Αντισώματα έναντι τροποποιημένης κιτρουλλινιωμένης βιμεντίνης: διαγνωστική και προγνωστική χρησιμότητα σε Έλληνες ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα και πρώιμη φλεγμονώδη αρθρίτιδα

Abstract

Objectives. To assess the diagnostic and prognostic value of anti-mutated citrullinated vimentin antibodies (anti-MCV abs) in Greek patients with very early rheumatoid arthritis (VERA) and with established rheumatoid arthritis (RA). Methods. Seventy one patients with undifferentiated arthritis (UA) of <3 months duration, 141 with established RA, 53 with other rheumatic diseases and 40 healthy individuals were included in the study. Anti-MCV abs, anti-CCP abs and RF were determined at baseline. Patient’s clinical and laboratory data and hand radiographs were recorded at baseline and at 2 years. Diagnostic performance of anti-MCV abs was studied with Receiver Operating Characteristic (ROC) curves and evaluation of area under the curve (AUC), sensitivity, specificity and likelihood ratios. Further statistical analyses including clinical, laboratory data and radiological damage were performed in VERA and RA groups.Results. Forty-six percent of UA patients progressed to RA at 2 years. In VERA patients, sensitivity of anti-MCV abs was 52%, compared to 44% of anti-CCP abs and 37% of RF, while specificity was 91%, compared to 91% of RF and 84% of anti-CCP abs. The AUC for anti-MCV was 0.766, for anti-CCP 0.720 and for RF 0.626. Anti-MCV abs were detected in 25% of VERA patients negative for both anti-CCP and RF. In established RA, anti-MCV did not sustain its diagnostic superiority. By multivariate analysis, anti-MCV, but not anti-CCP or RF, showed significant correlation with radiographic progression at 2 years in VERA patients. In established RA, anti-MCV, anti-CCP, and RF were associated with active disease (p≤0.03), and joint damage (p≤0.004). By multivariate analysis, the strongest factors for radiographic damage were disease duration (p=0.000), health assessment-disability index score (HAQ-DI) (p=0.000) and RF (p=0.002).Conclusions. In Greek patients with very early UA, anti-MCV abs are a reliable diagnostic test for the early detection of RA and are strongly related with radiological progression at 2 years. In established RA anti-MCV abs are related with both disease activity and radiological damage. Thereafter anti-MCV ab testing may be useful in every day rheumatology practice.

Σκοπός. Eκτίμηση της διαγνωστικής και προγνωστικής σημασίας των αντισωμάτων έναντι της τροποποιημένης κιτρουλλινιωμένης βιμεντίνης (anti-MCV) σε Έλληνες ασθενείς με πολύ πρώιμη ρευματοειδή αρθρίτιδα (ΠΠΡΑ) και με εγκατεστημένη ρευματοειδή αρθρίτιδα (ΕΡΑ). Μέθοδοι. Εβδομήντα ένας ασθενείς με αδιαφοροποίητη αρθρίτιδα (ΑΑ) διάρκειας μικρότερης των 3 μηνών, 141 ασθενείς με EΡΑ, 53 ασθενείς με άλλα ρευματικά νοσήματα και 40 υγιείς μάρτυρες συμμετείχαν στη μελέτη. Προσδιορίστηκαν στον ορό τα επίπεδα των anti-MCV, των αντισωμάτων έναντι κυκλικών κιτρουλινιωμένων πεπτιδίων (anti-CCP) και του ρευματοειδούς παράγοντα (RF). Για την εκτίμηση της νόσου συλλέχτηκαν κλινικά και εργαστηριακά δεδομένα των ασθενών και ακτινογραφίες χειρών στην αρχή της μελέτης και μετά από 2 έτη. Η διαγνωστική αξία των anti-MCV μελετήθηκε με καμπύλες λειτουργικών χαρακτηριστικών (Receiver Operating Characteristic, ROC curves), εκτίμηση περιοχής κάτω από την καμπύλη (Area Under the Curve, AUC), ευαισθησίας, ειδικότητας και αναλογιών πιθανότητας (likelihood ratios). Ακολούθησε στατιστική ανάλυση σε σχέση με τις κλινικοεργαστηριακές παραμέτρους και την ακτινολογική εικόνα των ασθενών στις ομάδες με ΠΠΡΑ και EΡΑ. Αποτελέσματα. Στα 2έτη 46% των ασθενών με αρχικά ΑΑ διαγνώσθηκαν με ΡΑ. Στους ασθενείς με ΠΠΡΑ η ευαισθησία των anti-MCV ήταν 52%, των anti-CCP 44% και του RF 37%, ενώ η ειδικότητα ήταν αντίστοιχα 91%, 84% και 91%. H AUC για τα anti-MCV ήταν 0,766, για τα anti-CCP 0,720 και για τον RF 0,626. Τα anti-MCV ανιχνεύθηκαν σε 25% των ασθενών με ΠΠΡΑ που ήταν διπλά αρνητικοί σε anti-CCP και RF. Στην ΕΡΑ τα anti-MCV δεν διατήρησαν τη διαγνωστική τους ανωτερότητα. Η πολυπαραγοντική ανάλυση έδειξε πως τα anti-MCV, και όχι τα anti-CCP ή ο RF, σχετίζονται σημαντικά με την ακτινολογική εξέλιξη στα 2 έτη στην ΠΠΡΑ. Στην ΕΡΑ τα anti-MCV, τα anti-CCP και ο RF συσχετίστηκαν σημαντικά με την ενεργότητα της νόσου (p≤0,03) και την ακτινολογική βλάβη (p≤0,004). Με πολυπαραγοντική ανάλυση φάνηκε πως οι ισχυρότεροι παράγοντες για την ακτινολογική βλάβη είναι η διάρκεια της νόσου (p=0,000), ο δείκτης ανικανότητας (HAQ-DI score) (p=0,000) και ο RF (p=0,002).Συμπεράσματα. Σε Έλληνες ασθενείς με πολύ πρώιμη ΑΑ τα anti-MCV αντισώματα είναι αξιόπιστος διαγνωστικός δείκτης για την πρώιμη διάγνωση της ΡΑ και σχετίζονται σημαντικά με την ακτινολογική εξέλιξη στα 2 έτη. Στην εγκατεστημένη ΡΑ τα anti-MCV αντισώματα σχετίζονται τόσο με την ενεργότητα της νόσου όσο και με την ακτινολογική βλάβη. Επομένως η ανίχνευση των anti-MCV αντισωμάτων θα μπορούσε να είναι χρήσιμη στην καθημερινή ρευματολογική πρακτική.