Διερεύνηση της σκοπιμότητας εφαρμογής του θεσμού του συντονιστή χειρουργείου στα ελληνικά νοσοκομεία

Abstract

Introduction: Managing health units efficiently is essential especially when hospitals and healthcare systems aim to maximize health outcomes with limited resources. Operating rooms, with the biggest account of a hospital’s total revenues, should be more active in applying management practices which are adequate for the optimization of surgical care.Purpose: The purpose of this study is to investigate the feasibility of implementation of the role of OR manager into Greek hospitals and the context of job description by identifying appropriate skills and knowledge. Material and Methods: Initially and after bibliographic research a questionnaire was created and its validity and reliability was tested by conducting a pilot study. The study was approved by the Board and the Scientific Committees of the participating hospitals and the Hellenic Data Protection Authority (HDPA). 1615 questionnaires were issued, of which 982 were completed (response rate = 60.8%) from 40 hospitals with minimum of 5 operating rooms. Eventually the envisaged population were 735 health professionals (surgeons, anesthesiologists and nurses).Results: The majority of respondents were female, married, graduates of Technological Institutes (Nursing department). A high percentage also held Master's degree and operating room specialization. The mean age of participants was 41.8 years. 62.1% stated that OR Manager could or should be the head nurse, 69.8% stated that OR Manager should have a Master's degree in management, and 30.2% that OR Manager could or should give report to the Director doctor of surgery. Regarding the performance indicators the top two were: operations per month (62.6%) and OR time (60.1%). 78.4% of respondents indicated that OR Manager should also supervise other health professionals in the field of OR. The vast majority (92.5%) of respondents indicated that OR Manager will help quite a lot to the better organization of OR, improving efficiency (90.2%), better functioning of ORs (85.4%) and better cooperation between health professionals (88.4%). There was also a different approach between doctors and nurses about who should be responsible for the daily management while there was a positive correlation of OR Manager increased perception score to the reduced rating of the OR functioning.Conclusions: Successful management of the OR requires an OR Manager in an organizational structure, with effective and important role. The specialty or profession is of secondary importance but it must be equipped with skills and management knowledge so to improve productivity and efficiency, to promote safety, and operating care quality.

Εισαγωγή: Η διαχείριση των μονάδων που λειτουργούν αποτελεσματικά είναι πλέον απαραίτητη ιδίως σε συστήματα υγείας που στοχεύουν στη μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων υπό καθεστώς περιορισμένων πόρων. Υπό αυτό το πρίσμα τα χειρουργεία ως το τμήμα των νοσοκομείων με το μεγαλύτερο προϋπολογισμό, υποχρεώνονται σε εφαρμογή πρακτικών διαχείρισης και μάνατζμεντ με στόχο τη βελτιστοποίηση της παροχής διεγχειρητικής φροντίδας. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση της σκοπιμότητας εφαρμογής του Συντονιστή Χειρουργείου (ΣΧ) στα ελληνικά νοσοκομεία καθώς και το πλαίσιο εργασίας του με τον εντοπισμό τόσο των αρμοδιοτήτων του όσο και των ικανοτήτων, δεξιοτήτων και γνώσεων που θα πρέπει να διαθέτει.Υλικό – Μέθοδος: Αρχικά και μετά από πολύμηνη βιβλιογραφική έρευνα δομήθηκε ερωτηματολόγιο και διενεργήθηκε πιλοτικός έλεγχος για να εξεταστεί η εγκυρότητα και αξιοπιστία του. Για τη διανομή των ερωτηματολογίων δόθηκε έγκριση των επτά ΥΠΕ της χώρας καθώς και της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Συνολικά χορηγήθηκαν 1615 ερωτηματολόγια από τα οποία συμπληρώθηκαν τα 982 (ποσοστό απόκρισης=60,8%) από 40 νοσοκομεία της χώρας με αριθμό χειρουργικών αιθουσών άνω των 5. Τελικά ο μελετώμενος πληθυσμός ανήλθε στους 735 επαγγελματίες υγείας (χειρουργοί, αναισθησιολόγοι και νοσηλευτές).Αποτελέσματα: Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων ήταν γυναίκες, έγγαμοι, απόφοιτοι ΑΤΕΙ. Μεγάλο ποσοστό επίσης κατείχε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών και ειδικότητα. Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων ήταν 41,8 έτη. Το 62,1% δήλωσαν ότι ο ΣΧ θα μπορούσε ή θα πρέπει να είναι προϊστάμενος νοσηλευτής χειρουργείου, 69,8% ότι θα πρέπει να έχει μεταπτυχιακό στη διοίκηση και οργάνωση και το 30,2% ότι ο ΣΧ θα μπορούσε ή θα πρέπει να δίνει αναφορά στον διευθυντή ιατρό του χειρουργείου. Αναφορικά με τους δείκτες απόδοσης που θα πρέπει να χρησιμοποιεί απαντήθηκε ο αριθμός επεμβάσεων ανά μήνα (62,6%) και ο χρόνος χρήσης αίθουσας (60,1%). Το 78,4% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι ο συντονιστής χειρουργείου θα πρέπει να έχει το δικαίωμα εντολής επί των άλλων επαγγελματιών υγείας στο χώρο του χειρουργείου. Η συντριπτική πλειοψηφία (92,5%) των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι ο συντονιστής χειρουργείου θα βοηθούσε αρκετά έως πολύ στην καλύτερη οργάνωση των χειρουργείων του νοσοκομείου, στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας (90,2%), στην καλύτερη λειτουργία των χειρουργείων (85,4%) και στην καλύτερη συνεργασία μεταξύ των επαγγελματιών υγείας (88,4%). Επίσης υπήρξε διαφορετική προσέγγιση των ιατρών και των νοσηλευτών χειρουργείου σχετικά με το ποιος θα έπρεπε να είναι ο υπεύθυνος για την καθημερινή λειτουργική διαχείριση και συντονισμό των χειρουργείων ενώ υπήρξε και θετική συσχέτιση της αυξημένης βαθμολογίας αντίληψης αναφορικά με το ΣΧ με τη μειωμένη βαθμολογία της λειτουργίας των χειρουργείων.Συμπεράσματα: Προϋπόθεση λοιπόν για την επιτυχημένη διαχείριση του χειρουργείου είναι ο ΣΧ που ως θεσμοθετημένη θέση θα έχει ισχύ και σημαντικό ρόλο και ανεξάρτητα το είδος της εκπαίδευσής του (ιατρός ή νοσηλευτής), οφείλει να είναι εφοδιασμένος με δεξιότητες και γνώσεις διαχείρισης που θα τον βοηθήσουν να βελτιώσει την παραγωγικότητα και την αποδοτικότητα, να προάγει την ασφάλεια, την ποιότητα και την αποτελεσματική παροχή έγκαιρης φροντίδας στον ασθενή από τη στιγμή που εισέρχεται στο χειρουργείο έως την έξοδό του.