Εργατικό κίνημα, κοινωνικές δομές και πολιτισμικά μορφώματα στην Αλίαρτο Βοιωτίας, από το 1920 μέχρι σήμερα

Abstract

Aliartos of Viotia is a "case study", in which there are and coincides local and temporal, original and important historical-social events or phenomena. The long-standing efforts to drain the neighboring Lake of Copais have caused significant changes in the natural, artificial and man-made environment. During these changes, the ancient settlements in the lake environment were transformed into homogeneous and coherent elements of the current town of Aliartos.It is primarily an area of "establishment of foreign" employers or, in other words, a "colonization" area, with particularities: it happened for the first and perhaps only time in the Greek space, it was implemented through political state agreements, it contained strange labor relations.Secondly, the site of Aliartos presents in its time of exploration (1920 until today) obvious population and social changes, which contributed to the creation of a new town. It also presents socio-cultural changes, which, through collective memory, are attributed to the influence of "foreigners", especially the British employers.The British employers represented the “Societe Anonyme for the drainage of Lake Copais”, which undertook the difficult task of drying out, aiming not only at degrading the lake but also on the long-term exploitation of the Copais field. This work took place over a long time and demanded a significant number of workers. Most of the workers came from internal, permanent or periodic migration and the difficult living and working conditions are described in this study through oral testimonies and published texts.Along with the daily life of the workers, the relations between indigenous growers and / or nomads, around the lake, are also investigated initially and in the dried field later, with the English Company and the Greek State. The study shows that workers and lakeside growers have reacted many times and protested strongly about their working conditions and cooperation with the Company. These protests and attitudes peaked in 1929 and resulted in the big two-year strike. Therefore, the workers' movement in Copais is being studied in the present work, and then it is related to social and cultural contexts.

Η Αλίαρτος Βοιωτίας αποτελεί «μελέτη περίπτωσης», στην οποία ενυπάρχουν και συνυπάρχουν τοπικά και χρονικά, πρωτότυπα και σημαντικά ιστορικοκοινωνικά γεγονότα ή φαινόμενα. Οι πολύχρονες προσπάθειες για την αποξήρανση της «γείτονος» λίμνης Κωπαΐδας, προκάλεσαν σημαντικές αλλαγές στο φυσικό, τεχνητό και ανθρωπογενές περιβάλλον. Κατά τη διάρκεια αυτών των αλλαγών, οι άσημοι οικισμοί στον περιβάλλοντα τη λίμνη χώρο μετατράπηκαν σε ομογεννοποιητικά και συνεκτικά στοιχεία της σημερινής κωμόπολης της Αλιάρτου. Κατά κύριο λόγο, αποτελεί ένα χώρο «εγκατάστασης ξένων» εργοδοτών ή, κατ’ άλλη έκφραση, χώρο «αποικισμού», με ιδιαιτερότητες: συνέβη για πρώτη και ίσως μοναδική φορά στον ελληνικό χώρο, υλοποιήθηκε μέσα από πολιτικές κρατικές συμφωνίες, αφορούσε μικρό πληθυσμό ατόμων και περιέκλειε ιδιόμορφες εργασιακές σχέσεις. Κατά δεύτερο λόγο, ο χώρος της Αλιάρτου παρουσιάζει στον χρόνο διερεύνησής του (1920 μέχρι σήμερα) εμφανείς πληθυσμιακές και κοινωνικές μεταβολές, οι οποίες συνετέλεσαν στη δημιουργία μιας νέας κωμόπολης. Παρουσιάζει επίσης κοινωνικοπολιτισμικές μεταβολές, οι οποίες, μέσα από τη συλλογική μνήμη, αποδίδονται στην επίδραση των «ξένων», κυρίως των Άγγλων εργοδοτών. Οι Άγγλοι εργοδότες εκπροσωπούσαν την «Ανώνυμη Εταιρεία προς αποξήρανση της λίμνης Κωπαΐδας», η οποία ανέλαβε το δύσκολο έργο της ολοκληρωτικής αποστράγγισης των υδάτων και απέβλεπε όχι μόνο στην αποξήρανση της λίμνης αλλά κυρίως στη μακροπρόθεσμη εκμετάλλευση του πεδίου της Κωπαΐδας. Το έργο αυτό πραγματοποιήθηκε σε μεγάλο χρονικό εύρος και απαίτησε σημαντικό αριθμό εργατών. Οι περισσότεροι από τους εργάτες προέρχονταν από εσωτερική, μόνιμη ή περιοδική μετανάστευση και οι δύσκολες συνθήκες της διαβίωσης και της εργασίας περιγράφονται στην παρούσα μελέτη μέσα από προφορικές μαρτυρίες και δημοσιευμένα κείμενα.Παράλληλα με την καθημερινή ζωή των εργατών, ερευνώνται και οι σχέσεις των αυτόχθονων καλλιεργητών ή/και νομάδων, γύρω από τη λίμνη αρχικά και στο αποξηραμένο πεδίο αργότερα, με την Αγγλική Εταιρεία αλλά και με το Ελληνικό Κράτος. Από τη μελέτη προκύπτει ότι οι εργάτες και οι παραλίμνιοι καλλιεργητές αντέδρασαν πολλές φορές και διαμαρτυρήθηκαν έντονα για τις συνθήκες εργασίας τους και συνεργασίας τους με την Εταιρεία. Οι διαμαρτυρίες και οι στάσεις αυτές κορυφώθηκαν το 1929 και κατέληξαν στη μεγάλη απεργία των δύο χρόνων. Ως εκ τούτου, το εργατικό κίνημα στην Κωπαΐδα μελετάται ιδιαίτερα στην παρούσα εργασία και στη συνέχεια συνδέεται με τα κοινωνικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα.