Η δυνητική μαθησιακή κοινότητα: κοινωνιο-ψυχολογικές, παιδαγωγικές και τεχνολογικές παράμετροι

Abstract

The present thesis investigates in the pedagogical use of virtual communities in formal educational settings. For the purpose of this research we studied the community of Wikipedia editors. By developing a special culture, communities form learning organizations for both individuals and groups. When a school takes advantage of a well formed and thriving community, by organizing an appropriate educational activity, the community members interact with both students and their teachers. Under this condition, zones of proximate development are formed: the things that students are capable of doing today with the aid of the community, tomorrow they will be able to do it on their own. The research methodology used in this study combines traditional approaches to the method of Grounded Theory with modern Network Analysis techniques. The Grounded theory was used in the initial phases of data collection and analysis, during open coding and coding interconnection processes. The result of this initial phase was the production of a conceptual network, a graph interconnecting the first level codes. In the next phase, instead of the traditional grounded theory procedures of axial and selective coding, we used specific network analysis techniques. Through the application of network layout algorithms and community detection algorithms, subgroups of conceptual codes were identified as well as the interconnections between them. The results of this study are discussed in contrast to the recent raise of Massive Open Online Courses (MOOCs) worldwide.

Αντικείμενο της παρούσας διατριβής αποτελεί η παιδαγωγική μελέτη της αξιοποίησης των δυνητικών κοινοτήτων στην τυπική εκπαιδευτική διαδικασία. Για τη μελέτη του φαινομένου επιλέχθηκε η κοινότητα των συντακτών της διαδικτυακής εγκυκλοπαίδειας Wikipedia. Οι κοινότητες, μέσω της κουλτούρας που αναπτύσσουν, αποτελούν οργανισμούς μάθησης τόσο για τις ίδιες ως συλλογικότητες, όσο και για τα μέλη τους. Στην περίπτωση της αξιοποίησης μιας κοινότητας στην εκπαίδευση, τα παλαιότερα μέλη της κοινότητας αλληλεπιδρούν άμεσα με τους μαθητές και τους καθηγητές τους. Μέσω αυτής της συνθήκης, δημιουργούνται ζώνες επικείμενης ανάπτυξης: αυτό που σήμερα μπορούν να κάνουν η μαθητές με τη συνδρομή της κοινότητας, αύριο θα μπορούν να κάνουν μόνοι τους. Η ερευνητική μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε στη συγκεκριμένη διατριβή είναι ένας συνδυασμός θεμελιωμένης θεωρίας και ανάλυσης δικτύων. Η θεμελιωμένη θεωρία χρησιμοποιήθηκε στα πρώτα στάδια της ανάλυσης των εμπειρικών δεδομένων, κατά τις φάσεις της ανοικτής κωδικοποίησης και των συνεχών συγκρίσεων, προκειμένου να αναδυθούν οι πρώτες αφαιρετικές κατηγορίες από τα εμπειρικά δεδομένα και να πραγματοποιηθεί η εννοιολογική τους διασύνδεση. Προϊόν αυτής της διαδικασίας ήταν το εννοιολογικό δίκτυο της έρευνας, ένα δίκτυο διασυνδεδεμένων κατηγοριών για το υπό μελέτη φαινόμενο. Στη συνέχεια, για να εντοπιστούν οι βασικοί πυλώνες και να διατυπωθεί μια θεωρία που να ερμηνεύει το φαινόμενο, χρησιμοποιήθηκαν οι τεχνικές της ανάλυσης δικτύων, αντί των κλασικών φάσεων της αξονικής και επιλεκτικής κωδικοποίησης, που χρησιμοποιούνται στις πιο παραδοσιακές προσεγγίσεις της θεμελιωμένης θεωρίας. Μέσω της εφαρμογής αλγόριθμων απεικόνισης δικτύου και ανίχνευσης κοινοτήτων εννοιών, εντοπίστηκαν οι βασικές εννοιολογικές συνιστώσες του φαινομένου και οι μεταξύ τους διασυνδέσεις.