Η εκπαίδευση ως βασική συνιστώσα της αναπτυξιακής δυναμικής των περιοχών

Abstract

This thesis builds upon the EU2020 strategy, following the smart and inclusive growth paradigm, that treats human capital as a central component of regional development. However, there are cases of smart growth policies, focusing on skills’ empowerment, which may not yield the expected results, in terms of social cohesion aspects. Given this fact, the role of regional specificities, such as the extent to which human capital resources are concentrated within a region compared to others, constitute essential parameters that need to be taken into consideration during a policy-design process. This study aims to provide an evidence-based sub-regional analysis to foster processes regarding place-based policy design for socio-economic inclusion, in the case of Greece. More specifically, it investigates the links between education and income inequality, at a municipal level during the period 1994-2012, using the outcomes of the SimGreece static spatial micro-simulation model, specifically developed for the case of Greece.This study presents the first spatial microsimulation model for the analysis of educational and income inequalities in Greece. The SimGreece model is based on a combination of small-area demographic and socio-economic information, available from the Greek census of population combined with data from the European Union Statistics on Income and Living Conditions (EU-SILC). The model is based on an iterative proportional fitting (IPF) algorithm, and is used to reweight EU-SILC records to fit in small-area descriptions for Greece based on 1991, 2001 and 2011 censuses. This is achieved by using demographic and socio-economic characteristics as constraint variables. Moreover, synthesis of the labor market and occupations are chosen as the main variables for externally validating the results, in order to verify the integrity of the model. Results of this external validation process are found to be extremely satisfactory, indicating a high goodness of fit between simulated and real values.The study presents several model outputs, illustrating variations in educational and income inequalities throughout a large period (19 years), which also covers the beginning of the 2008 economic crisis. Furthermore, an econometric analysis has also been implemented in the thesis, including the development of a DSEM model estimated by a system GMM estimator. The results indicate a positive effect of educational level on the formation of income inequality, and income in general. The significance of incorporating local particularities in the analysis, such as human capital endowments, dummies for population density and time-varying socio-economic disturbances, as the 2008 economic crisis, is also stressed. Finally, this thesis offers a great opportunity for discussing further potential of this model in terms of expanding it for policy analysis.

Η παρούσα διατριβή στηρίζεται στη στρατηγική Ευρώπη2020, ακολουθώντας το παράδειγμα της έξυπνης ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς, το οποίο αντιμετωπίζει το ανθρώπινο κεφάλαιο ως κεντρικό στοιχείο της περιφερειακής ανάπτυξης. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις ευφυών αναπτυξιακών πολιτικών, οι οποίες εστιάζουν στην ενδυνάμωση των δεξιοτήτων των ατόμων, οι οποίες ενδέχεται να μην αποφέρουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, όσον αφορά τις πτυχές της κοινωνικής συνοχής. Δεδομένου του γεγονότος αυτού, ο ρόλος των περιφερειακών ιδιαιτεροτήτων, όπως ο βαθμός συγκέντρωσης των πόρων ανθρώπινου κεφαλαίου σε μια περιοχή και η εκπαιδευτική ανισότητα, αποτελούν ουσιώδεις παραμέτρους που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη διαδικασία σχεδιασμού των πολιτικών. Σκοπός της μελέτης αυτής είναι η παροχή μιας τεκμηριωμένης υπό-περιφερειακής ανάλυσης, με στόχο την ενίσχυση διαδικασιών σχεδιασμού πολιτικών ενίσχυσης της κοινωνικό-οικονομικής συνοχής στην περίπτωση της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, η παρούσα έρευνα διερευνά τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ εκπαίδευσης και εισοδηματικής ανισότητας, σε επίπεδο Δημοτικών Ενοτήτων κατά την περίοδο 1994-2012, χρησιμοποιώντας τα αποτελέσματα του μοντέλου χωρικής μικρό-προσομοίωσης SimGreece, ειδικά σχεδιασμένου για την περίπτωση της ΕλλάδαςΗ μελέτη αυτή παρουσιάζει το πρώτο μοντέλο χωρικής μικρό-προσομοίωσης για την ανάλυση των εκπαιδευτικών και εισοδηματικών ανισοτήτων στην Ελλάδα. Το μοντέλο SimGreece βασίζεται στη χρήση δημογραφικών και κοινωνικό-οικονομικών δεδομένων, διαφορετικής χωρικής κλίμακας. Τα δεδομένα αυτά είναι διαθέσιμα από την ελληνική απογραφή πληθυσμού, και συνδυάζονται με δεδομένα από την έρευνα Εισοδήματος και Συνθήκων Διαβίωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (European Union Statistics on Income and Living Conditions - EU-SILC). Το μοντέλο βασίζεται σε μία επαναληπτική αναλογική προσαρμογή (iterative proportional fitting - IPF) και χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό των βαρών των αρχείων EU-SILC, ώστε τα αθροιστικά αποτελέσματά τους να ταιριάζουν στις περιγραφές μικρών περιοχών για την Ελλάδα με βάση τις απογραφές 1991, 2001 και 2011. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση δημογραφικών και κοινωνικό-οικονομικών χαρακτηριστικών ως μεταβλητές ελέγχου, όπως το φύλο, η ηλικία, η οικογενειακή κατάσταση κ.α. Επιπλέον, η σύνθεση της αγοράς εργασίας και των επαγγελμάτων επιλέγονται ως κύριες μεταβλητές για την εξωτερική επικύρωση των αποτελεσμάτων, προκειμένου να επαληθευτεί η ακεραιότητα του μοντέλου. Τα αποτελέσματα αυτής της διεργασίας εξωτερικής επικύρωσης διαπιστώθηκε ότι είναι εξαιρετικά ικανοποιητικά, υποδεικνύοντας έναν υψηλό βαθμό προσαρμογής μεταξύ προσομοιωμένων και πραγματικών τιμών.Στη μελέτη παρουσιάζονται τα αποτελέσματα του μοντέλου SimGreece, τα οποία απεικονίζουν τις διακυμάνσεις των εκπαιδευτικών και εισοδηματικών ανισοτήτων για μια μεγάλη περίοδο (19 ετών), η οποία καλύπτει επίσης την έναρξη της οικονομικής κρίσης του 2008. Επιπρόσθετα, εφαρμόζεται και μια οικονομετρική ανάλυση, που περιλαμβάνει την ανάπτυξη ενός μοντέλου DSEM, το οποίο εκτιμάται από έναν εκτιμητή συστήματος GMM. Τα αποτελέσματα δείχνουν μια θετική επίδραση του εκπαιδευτικού επιπέδου στη διαμόρφωση εισοδηματικής ανισότητας και γενικά στο εισόδημα. Έχει επίσης τονίζεται η σημασία της ενσωμάτωσης των τοπικών ιδιαιτεροτήτων στην ανάλυση, όπως είναι το απόθεμα ανθρώπινου κεφαλαίου, η πυκνότητα του πληθυσμού και οι χρονικά μεταβαλλόμενες κοινωνικό-οικονομικές διαταραχές, όπως είναι η οικονομική κρίση του 2008. Τέλος, η παρούσα εργασία προσφέρει μια μεγάλη ευκαιρία για συζήτηση των περαιτέρω δυνατοτήτων αυτού του μοντέλου, όσον αφορά την επέκτασή του για ανάλυση πολιτικών.