Οι Έλληνες Εβραίοι στη μεταπολεμική Ελλάδα: οι διαδρομές μιας ταυτότητας

Abstract

This PhD dissertation constitutes an attempt to explore the relationship between two fundamental concepts: Secularisation and Jewish identity in Greece. To be more specific, through an on-the-spot empirical research, the dissertation seeks to examine, on the one hand, the way in which the subjects of the research self-determine themselves in terms of religious identity, both individually and collectively, and, on the other, it attempts to elucidate the ramifications of modern Jewish identity and its interrelationships with the wider Greek society. In the present thesis, the contemporary secular aspects of the Greek-Jewish identity are examined within the ever-changing world and more specifically, within the context of the secularized local Greek society. The research focuses on the cities of Athens, Thessaloniki, Larissa and Volos, since the perception of a single ethnic-Jewish identity, and in this case the Sephardic, i.e. the Spanish-Jewish, is the dominant one throughout Greece in the post-war period. With the use of qualitative and quantitative methodological tools, it is explored how the self-characterization of a person as a Jew currently in Greece is expressed, what it implies, what additional components it includes and how those are differentiated from generation to generation both within and outside the Jewish environment.

Η ανά χείρας διδακτορική διατριβή, συνιστά μια απόπειρα διερεύνησης της σχέσης μεταξύ δύο θεμελιακών εννοιών, της εκκοσμίκευσης και της εβραϊκής ταυτότητας στην Ελλάδα. Πιο αναλυτικά, η δ.δ. μέσα από την εκπόνηση μιας επιτόπιας εμπειρικής έρευνας επιδιώκει να μελετήσει, αφενός τον τρόπο με τον οποίο τα υποκείμενα της έρευνας αυτο-προσδιορίζονται όσον αφορά τη θρησκευτική τους ταυτότητα, τόσο ατομικά όσο και συλλογικά, και αφετέρου, επιχειρεί να διαφωτίσει τις ταυτοτικές διακλαδώσεις της μοντέρνας εβραϊκής ταυτότητας, σε σχέση με την ευρύτερη ελληνική κοινωνία. Στην παρούσα διατριβή, οι σύγχρονες κοσμικές όψεις της ελληνο-εβραϊκής ταυτότητας διερευνώνται στο συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο και πιο ειδικά, στο πλαίσιο της εκκοσμικευμένης, τοπικής ελληνικής κοινωνίας. Η έρευνα εστιάζει συγκριτικά στις πόλεις: Των Αθηνών, της Θεσσαλονίκης, της Λάρισας και του Βόλου, εφόσον, η αντίληψη μιας ενιαίας εθνο-ιουδαϊκής ταυτότητας και εν προκειμένω της σεφαραδίτικης, δηλαδή της ισπανο-εβραϊκής είναι κυρίαρχη μεταπολεμικά σε ολόκληρη την ελλαδική επικράτεια. Με τη χρήση ποιοτικών και ποσοτικών μεθοδολογικών εργαλείων, διερευνάται πως εκφράζεται ο σημερινός αυτο-χαρακτηρισμός κάποιου/ας σε Εβραίο ή Εβραία στην Ελλάδα, τι υποδηλώνει, ποιες επιπλέον συνισταμένες περικλείει και το πως αυτές διαφοροποιούνται ανά γενιά τόσο εντός του εβραϊκού περιβάλλοντος, όσο και εκτός.