Η μουσειακή παρουσία της σαρακατσάνικης ενδυμασίας: συμβολή στην προσέγγιση, την ερμηνεία και την αξιοποίηση των μουσειακών εκθεμάτων

Abstract

The doctoral thesis stands under the scientific field of Ethnographic Museology, combining the social-historical approach of the development of ethnographic museums, the study of the development of the exhibition of folk costumes (material culture) in Greece as well as the museological - museographical method of studying museum exhibitions. Specifically, it focuses on the presence of the Sarakatsani dress in Greek museums and attempts its national documentation in numbers as well as a museum exhibit, while at the same time it detects, through museum exhibitions, the interpretive means chosen for its interpretation, concerning its morphological characteristics, its symbolic context and its function in the historical past. The Sarakatsani dress is identified, through a spherical study of its presence, as an integral element of human daily life, as a symbol, as a museum exhibit, as an object for educational activities as well as an object of memory of the Greek material folk culture.The Sarakatsani dress, material evidence of a specific ethnic group, is considered as a special example for its wide presence in the museum exhibitions of Greek folk costumes.

Η διατριβή εντάσσεται στο επιστημονικό πεδίο της Εθνογραφικής Μουσειολογίας, συνδυάζοντας μεθοδολογικά την κοινωνικό - ιστορική προσέγγιση της εξέλιξης των εθνογραφικών μουσείων, τη μελέτη της εξέλιξης της έκθεσης της παραδοσιακής τοπικής ενδυμασίας ως στοιχείο του υλικού λαϊκού πολιτισμού στην Ελλάδα και τη μουσειολογική - μουσειογραφική μέθοδο μελέτης των μουσειακών εκθέσεων. Συγκεκριμένα, εξετάζει την παρουσία της ενδυμασίας των Σαρακατσάνων στα μουσεία της Ελλάδας και επιχειρεί μια πανελλήνια αριθμητική και μουσειακή καταγραφή της ως έκθεμα, ανιχνεύοντας, παράλληλα, μέσα από τις εκθέσεις των μουσείων, τα ερμηνευτικά μέσα που επιλέγονται για την ανάγνωσή της, ως προς τα μορφολογικά χαρακτηριστικά, το συμβολικό τους περιεχόμενο και την λειτουργία της στον παρελθόντα ιστορικό χρόνο. Η συγκεκριμένη παραδοσιακή τοπική ενδυμασία αντιμετωπίζεται μέσα από μια συνολική θεώρηση της παρουσίας της ως αναπόσπαστο στοιχείο της καθημερινότητας του ανθρώπου, ως σύμβολο, ως μουσειακό έκθεμα, ως αντικείμενο εκπαιδευτικών προγραμμάτων και ως αντικείμενο μνήμης του ελληνικού λαϊκού υλικού πολιτισμού.Η ενδυμασία των Σαρακατσάνων, υλικό τεκμήριο μιας συγκεκριμένης εθνοτικής ομάδας, αποτελεί ιδιαίτερο παράδειγμα για το τεράστιο εύρος της έκθεσής της στο μουσειακό τοπίο των εκθέσεων των ελληνικών παραδοσιακών ενδυμασιών.