Οικονομική αξιολόγηση των μονάδων ψυχικής υγείας: η περίπτωση των κινητών μονάδων ψυχικής υγείας στις Κυκλάδες

Abstract

Background: The public care system provision for people with mental disorders living in remote and inaccessible areas in Greece lacks appropriate structures. The development and activation of Mobile Mental Health Units (MMHUs) is an innovative policy intervention that has been proven effective and efficient internationally. Objective: The subject of this doctoral dissertation was the economic evaluation of MMHUs in terms of treating people with mental disorders in the Cyclades islands based on Real-World Evidence (RWE). Methods: A cost-effectiveness analysis was performed based on two comparators: before and under the operation of MMHUs. Clinical primary results were based on RWE data. Disability-Adjusted Life Years (DALYs) were calculated for one year. The statistical analysis of the variables was performed with the IBM SPSS Statistics 22.0 statistical program. The data derived from the total number of people who had visited the MMHUs during 2015. More specifically, 724 people from 12 islands where MMHUs of the Northeastern and Western Cyclades operate, participated in the present survey. Direct medical, non-medical and indirect costs were calculated using published data. Results: The overwhelming majority of the participants were from Greece, 60.9% of them were women and the average age was 50.1. Almost half of the people who sought help from the MMHUs did so on their own will. Subsequently, 18% of the population was diagnosed with mood disorders (F30-F39) and morbidity burden 9.49 (Years Lived in Disability, YLDs), while 17.5% of the patients were diagnosed with neurotic disorders (F40-F48) and 4.53 YLDs respectively. The morbidity burden of the MMHUs was found to be equal to 17.98 DALYs, while it was 115.79 DALYs before their function. Their operation proved to be effective, since in 2015 almost 98 DALYs were averted. The total cost before the operation of the MMHUs is almost double than that under their operation. The direct medical cost under the operation of MMHUs was the only component with a higher cost compared to non-intervention, because of operational and pharmaceutical cost. The indirect cost for both comparators corresponds to 17% of the total cost. The intervention of MMHUs was estimated at 12,250.78 € per DALY averted. Conclusions: The results of the research outlined high burden of morbidity and financial burden for people with symptoms of mental disorders. The operation of MMHUs seems to be a cost-effective intervention, which minimizes public expenditure and patients’ loss of income, overcomes the problems caused by the existing structural deficiencies of the health system and finally, prevents mental health problems and improves the lives of people in need of mental care. The development of flexible forms of community-based interventions, such as MMHUs, is considered necessary in order to address the problem of geographical dispersion and population distribution.

Εισαγωγή: H παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε άτομα που κατοικούν σε απομακρυσμένες και δυσπρόσιτες περιοχές της χώρας υπολείπεται σε πλήθος και καταλληλότητα δομών. Η ανάπτυξη και η δραστηριοποίηση των Κινητών Μονάδων Ψυχικής Υγείας (ΚΜΨΥ) αποτελεί μια καινοτόμο παρέμβαση που έχει αποδειχθεί αποτελεσματική και αποδοτική διεθνώς. Στόχος: Το αντικείμενο της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι η οικονομική αξιολόγηση των ΚΜΨΥ ως προς την αντιμετώπιση περιστατικών με συμπτώματα ψυχικών διαταραχών στα νησιά των Κυκλάδων βάσει πραγματικών δεδομένων (Real-World Evidence, RWE). Μέθοδοι: Πραγματοποιήθηκε ανάλυση κόστους-αποτελεσματικότητας με βάση δύο συγκριτές: τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας πριν και με τη λειτουργία των ΚΜΨΥ. Τα κλινικά πρωτογενή αποτελέσματα βασίστηκαν σε πραγματικά δεδομένα, μέσω των οποίων υπολογίστηκαν τα Σταθμισμένα Έτη Ζωής ως προς την Ανικανότητα (Disability-Adjusted Life Years, DALYs), για χρονικό διάστημα ενός έτους. Η ανάλυση των μεταβλητών πραγματοποιήθηκε με το στατιστικό πρόγραμμα IBM SPSS Statistics 22.0. Πηγή των δεδομένων ήταν οι εξυπηρετούμενοι από τις ΚΜΨΥ κατά το έτος 2015. Στην έρευνα συμμετείχαν επτακόσιοι είκοσι τέσσερις (724) εξυπηρετούμενοι από τα δώδεκα (12) νησιά ευθύνης των ΚΜΨΥ Βορειανατολικών και Δυτικών Κυκλάδων. Οι άμεσες ιατρικές, μη ιατρικές και έμμεσες δαπάνες υπολογίστηκαν σύμφωνα με δημοσιευμένα δεδομένα. Αποτελέσματα: Η συντριπτική πλειονότητα ήταν εξυπηρετούμενοι από την Ελλάδα, το 60,9% ήταν γυναίκες και η μέση ηλικία τους ήταν 50,1 έτη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι σχεδόν οι μισοί από τους εξυπηρετούμενους στράφηκαν για βοήθεια στις ΚΜΨΥ αυτοβούλως. Το 18% του πληθυσμού διαγνώστηκε με διαταραχές διάθεσης και φορτίο νοσηρότητας 9,49 (Years Lived in Disability, YLDs), ενώ το 17,5% με νευρωσικές διαταραχές και 4,53 YLDs αντίστοιχα. Το φορτίο νοσηρότητας με τη λειτουργία των ΚΜΨΥ βρέθηκε ότι ισούται με 17,98 DALYs, ενώ αντίστοιχα πριν τη λειτουργία αυτών ήταν 115,79 DALYs. Η λειτουργία των ΚΜΨΥ αποδείχτηκε αποτελεσματική, δεδομένου ότι κατά το έτος 2015 αποτράπηκαν κατά προσέγγιση 98 DALYs. Το συνολικό κόστος πριν τη λειτουργία των ΚΜΨΥ είναι σχεδόν διπλάσιο από το αντίστοιχο στην περίπτωση λειτουργίας αυτών. Οι λειτουργικές και φαρμακευτικές δαπάνες αποτελούν το μεγαλύτερο συνθετικό κόστους στην κατηγορία του άμεσου ιατρικού κόστους με την παρέμβαση των ΚΜΨΥ. Το έμμεσο κόστος πριν και με την παρέμβαση αντιστοιχεί στο 17% του συνολικού κόστους. Η παρέμβαση των ΚΜΨΥ εκτιμάται σε 12.250,78 € ανά DALY που αποτρέπεται. Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα της έρευνας σκιαγράφησαν ένα υψηλό φορτίο νοσηρότητας και οικονομικής επιβάρυνσης για τα άτομα με συμπτώματα ψυχικών διαταραχών. Η λειτουργία των ΚΜΨΥ φαίνεται να είναι μια οικονομικά αποδοτική παρέμβαση, η οποία ελαχιστοποιεί τις δημόσιες δαπάνες και τις απώλειες εισοδήματος των ασθενών, ξεπερνά τα προβλήματα που οφείλονται στις υπάρχουσες διαρθρωτικές ανεπάρκειες του συστήματος υγείας και τέλος, προλαμβάνει και βελτιώνει την ψυχική κατάσταση των ατόμων που χρήζουν περίθαλψης. Η ανάπτυξη αντίστοιχων ευέλικτων μορφών παρεμβάσεων, όπως οι ΚΜΨΥ, οι οποίες θέτουν στο κέντρο τους την κοινότητα, κρίνεται απαραίτητη καθώς αντιμετωπίζει το πρόβλημα της γεωγραφικής ιδιαιτερότητας και πληθυσμιακής κατανομής.