Εφαρμογή προγράμματος παρέμβασης κινητικής και ρυθμικής αγωγής και καινοτόμες μέθοδοι αξιόλογησης της ρυθμικής ικανότητας σε παιδιά Δημοτικού Σχολείου

Abstract

Rhythmic education is considered as a very important asset for children’s motor learning, in the Physical Education curricula of the first elementary classes in Greek schools. However, in the last classes of elementary education, rhythmic movement activities are significantly reduced. The aim of this study was to develop and evaluate the effectiveness of a 10 minute rhythmic movement intervention program on 5th and 6th grade pupils’ rhythmic ability parameters, applied in the warm up phase of the PE lesson. Furthermore, its effects on motor skills were examined, as well as the ability of rhythmic pattern recognition and the pupils’ perceptions related to Physical Education participation. On the first part of the study, in order to achieve the rhythmic ability parameters evaluation, an innovative digital rhythmic ability evaluation tool was developed and implemented, which could record, compare and assess coordinated motions of subjects’ in open space, according to various rhythmic patterns. The validity and reliability of the tool was tested by examining 120 individuals (6-15 years, M=11,5 SD 2.71) and comparing their results with that of the corresponding validated High/Scope Beat Competence Analysis Test. All the validity and reliability criteria have been verified (α= .89). Afterwards, a 10 min rhythmic movement program was designed, with the option to be applied in the warm up phase, addressed to non expert Physical Educators, provided with a short training session. Two hundred and forty five (245) pupils participated (5th and 6th grade 10,5 years, SD .526, 122 boys 123 girls). The Intervention group consisted of 123 children who attended the rhythmic movement intervention program for 13 weeks. The other 122 children formed the control group which followed the classic Physical Education program. Three measurements were conducted: One before the intervention program, one after, and a follow up measurement two months after the program, in which only 30% of the participants took part. The evaluated variables were: a) the rhythmic ability parameters, using the validated tool which was defined for the needs of this study, b) the motor skills, using BOT2 c) the recognition of rhythmic patterns, using a special designed music questionnaire and d) the pupils’ perceptions related to Physical Education participation, using a validated questionnaire. Additionally, the rhythmic movement program was evaluated by interviewing the Physical educators who conducted the program. The SPSS 22.0 statistical analysis tool was used for the data analysis of the present study. The interactions between groups and time were tested via analysis of variance with repeated measures. The level of significance was set at p=.05.The results revealed a significant improvement of all examined variables: rhythmic ability parameters, motor skills, rhythmic pattern recognition and perceptions related to PE participation, in the pupils of the intervention group as compared to the control group pupils. The follow up measurement certified the preservation of the effects. In conclusion, the use of the innovative Digital Rhythmic Ability Evaluation Tool (DRAET) was judged as successful and is recommended to be applied in future studies. The findings of the study support the effectiveness of the rhythmic-movement program due to its effect on all pupils’ variables examined. Additionally, the rhythmic movement program is considered as enjoyable and easy to be applied by the Physical Educators who conducted the program. The rhythmic movement intervention program is recommended to be included in the PE curricula of the last classes of elementary education.

Τα ελληνικά αναλυτικά προγράμματα ΦΑ των μικρότερων τάξεων του Δημοτικού αντιμετωπίζουν την αγωγή του ρυθμού ως ιδιαίτερα σημαντική για την κινητική μάθηση και επικεντρώνονται σ αυτήν. Ωστόσο, στις μεγαλύτερες τάξεις οι δραστηριότητες ρυθμικής ανάπτυξης μειώνονται ιδιαίτερα. Σκοπός της έρευνας ήταν η δημιουργία και η μελέτη της επίδρασης ενός στοχευμένου παρεμβατικού προγράμματος κινητικής ρυθμικής αγωγής διάρκειας 10΄, στις παραμέτρους της ρυθμικής ικανότητας παιδιών Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης του δημοτικού σχολείου, κατά την εφαρμογή του στο εισαγωγικό μέρος του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής, ενώ παράλληλα εξετάστηκε η επίδραση του παρεμβατικού προγράμματος σε κινητικές δεξιότητες, στη γνωστική ικανότητα αναγνώρισης ρυθμικών προτύπων και χορών, καθώς και στις αντιλήψεις των μαθητών/τριών σχετικά με τη συμμετοχή στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής. Για την αξιολόγηση παραμέτρων της ρυθμικής ικανότητας, στο αρχικό στάδιο μελέτης σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε καινοτόμο ψηφιακό εργαλείο, με δυνατότητες καταγραφής, σύγκρισης και αξιολόγησης υψηλής ακρίβειας των ρυθμικά συντονισμένων κινήσεων με ή χωρίς μετακίνηση στο χώρο σε σχέση με διάφορα ρυθμικά πρότυπα. Για το συγκεκριμένο εργαλείο πραγματοποιήθηκε μελέτη ελέγχου εγκυρότητας, στο πλαίσιο της οποίας έγιναν μετρήσεις και αξιολόγηση επιδόσεων 120 συμμετεχόντων ηλικίας 6 έως 15 ετών (11,5 SD 2.71) και σύγκρισή του με το αξιόπιστο σταθμισμένο εργαλείο High/Scope Beat Competence Analysis Test. Από τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής επαληθεύθηκαν τα κριτήρια εγκυρότητας και αξιοπιστίας του εργαλείου αξιολόγησης (α= .89). Ακολούθησε η δημιουργία προγράμματος κινητικής και ρυθμικής αγωγής δεκάλεπτης διάρκειας με δυνατότητες εφαρμογής, μετά από σύντομη επιμόρφωση, από μη εξειδικευμένους εκπαιδευτικούς ΦΑ., το οποίο εφαρμόσθηκε ως προθέρμανση στο μάθημα Φυσικής Αγωγής. Συμμετείχαν 245 παιδιά (10,5 ετών, SD .526, 122 αγόρια 123 κορίτσια), Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης του δημοτικού σχολείου. Την ομάδα παρέμβασης (ΟΠ) απετέλεσαν 123 παιδιά, στα οποία εφαρμόστηκε το πρόγραμμα κινητικής και ρυθμικής αγωγής δύο φορές την εβδομάδα, επί 13 εβδομάδες. Στην ομάδα ελέγχου (ΟΕ) συμμετείχαν 122 παιδιά, τα οποία ακολούθησαν το τυπικό αναλυτικό πρόγραμμα του μαθήματος ΦΑ. Πραγματοποιήθηκαν συνολικά 3 μετρήσεις: πριν από την εφαρμογή του παρεμβατικού προγράμματος και μετά το πέρας της σε όλους τους συμμετέχοντες και επαναληπτική μέτρηση μετά από δύο μήνες στο 30% των συμμετεχόντων. Αξιολογήθηκαν α) παράμετροι της ρυθμικής ικανότητας με το αξιόπιστο εργαλείο μέτρησης που σχεδιάστηκε ειδικά για τους σκοπούς αυτής της μελέτης, β) κινητικές δεξιότητες με τη δέσμη BOT2, γ) η ικανότητα αναγνώρισης ρυθμικών προτύπων και χορών με τη χρήση ειδικά σχεδιασμένου μουσικού ερωτηματολογίου, δ) αντιλήψεις των μαθητών/τριών, σχετικές με τη συμμετοχή τους στο μάθημα της ΦΑ, με τη χρήση σταθμισμένων ερωτηματολογίων. Επιπρόσθετα, πραγματοποιήθηκαν ημιδομημένες συνεντεύξεις αποτίμησης προγράμματος προς τους εκπαιδευτικούς ΦΑ που το εφάρμοσαν.Για τη στατιστική ανάλυση χρησιμοποιήθηκε το πακέτο SPSS 22. Για τη μελέτη των αλληλεπιδράσεων μεταξύ αρχικής, τελικής και επαναληπτικής μέτρησης και μεταξύ των ομάδων παρέμβασης και ελέγχου πραγματοποιήθηκε ανάλυση συνδιακύμανσης (ANOVA with repeated measures). Ως επίπεδο σημαντικότητας ορίσθηκε το p< .05Από τα αποτελέσματα προέκυψε ότι στην ΟΠ, μετά την εφαρμογή του προγράμματος, βελτιώθηκαν στατιστικά σημαντικά όλες οι εξεταζόμενες μεταβλητές. Συγκεκριμένα βελτιώθηκαν οι παράμετροι της ρυθμικής ικανότητας, οι κινητικές δεξιότητες, η ικανότητα αναγνώρισης ρυθμικών προτύπων και χορών και οι αντιλήψεις των μαθητών σχετικά με τη συμμετοχή τους στο μάθημα ΦΑ. Στην OE δεν υπήρξαν στατιστικά σημαντικές μεταβολές στις αντίστοιχες παραμέτρους. Από την επαναληπτική μέτρηση φάνηκε η διατήρηση της επίδρασης του προγράμματος. Συμπερασματικά, η εφαρμογή του καινοτόμου ψηφιακού εργαλείου αξιολόγησης παραμέτρων της ρυθμικής ικανότητας κρίνεται επιτυχής και προτείνεται η χρήση του σε περεταίρω έρευνες. Η εφαρμογή του προγράμματος κινητικής και ρυθμικής αγωγής κρίνεται αποτελεσματική, αφού επέδρασε θετικά σε όλες τις μεταβλητές που εξετάστηκαν. Επιπρόσθετα, το πρόγραμμα κινητικής και ρυθμικής αγωγής θεωρήθηκε εύχρηστο και ευχάριστο για τα παιδιά από τους εκπαιδευτικούς που το εφάρμοσαν. Η εφαρμογή του προτείνεται να συμπεριληφθεί στα αναλυτικά προγράμματα των μεγαλύτερων τάξεων της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.