Θεωρητικές προσεγγίσεις της εξέλιξης των δαπανών της τοπικής αυτοδιοίκησης: η επίδραση του φαινομένου Flypaper και η εμπειρική του διερεύνηση στην περίπτωση της Ελλάδας

Abstract

The main purpose of this thesis is the investigation of local government expenditures growth, both theoretically and empirically in the case of Greece. The effort focused mainly on the constitutional reasons that cause the growth of public expenditures in the context of local government, such as bureaucracy and the investigation of flypaper effect in Greece since the phenomenon flypaper has not been investigated in the case of Greece. The total approach of the issue has been done from public choice side and a time series analysis has been used. Two econometric models were formulated: the flypaper model and the standard median voter model. Methodologically the Bergstrom and Goodman as well as Henrekson approaches were followed and derived a demand function for local government services based on the utility function and income constraints of the median voter. The results of econometric estimation indicate that a dichotomy exists with respect to local government’s current and capital expenditures behavior. The standard median voter model appears to dominate current expenditures, while capital expenditures are better explained by the flypaper model. Such a dichotomy is consistent with Wyckoff’s theory and gives an answer to the question concerning the factors that cause the growth of local government expenditures. It is totally supported that the existence of lump-sum grants intensifies inefficiency and the presence of flypaper phenomenon. Finally, the conclusion that in Greece there is a need to develop local government models with economic autonomy is fully justified, a fact that is according to our analysis, appears to contribute to the raise of effectiveness in managing local resources.

Σκοπός της διατριβής είναι η διερεύνηση της εξέλιξης των δαπανών της τοπικής αυτοδιοίκησης, τόσο θεωρητικά όσο και εμπειρικά στην περίπτωση της Ελλάδας. Η προσπάθεια επικεντρώθηκε κυρίως στις θεσμικές αιτίες που προκαλούν την αύξηση των δημοσίων δαπανών στο πλαίσιο της τοπικής αυτοδιοίκησης, όπως η γραφειοκρατία και η διερεύνηση των επιδράσεων flypaper στην Ελλάδα, καθ’ όσον δεν έχει διερευνηθεί το φαινόμενο flypaper στην περίπτωση της Ελλάδας. H συνολική προσέγγιση του θέματος έγινε από τη σκοπιά της δημόσιας επιλογής (public choice) και χρησιμοποιήθηκε ανάλυση χρονολογικών σειρών (time-series analysis). Διατυπώθηκαν οικονομετρικά δύο μοντέλα: το μοντέλο flypaper και το συμβατικό μοντέλο του μεσαίου ψηφοφόρου. Μεθοδολογικά ακολουθήθηκαν οι προσεγγίσεις των Bergstrom and Goodman και Henrekson και αναπτύχθηκε συνάρτηση ζήτησης υπηρεσιών της τοπικής αυτοδιοίκησης, βασισμένη στις συναρτήσεις χρησιμότητας και περιορισμού εισοδήματος του μεσαίου ψηφοφόρου. Τα αποτελέσματα της οικονομετρικής διερεύνησης υποδεικνύουν ότι υπάρχει ένας διαχωρισμός αναφορικά με τη συμπεριφορά των τρεχουσών και των κεφαλαιουχικών δαπανών. Το συμβατικό μοντέλο του μεσαίου ψηφοφόρου φαίνεται να υπερισχύει όσον αφορά στις τρέχουσες δαπάνες, ενώ τα κεφαλαιουχικά έξοδα εξηγούνται καλύτερα από το μοντέλο του flypaper. Ένας τέτοιος διαχωρισμός είναι συμβατός με την θεωρία του Wyckoff και δίνει απάντηση στο ερώτημα ποιοι παράγοντες επιδρούν στην αύξηση των δαπανών της τοπικής αυτοδιοίκησης. Τεκμηριώνεται πλήρως ότι η ύπαρξη των εκτάκτων επιχορηγήσεων επιτείνει την αναποτελεσματικότητα και την παρουσία φαινομένων flypaper. Τέλος, αιτιολογείται το συμπέρασμα ότι στην Ελλάδα χρειάζεται να αναπτυχθούν μοντέλα τοπικής αυτοδιοίκησης που θα τα χαρακτηρίζει η οικονομική αυτοτέλεια, γεγονός που σύμφωνα με την ανάλυσή μας, φαίνεται να συμβάλλει στην αύξηση της αποτελεσματικότητας της διαχείρισης των τοπικών πόρων.