Ηγεσία εταιρικής διακυβέρνησης και επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α): διερεύνηση της συμβολής τους σε ελληνικές επιχειρήσεις τροφίμων και ποτών σε περίοδο οικονομικής κρίσης

Abstract

The global economic crisis, which took place at the end of the last decade with greater negative effects in countries with less strong economies, such as Greece, demonstrated the need for both more systematic corporate governance and development investment in innovative actions. Orientation and investment in research have been linked to economic growth in previous periods and especially after severe crises with consequences for the economy. The most typical period was after the World War II where for almost three decades investments in Research and Development (R&D) had increased significantly. However, as mentioned in previous research, R&D is not necessarily linked to business profitability, at least linearly. The synergy of R&D and other strategic business operations could contribute towards the success of businesses.The purpose of this dissertation is to examine both the contribution of research to corporate performance, especially in a time of economic crisis, and, in particular, to highlight the contribution of Corporate Governance - which is associated with leadership in business - in the relationship between R&D and efficiency. The present work promotes the relevant scientific research and contributes to the expansion and enrichment with new knowledge of essential aspects of the literature while highlighting the contribution of investments in research and the determinants of Corporate Governance to the financial performance of companies. Apart from the study of the entire period, individual years are examined - distinctly - during which events occurred that had a significant impact on the Greek economy, mainly after the onset of the crisis. The research focuses mainly on one sector in order to achieve greater homogeneity and to control the high variability during the period under examination given the strong variance of the variables under consideration. The choice of the Food and Beverage sector was made both because this sector showed less sensitivity to the economic crisis that affected negatively the Greek economy for about a decade, and because it is one of the sectors with very strong export activity. The research findings reflect and discuss the contribution of Corporate Governance in reducing the risk of investment in research, especially when the level of Corporate Governance is high.

Η παγκόσμια οικονομική κρίση, που έλαβε χώρα στο τέλος της προηγούμενης δεκαετίας με μεγαλύτερες αρνητικές επιπτώσεις σε χώρες με λιγότερο ισχυρή οικονομία, όπως η Ελλάδα, κατέδειξε την ανάγκη τόσο για πιο συστηματική διακυβέρνηση στις επιχειρήσεις όσο και για αναπτυξιακές επενδύσεις σε καινοτομικές δράσεις. Ο προσανατολισμός και οι επενδύσεις στην έρευνα έχουν συνδεθεί με την οικονομική ανάπτυξη και σε προγενέστερες περιόδους και ειδικά μετά από σοβαρές κρίσεις με συνέπειες στην οικονομία. Πιο χαρακτηριστική περίοδος ήταν αυτή μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο όπου για τρείς περίπου δεκαετίες είχαν αυξηθεί σημαντικά οι επενδύσεις στην Έρευνα και την Ανάπτυξη (Ε&Α). Ωστόσο όπως έχει αναφερθεί σε προγενέστερες έρευνες, η Ε&Α δεν συνδέεται απαραίτητα με την κερδοφορία των επιχειρήσεων, τουλάχιστον γραμμικά. Η συνέργεια της Ε&Α και άλλων στρατηγικών επιχειρηματικών λειτουργιών θα μπορούσε να συμβάλλει στην επιτυχία των επιχειρήσεων. Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι να εξετάσει τόσο τη συμβολή της έρευνας στις αποδόσεις των επιχειρήσεων, ειδικότερα σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης, όπως, κυρίως, να αναδείξει τη συμβολή της Εταιρικής Διακυβέρνησης –η οποία συνδέεται με την ηγεσία της επιχείρησης –στη σχέση Ε&Α και αποδοτικότητας. Η παρούσα εργασία προάγει την σχετική επιστημονική διερεύνηση και συμβάλλει στη διεύρυνση και τον εμπλουτισμό με νέα γνώση ουσιαστικών πτυχών της βιβλιογραφίας αναδεικνύοντας ταυτόχρονα τη συμβολή των επενδύσεων σε έρευνα και των προσδιοριστικών παραγόντων της Εταιρικής Διακυβέρνησης στις χρηματοοικονομικές επιδόσεις των επιχειρήσεων. Εκτός από τη μελέτη της συνολικής περιόδου εξετάζονται και επιμέρους έτη –διακριτά– κατά τα οποία συνέβησαν γεγονότα που είχαν σημαντική επίδραση στην Ελληνική οικονομία, κυρίως μετά την έναρξη της κρίσης. Η έρευνα εστιάζει κυρίως σε έναν κλάδο προκειμένου να επιτευχθεί μεγαλύτερη ομοιογένεια και να ελεγχθεί η υψηλή μεταβλητότητα κατά την υπό μελέτη περίοδο δεδομένης της έντονης διακύμανσης των υπό εξέταση μεταβλητών. Η επιλογή του κλάδου των Τροφίμων και Ποτών έγινε τόσο γιατί ο συγκεκριμένος κλάδος εμφάνισε λιγότερη ευαισθησία στην οικονομική κρίση που επέδρασε αρνητικά στην Ελληνική οικονομία για περίπου μια δεκαετία, όσο και γιατί αποτελεί έναν από τους κλάδους με πολύ έντονη εξαγωγική δραστηριότητα. Στα ευρήματα της έρευνας αποτυπώνεται και συζητείται η συμβολή της Εταιρικής Διακυβέρνησης στη μείωση του κινδύνου των επενδύσεων στην έρευνα, ειδικά όταν το επίπεδο της Εταιρικής Διακυβέρνησης είναι υψηλό.