ρεβιζιονισμό των θέσεων της, σε μία προσπάθεια συστηματικής αναπροσαρμογής στην πολιτική, στην κοινωνική και στην οικονομική πραγματικότητα. Στο πλαίσιο αυτό, η σοσιαλδημοκρατία διατήρησε ένα σταθερό πυρήνα αξιών προσαρμοζόμενη στην πραγματικότητα και συμβιβαζόμενη, με αυτήν. Αναλόγως του βαθμού υποχώρησης της απέναντι σε συμβιβασμούς, η σοσιαλδημοκρατία χαρακτηρίζεται ως επιθετική ή αμυντική. Με βάση τις κοινωνικές πολιτικές που ασκήθηκαν από τις σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις Blair στη Μεγάλη Βρετανία, Schröder στη Γερμανία, Jospin στη Γαλλία και Σημίτη στην Ελλάδα, επιχειρείται η τεκμηρίωση της θέσης ότι ο τρίτος δρόμος αποτέλεσε μία δημιουργική, αλλά ταυτόχρονα αμυντική εκδοχή νέας σοσιαλδημοκρατίας. Παράλληλα ενισχύεται το επιχείρημα ότι σε όλες τις εξεταζόμενες περιπτώσεις υπήρξαν πεδία κοινωνικής πολιτικής στα οποία διατηρήθηκαν υπό όρους οι παραδοσιακές σοσιαλδημοκρατικές αρχές, της ισότητας, και της αλληλεγγύης ακόμα και υπό δυσχερείς συνθήκες νεοφιλελεύθερης κυριαρχίας. Η νέα σοσιαλδημοκρατία δεν εγκατέλειψε ποτέ το μοντέλο του κοινωνικού κράτους. Το ανασκεύασε όμως κατά τέτοιο τρόπο, ώστε οι πολιτικές κοινωνικής προστασίας και ασφάλειας να μη βασίζονται πλέον στην παραδοσιακή αρχή της γενικής παροχής, αλλά στην αρχή της επιλεκτικότητας και της ατομικής ενεργοποίησης.