Συσχέτιση κλινικής εικόνας και απεικονιστικών ευρημάτων ασθενών με οστεοειδές οστέωμα πριν και μετά από θερμοκαυτηρίαση

Abstract

Introduction: Osteoid osteoma (O.O) is a benign, bone forming, tumor. Mainly occurs in children and young adults with a male predilection. Typically the patients present with nocturnal pain, which responds to NSAD. Different types of the osteoid osteoma have been described. Although there are some typical radiological features such as nidus and periostal reaction, each type is characterized by specific features. Several years ago treatment was either surgical or conservative. Nowadays radiofrequency (RF)ablation is the treatment of choice in the vast majority of the cases. Material-Methods:On a cohord of fifty two(52)patients who underwent RFablation as treatment for osteoid osteoma, forty seven (47) patients were followed up. In all patients we correlated clinical outcome, before and immediately after RF. Twenty six patients were followed up, from 6 months to 10 years (mean 7,8years).Plain radiographs, CT and MRI scans were obtained. Findings were correlated with the clinical outcome. Technical efficiency consists of the central placement of the electrode within the nidus. Questions such as healing pattern of the nidus, bone oedema resolution, cortical thickness and complications were answered. Technical issues such as duration and current strength of the RF were also included in our study. Finally, pain intensity and time interval to return to everyday habits were also evaluated.Results: All patients had pain relief immediately after RF ablation, as well as after a longer period. The primary clinical rate is 93.4%,hence the clinical value of the method is approximately 100%. At the intra-articular type of O.O the most significant decrease of the patient’s pain was noted. Among the CT findings the most important in the follow up evaluation were the nidus calcification and the surrounding bone sclerosis, thus within the MRI findings the bone oedema and the nidus enhancement. The rate of the bone resolution considered irrelevant to the time interval.Conclusion: In conclusion correlation of the imaging findings with the clinical outcome can establish new guidelines as a follow-up scale after RF ablation of the asteroid stoma and hence to calculate the possibility of a recurrence.

ΕισαγωγήΤο οστεοειδές οστέωμα είναι ένας καλοήθης οστικός όγκος. Μπορεί να εμφανιστεί σε όλα τα οστά με μεγαλύτερη όμως συχνότητα εμφάνισης στα μακρά οστά. Ήπια υπεροχή εμφανίζουν οι άρρενες. Xαρακτηριστική είναι η κλινική εικόνα με νυκτερινό άλγος, το οποίο επιδέχεται ύφεση με την λήψη ασπιρίνης ενώ η απεικόνιση της φωλεάς θεωρείται παθογνωμονική για την διάγνωση του οστεοειδούς οστεώματος. Ο σύγχρονος τρόπος αντιμετώπισης του επιτυγχάνεται με θερμοκαυτηρίαση υπό αξονικό τομογράφο, ενώ διαφορετικός -σε κάθε περίσταση- είναι ο τρόπος επούλωσης της φωλεάς, του σημείου εισόδου στο οστό και των επιπλοκών . ΣκοπόςΣκοπός της μελέτης είναι: α) η εξοικείωση με την απεικονιστική συμπεριφορά του οστεοειδούς οστεώματος και την μέθοδο της θερμοκαυτηρίασης που προϋποθέτει τη βαθειά και λεπτομερή γνώση της ανατομίας, της παθολογίας και της επεμβατικής ακτινολογίας, β)η καθιέρωση ενός πρωτοκόλλου εξέτασης έτσι ώστε να είναι επαρκής και ακριβής η διαγνωστική προσέγγιση, ο σχεδιασμός της θερμοκαυτηρίασης και η παρακολούθηση των ασθενών, γ) η αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της μεθόδου της θερμοκαυτηρίασης στα περιστατικά στα οποία υπάρχει ένδειξη, δ) η αναζήτηση, καταγραφή και δημοσίευση στη βιβλιογραφία των περιστατικών και των επιπλοκών που συναντήσαμε,ε) η πλήρης γνώση όλων των προτύπων επούλωσης της φωλεάς, του σημείου εισόδου στο οστό καθώς και του μικρού ποσοστού επιπλοκών.Υλικό-ΜέθοδοςΠενήντα δύο (52) ασθενείς υπεβλήθησαν σε θερμοκαυτηρίαση (RFablation),ενώ επανέλεγχος πραγματοποιήθηκε σε 47 ασθενείς. Σε όλους τους ασθενείς έγινε συσχέτιση της κλινικής εικόνας πριν και αμέσως μετά τη θερμοκαυτηρίαση, αλλά και στο χρονικό διάστημα κατά το οποίο πραγματοποιήθηκε ο επανέλεγχος. Το χρονικό διάστημα του επανελέγχου κυμαίνεται από 6 μήνες μέχρι 10 έτη (7,8έτη). Σε 25 ασθενείς έγινε πλήρης απεικονιστικός έλεγχος και τα ευρήματα συσχετίστηκαν τόσο με τα ευρήματα του προεγχειρητικού τους ελέγχου όσο και με το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε για τον επανέλεγχο τους.Οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε MRI και CT στην περιοχή ενδιαφέροντος, ακολουθώντας το ίδιο πρωτόκολλο όπως και στον προεγχειρητικό έλεγχο. Ως ποσοστό τεχνικής επιτυχίας ορίστηκε η σωστή, έκκεντρη ή κεντρική, τοποθέτηση του ηλεκτροδίου στη φωλεά, καθώς και η επίτευξη θερμοκαυτηρίασης στο ιδεατό για την περιοχή και την ηλικία χρονικό διάστημα και θερμοκρασία.Στον επανέλεγχο με την MRI και την CT διερευνήθηκαν ο τρόπος επούλωσης της φωλεάς και το σημείο εισόδου στο οστό, το οστικό οίδημα και το πρότυπο απορρόφησης του, η πάχυνση του φλοιού τοπικά αλλά και οι επιπλοκές που εμφανίστηκαν. Καταγράφηκαν τεχνικά στοιχεία όπως η ένταση του ρεύματος και το χρονικό διάστημα που εφαρμόστηκε, αλλά και ο συνολικός χρόνος αναισθησίας που απαιτήθηκε. Στοιχεία όπως η ένταση του πόνου και η επιστροφή στις καθημερινές ασχολίες μελετήθηκαν και συνεκτιμήθηκαν επίσης.ΑποτέλεσμαΌλοι οι ασθενείς αναφέρουν σημαντική μείωση του άλγους αμέσως μετά τη θερμοκαυτηρίαση, καθώς επίσης και μετά από βραχύ χρονικό διάστημα . Η πρώιμη κλινική αξία της θερμοκαυτηρίασης (primary clinical rate) καταγράφεται στο 93,4%,ενώ η απώτερη κλινική αξία της μεθόδου αγγίζει το 100%.ΣυμπεράσματαΗ αντιμετώπιση των οστεοειδών οστεωμάτων με την θερμοκαυτηρίαση υπό τον αξονικό τομογράφο αποτελεί την μέθοδο εκλογής για την αντιμετώπιση τους. Ο τρόπος επούλωσης της φωλεάς, του συνοδού οστικού οιδήματος, του σημείου εισόδου στο οστό, των οστικών αιχμών και των επιπλοκών δεν είναι σταθερός και ίδιος σε όλες τις περιπτώσεις. Η πλήρης γνώση των απεικονιστικών αυτών ευρημάτων οδηγεί στην κατανόηση της συμπεριφοράς επούλωσης, την αναγνώριση των ασθενών με υπολειμματική ή επανεμφανιζόμενη νόσο, τις επιπλοκές χωρίς κλινική σημασία και τέλος την πιθανή συνύπαρξη άλλης παθολογικής οντότητας.