Ο εσωτερικός έλεγχος και η ποιότητα της λογιστικής πληροφόρησης: εταιρική διακυβέρνηση και ποιότητα εσωτερικού ελέγχου στις εισηγμένες εταιρείες του Χρηματιστηρίου Αθηνών

Abstract

This study examines the quality of internal audit and its relationship with corporate governance. Internal audit is a central control mechanism and is recognized as a core component of corporate governance. Consequently, it must evolve continuously due to changes in corporate governance, while the role of internal auditors changes to contribute to corporate sustainability. The purpose of this study is to determine the quality of the internal audit function (IAF) and to investigate its association with corporate governance. In particular, the study investigates: (1) the characteristics of internal audit that determine the quality of its function, (2) the contribution of "good" corporate governance to the quality of the IAF and (3) the contribution of the quality of IAF to the effectiveness of corporate governance. The sample of the survey is 45 companies listed at the Athens Stock Exchange, while publicly available data and data from empirical research using questionnaires to the Internal Audit Chief of companies were combined. At first, a measure of the quality of the internal audit function is proposed (Internal Audit Function Quality – IAFQ). The IAFQ is based on several signaling elements that previous literature and the IIA Standards acknowledges as determinants of IAF quality. This study proposes the categorization of selected indicators into four pillars named: IAF’s relationship with management, audit methodology, IAF investment and competence of internal auditors, covering in this way a wide range of IAF characteristics. We then investigated the relationship between IAFQ index and the degree of business compliance with corporate governance. The results indicated a strong link, with "good" corporate governance contributing to the quality of internal audit. Finally, the contribution of the quality of the IAF to "good" corporate governance and in particular its effectiveness was investigated. The results indicated a weak link as the quality of the IAF did not significantly affect the effectiveness of the company’s corporate governance.

Η παρούσα μελέτη εξετάζει την ποιότητα του εσωτερικού ελέγχου και τη σχέση της με την εταιρική διακυβέρνηση. Ο εσωτερικός έλεγχος είναι ένας κεντρικός μηχανισμός ελέγχου και αναγνωρίζεται ως βασικό συστατικό της εταιρικής διακυβέρνησης. Συνεπώς, πρέπει να εξελίσσεται διαρκώς λόγω των αλλαγών στην εταιρική διακυβέρνηση, ενώ ο ρόλος των εσωτερικών ελεγκτών αλλάζει ώστε να συμβάλλει στην εταιρική βιωσιμότητα. Σκοπός της μελέτης αυτής είναι ο καθορισμός της ποιότητας της λειτουργίας εσωτερικού ελέγχου (ΛΕΕ) και η διερεύνηση της σύνδεσης της ποιότητας αυτής με την εταιρική διακυβέρνηση. Συγκεκριμένα, η μελέτη διερευνά: (1) τα χαρακτηριστικά του εσωτερικού ελέγχου που καθορίζουν την ποιότητα της λειτουργίας του, (2) τη συμβολή της «καλής» εταιρικής διακυβέρνησης στην ποιότητα της ΛΕΕ και (3) τη συμβολή της ποιότητας της ΛΕΕ στην αποτελεσματικότητα της εταιρικής διακυβέρνησης. Το δείγμα της έρευνας είναι 45 επιχειρήσεις εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών, ενώ συνδυάστηκαν δεδομένα από τις δημοσιευμένες καταστάσεις των επιχειρήσεων και από εμπειρική έρευνα η οποία διενεργήθηκε με τη χρήση ερωτηματολογίων στους επικεφαλής εσωτερικού ελέγχου. Αρχικά, προτείνεται ένας δείκτης μέτρησης της ποιότητας της ΛΕΕ (Internal Audit Function Quality – IAFQ). Ο δείκτης IAFQ βασίζεται σε διάφορα στοιχεία, τα οποία η βιβλιογραφία και τα πρότυπα του Ινστιτούτου Εσωτερικών Ελεγκτών αναγνωρίζουν ως καθοριστικούς παράγοντες της ποιότητας της ΛΕΕ. Η μελέτη αυτή προτείνει την κατηγοριοποίηση των επιλεγμένων χαρακτηριστικών σε τέσσερις πυλώνες: τη σχέση της ΛΕΕ με τη διοίκηση, τη μεθοδολογία ελέγχου, την επένδυση στη ΛΕΕ και την επάρκεια των εσωτερικών ελεγκτών, καλύπτοντας έτσι ένα ευρύ φάσμα χαρακτηριστικών της ΛΕΕ. Στη συνέχεια διερευνήθηκε η σχέση μεταξύ του δείκτη IAFQ και του βαθμού συμμόρφωσης των επιχειρήσεων με την εταιρική διακυβέρνηση. Τα αποτελέσματα υπέδειξαν ισχυρή σύνδεση, με την «καλή» εταιρική διακυβέρνηση να συμβάλλει στην ποιότητα του εσωτερικού ελέγχου. Τέλος διερευνήθηκε η συμβολή της ποιότητας της ΛΕΕ στην «καλή» εταιρική διακυβέρνηση και συγκεκριμένα στην αποτελεσματικότητά της. Τα αποτελέσματα του σταδίου αυτού ήταν διαφορετικά αφού προέκυψε ασθενής σύνδεση, με την ποιότητα της ΛΕΕ να μην διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αποτελεσματικότητα της εταιρικής διακυβέρνησης της επιχείρησης.