Πόντιος Πιλάτος: καινοδιαθηκικές και εξωκαινοδιαθηκικές αναφορές

Abstract

This dissertation deals with the person of Pilate in the Christian literature. The research begins with an analysis of the information regarding Pontius Pilates we find in some Jewish historical sources of the first century. Follows an analysis and interpretation of the New Testament verses and references where Pilate is mentioned. This analysis takes into examination how the Church Fathers, until the fifth century, understood these biblical details and information and how they interpreted it and which opinion they have on Pilate himself. In addition, a dialogue with modern biblical scholars is present in this analysis. Follows an examination of the details we have on Pilate in some Christian sources of the first four centuries and the traditions on him these sources transmit. After that an analysis of the apocryphal texts of the “Pilate’s Circle” takes place. These texts were composed and developed from the fourth-fifth century to the tenth century, written in Greek, Latin, Syrian Coptic and Arabic. The analysis of Pilate’s apocryphal tradition is based on the content of the texts concerning Pilate’s image. There are two general traditions regarding Pilate: one sees him from a positive point of view and the other from a negative. The first tradition has as final step the sanctification of Pilate considering him a martyr of Christ, while the second arrives to demonize him as the responsible for the crucifixion of the Lord. An attempt is made to follow the development of Pilate’s legend in this positive tradition. Thus, a comparative analysis of the texts leads us to identify any possible relationships between the texts of the same tradition, and the interaction between the two different traditions. This analysis is followed by an examination of some historical and liturgical sources, written after the tenth century, that may prove a popular reverence for Pilate, and his sanctification by some Eastern churches. Finally, the dissertation proposes a critical edition of the Arabic apocryphal work The Martyrdom of Pilate and an English translation.

Η διατριβή αυτή ασχολείται με το πρόσωπο του Πόντιου Πιλάτου στην χριστιανική γραμματεία. Η έρευνα αρχίζει με μια ανάλυση των στοιχείων για τον Πιλάτο στις έξω-καινοδιαθηκικές πηγές, ειδικά τις ιουδαϊκές ιστορικές πηγές. Μετά ερμηνεύει τις καινοδιαθηκικές περικοπές που αναφέρονται στον Πιλάτο, και πως κατανοήθηκαν αυτές οι περικοπές από τους πατέρες της Εκκλησίας μέχρι των πέμπτο αιώνα και πως τις σχολιάζουν οι σύγχρονοι ερμηνευτές. Μετά αναφέρεται η εργασία στις παραδόσεις περί Πιλάτου που μας μεταφέρει η χριστιανική γραμματεία μέχρι τον τέταρτο αιώνα. Γίνεται στην συνέχεια μια ανάλυση των απόκρυφων κειμένων του «Κύκλου του Πιλάτου» που αναπτύσσονται από τον τέταρτο-πέμπτο αιώνα μέχρι τον δέκατο αιώνα. Τα εξεταζόμενα κείμενα αυτής της παράδοσης είναι γραμμένα στα ελληνικά, λατινικά, συριακά κοπτικά και αραβικά. Η ανάλυση της απόκρυφη παράδοση περί Πιλάτου γίνεται με βάση του περιεχομένου των κειμένων σε ό,τι αφορά την εικόνα περί Πιλάτου σε αυτά. Υπάρχουν δυο γενικές παραδόσεις, μια θετική και μια αρνητική. Η πρώτη φτάνει στην αγιοποίηση του Πιλάτου θεωρώντας τον μάρτυρα του Χριστού, ενώ η δεύτερη φτάνει να τον δαιμονοποιήσει θεωρώντας τον υπεύθυνο για την σταύρωση του Κυρίου. Γίνεται προσπάθεια να παρακολουθηθεί η ανάπτυξη του θρύλου περί Πιλάτου στην θετική περί αυτόν παράδοση. Έτσι, η συγκριτική ανάλυση των κείμενων μας οδηγεί στο να εντοπίσουμε τις τυχόν σχέσεις μεταξύ των κείμενων της ίδιας παράδοσης, και την αλληλοεπίδραση μεταξύ των δυο διαφορετικών παραδόσεων. Ακολουθεί μια εξέταση των, μετά του δέκατου αι., ιστορικών και λειτουργικών πηγών που μπορούν να αποδείξουν μια λαϊκή ευλάβεια προς στον Πιλάτο, και την αγιοποίηση του από κάποιες ανατολικές εκκλησίες. Τέλος, η εργασία προτείνει μια κριτική έκδοση του αραβικού απόκρυφου έργου του «Μαρτυρίου του Πιλάτου» και μια αγγλική μετάφραση του κείμενου.