Η κεραμική παραγωγή από την παλαιοανακτορική εγκατάσταση στο Αποδούλου Αμαρίου: ζητήματα τυπολογίας, παραγωγής, διακίνησης και κατανάλωσης

Abstract

The Old Palace settlement of Apodoulou is located at the southwest foothills of the Psiloritis mountain, at a site called “Gournes”, half a kilometer outside the modern village of Apodoulou. Apodoulou is situated at the south end of the Amati valley, on the natural road that connected the palace of Phaistos with the palatial settlement at Monastiraki and the north coast of Western Crete. There are very few excavated sites with substantial destruction levels of the Middle Minoan IIB period in Western Crete, especially in the region under study. The Middle Minoan settlement of Apodoulou is one of these few sites. This dissertation presents the study of all the pottery deposits discovered in House A of the Middle Minoan settlement, as well as of certain pottery types from Houses B and D and the north side of the hill that do not appear in House A. The detailed discussion of the typological and technological features of the ceramic production in Middle Minoan Apodoulou points to a community that appears to be conservative, but whose ceramic production presents elements of originality, while is also influenced by the neighboring palatial center of Phaistos. Therefore, it is concluded that Apodoulou was a pottery production center, a proposition supported further by the discovery of two pottery wheels in House A. The historical trajectory of the settlement is presented through the sequence of the Old Palace period depositions, and it is confirmed that Apodoulou was related both to Phaistos, the central settlement of the region, and peripheral sites, such as Monastiraki. It is also confirmed that Apodoulou was part of the Phaistian territory.

Η παλαιοανακτορική εγκατάσταση του Αποδούλου βρίσκεται στις νοτιοδυτικές υπώρειες του Ψηλορείτη, στη θέση «Γούρνες», σε απόσταση ενός χιλιομέτρου βορειοδυτικά του ομώνυμου χωριού, στην νότια απόληξη της κοιλάδας του Αμαρίου και πάνω στον φυσικό δρόμο που συνέδεε το ανάκτορο της Φαιστού με την ανακτορική εγκατάσταση στο Μοναστηράκι και τη βόρεια ακτή της Δυτικής Κρήτης. Ελάχιστες είναι οι ανασκαμμένες θέσεις της Δυτικής Κρήτης και ιδιαίτερα στην περιοχή που μελετάμε, που έχουν δώσει εκτεταμένα στρώματα καταστροφής της ΜΜ ΙΙβ περιόδου. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί ο μεσομινωϊκός οικισμός του Αποδούλου. Στη μελέτη αυτή παρουσιάζεται το σύνολο της κεραμεικής που αποκαλύφθηκε στο σπίτι Α του μεσομινωϊκού οικισμού, καθώς και ορισμένοι τύποι αγγείων από τα σπίτια Β και Δ και από την βόρεια πλευρά του λόφου, τους οποίους δεν συναντάμε στο σπίτι Α.Παρουσίαζονται αναλυτικά τα τυπολογικά και τεχνολογικά χαρακτηριστικά της κεραμεικής παραγωγής του μεσομινωϊκού οικισμού, η οποία παραπέμπει σε μια κοινότητα η οποία, ενώ μοιάζει να είναι συντηρητική, παρουσιάζει δείγματα πρωτοτυπίας στην παραγωγή της, ενώ παράλληλα δέχεται επιδράσεις από το γειτονικό ανακτορικό κέντρο. Βάσει των παραπάνω, προκύπτει ότι στο Αποδούλου υπήρξε κέντρο παραγωγής κεραμεικής, υπόθεση που ενισχύεται από την εύρεση δύο κεραμεικών τροχών στο σπίτι Α. Παρουσιάζεται η ιστορική τροχιά του οικισμού μέσα από τις ακολουθίες των αποθέσεων του, κατά την παλαιοανακτορική περίοδο και επιβεβαιώνεται τόσο η σχέση του με το «κέντρο», που στην προκειμένη περίπτωση είναι η Φαιστός όσο και με άλλες περιφερειακές εγκαταστάσεις, όπως το Μοναστηράκι καθώς και η ένταξή του στη λεγόμενη επικράτεια της Φαιστού.