Διερεύνηση με μη - επεμβατικές ή ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, υλικών και αντικειμένων που βρίσκονται μαζί με τα οστά σε ταφές επιφανών προσώπων της αρχαίας Μακεδονικής κοινωνίας: συμβολή στη κατανόηση των ταφικών εθίμων

Abstract

The aim of this study is the investigation of materials found adhered on cremated bones in Royal and other high-status Macedonian burials of the 4th-2nd century BC. This research was limited to non invasive or minimum invasive techniques. Materials of various colors and characteristics coming from the main chamber and the antechamber of Royal Tomb II at Vergina, from tomb A and B at Derveni, from tomb II and III at Aineia, from an unlooted tomb at Aghios Athanasios and from the Macedonian tomb at Pella were scientifically examined in order to identify their nature and manner of deposition on the bones. Theoretical part presents the historical evidence for each tomb as well as the basic principles of the techniques applied. Experimental part begins with the proposed methodology. Then there are the results of the investigation of the materials from each tomb and the laboratory simulations aiming to answer specific questions relating to origin and presence of these materials. Third and last part of this study is the discussion of the results. Among the most important findings is the identification of the usage of huntite mineral at Classical times at Macedonia. Another material identified on bones of most of the tombs studied is gypsum. The presence of gypsum in such extend must be related with an ancient burial custom. The proposed methodology corresponded well to the questions raised.

Σκοπός της διατριβής ήταν η μελέτη υλικών τα οποία βρίσκονται μαζί με οστά προερχόμενα από καύση σε ταφές επιφανών Μακεδόνων του 4ου-2ου αιώνα πΧ. Στην μελέτη αυτή χρησιμοποιήθηκαν μη επεμβατικές ή ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές. Τα δείγματα που μελετήθηκαν προέρχονται από τον κυρίως θάλαμο και τον προθάλαμο του “βασιλικού” τάφου ΙΙ στην Μεγάλη Τούμπα της Βεργίνας, από τους τάφους Α και Β του Δερβενίου, από τους τάφους ΙΙ και ΙΙΙ της αρχαίας Αίνειας, από τον τάφο του Αγίου Αθανασίου καθώς και από τον μακεδονικό τάφο Β της Πέλλας. Στην Θεωρητική Εισαγωγή παρουσιάζονται ιστορικά στοιχεία για την κάθε ταφή καθώς και οι βασικές αρχές της κάθε τεχνικής που χρησιμοποιείται στο Πειραματικό Μέρος. Το Πειραματικό Μέρος ξεκινά με την περιγραφή της προτεινόμενης ερευνητικής μεθοδολογίας. Εν συνεχεία παρουσιάζονται τα ευρήματα για κάθε ταφή ξεχωριστά καθώς και οι πειραματικές προσομοιώσεις που εκτελέστηκαν για να απαντηθούν συγκεκριμένα ερωτήματα και να αποκωδικοποιηθούν τα ευρήματα. Το τρίτο και τελευταίο μέρος της διατριβής περιλαμβάνει την σύνθεση των αποτελεσμάτων. Ανάμεσα στα σημαντικότερα ευρήματα της διατριβής είναι η τεκμηρίωση της χρήσης του ορυκτού χουντίτης κατά τους κλασικούς χρόνους στην περιοχή της Μακεδονίας. Σημαντικό επίσης εύρημα αποτελεί και η τεκμηρίωση της παρουσίας γύψου πάνω στα οστά των περισσοτέρων ταφών, γεγονός που πρέπει να συνδέεται με κάποιο ταφικό έθιμο. Η προτεινόμενη ερευνητική μεθοδολογία ανταποκρίθηκε σε μεγάλο βαθμό στα ερωτήματα που τέθηκαν.