Θεωρητική επισκόπηση και εμπειρική αξιολόγηση της δικαστικής διερμηνείας ως μέσου προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων: η ελληνική περίπτωση σε σύγκριση με τις συνθήκες στις γερμανόφωνες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Abstract

The present thesis aims to investigate interdisciplinarily the nature and the role of court interpreting as a means of defending human rights, taking into account the current situation in Greece in comparison with the conditions of the German-speaking EU Member States. In the first chapter, we present a theoretical approach of court interpreting from the point of view of Translation Studies, in order to provide a conceptual definition of it, as well as of the competences, roles and ethical obligations attributed to court interpreters. In the second chapter the focus shifts over court interpreting from the point of view of the Law. More precisely, the right to interpretation in criminal proceedings and its scope of protection are presented on the basis of the legal provisions of the international, European Union and Greek national law, as well as of the case-law of international and national judicial bodies. The next chapter addresses the issues of roles, tasks, quality and appointment of court interpreters etc. from the point of view of the Judges of the Court of First Instance Thessaloniki who participated in our questionnaire-based field research. The assessment of the results reveals the necessity of revising the existing system for the appointment of court interpreters and the need to raise awareness among the judges regarding the roles and the mission of court interpreters, since they tend to diminish the manifold function of them into the role a mere conduit of words. In order for this distorted image to be revised and for minimum quality standards to be established, it is necessary to enhance the professionalization process of court interpreting. For this reason, the fourth chapter examines the adequate theoretical framework from the point of view of the Sociology of Translation. Within this context, five criteria and a sociological model for the professionalization of interpreting are analysed. In the last chapter, the above mentioned sociological approaches are applied in the case of Greece, as well as of Germany and Austria. The comparison shows that the German-speaking countries maintain a clear lead regarding the professionalization level of court interpreting, contrary to Greece. As a result, the adoption of measures in terms of legislation, education and professional organisation, according to the German and Austrian best practises, is necessary.

Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η διεπιστημονική μελέτη της φύσης και του ρόλου της δικαστικής διερμηνείας ως μέσου προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με έμφαση στην περίπτωση της Ελλάδας σε σύγκριση με τις γερμανόφωνες χώρες της ΕΕ. Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται μια θεωρητική προσέγγιση της δικαστικής διερμηνείας από τη σκοπιά της Μεταφρασεολογικής Επιστήμης, με σκοπό να ορισθεί εννοιολογικά το πεδίο της δικαστικής διερμηνείας, καθώς και να προσδιοριστούν οι ικανότητες, οι ρόλοι και οι δεοντολογικές επιταγές των δικαστικών διερμηνέων. Το δεύτερο κεφάλαιο επικεντρώνεται στη δικαστική διερμηνεία από τη σκοπιά της Νομικής Επιστήμης. Ειδικότερα, το δικαίωμα σε διερμηνεία στην ποινική δίκη και το εύρος της παρεχόμενης προστασίας αυτού παρουσιάζονται υπό το πρίσμα των διατάξεων του διεθνούς, ενωσιακού και εθνικού δικαίου, καθώς και της νομολογίας διεθνών και εθνικών δικαιοδοτικών οργάνων. Το επόμενο κεφάλαιο εξετάζει μεταξύ άλλων τα ζητήματα των ρόλων, των καθηκόντων, της ποιότητας της διερμηνείας και του διορισμού των δικαστικών διερμηνέων από τη σκοπιά των δικαστών του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, οι οποίοι συμμετείχαν σε έρευνα πεδίου που πραγματοποιήσαμε με τη συνδρομή ερωτηματολογίου. Από την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων προέκυψε η ανάγκη αναθεώρησης του υπάρχοντος συστήματος διορισμού των δικαστικών διερμηνέων, καθώς και της αντίληψης των δικαστών περί της αποστολής δικαστικών διερμηνέων, καθώς διαπιστώθηκε η τάση υποβιβασμού του πολυσχιδούς ρόλου τους σε απλούς αγωγούς λέξεων. Προκειμένου να ανατραπεί αυτή η στρεβλή αντίληψη και να καθιερωθούν ελάχιστα πρότυπα ποιοτικών υπηρεσιών δικαστικής διερμηνείας κρίνεται απαραίτητη η επαγγελματοποίηση του κλάδου. Για τον λόγο αυτό, το τέταρτο κεφάλαιο εξετάζει το κατάλληλο θεωρητικό πλαίσιο από τη σκοπιά των κοινωνιολογικών επιταγών της Μεταφρασεολογίας. Στο πλαίσιο αυτό παρουσιάζονται πέντε κριτήρια και ένα κοινωνιολογικό μοντέλο για την επαγγελματοποίηση της διερμηνείας. Στο τελευταίο κεφάλαιο, οι εν λόγω κοινωνιολογικές προσεγγίσεις εφαρμόζονται στην περίπτωση της Ελλάδας, καθώς και της Γερμανίας και της Αυστρίας. Από τη σύγκριση προκύπτει ένα σαφές προβάδισμα των γερμανόφωνων χωρών ως προς την επαγγελματοποίηση της δικαστικής διερμηνείας έναντι της Ελλάδας. Ως εκ τούτου, η ανάγκη υιοθέτησης μέτρων και καλών πρακτικών, όπως αυτές προέκυψαν από τη σύγκριση με τη Γερμανία και την Αυστρία, σε επίπεδο νομοθεσίας, εκπαίδευσης και επαγγελματικής οργάνωσης της δικαστικής διερμηνείας προβάλλει αδήριτη.