Τεχνικογεωλογικές συνθήκες στο νομό Καρδίτσας: κατολισθητικά φαινόμενα στους σχηματισμούς του φλύσχη

Abstract

The study of landslides and their hazard with the detailed analysis of the engineering geological conditions and all the other parameters, which come into the problem, constitute the aim of the thesis. Particular emphasis is given in the flysch formations that cover the greatest part of the mountainous area of the county and are susceptible to landslides. Initially the engineering geological conditions of the county are examined, on the basis of the analysis and synthesis of the data, which refer to the morphological relief, the seismicity, the climatic– hydrometeorological elements, the weathering and erosion processes, the lithological composition and structure of the formations as well as their physical characteristics and mechanical behaviour. Also, the engineering geological map and the seismotectonic map of the county were compiled at a scale of 1:100,000. Following, the elaboration and consideration of all the data about the landslides in the total of the county was made and specifically in those manifested in the flysch as well as their statistical treatment. The data codification and recording raised the necessity of writing a Statistical Inventory Form (S.I.F.). In the last, all the parameters involving the problem of landslides and they refer to the lithological composition and structure, the slope geometry, the causes, the mechanism, the consequences, etc., have been included. Also, a database has been constructed in which the coded data of 425 landslides were included. The advantages of using a database are summarised in the quick search and retrieval of data, either in total or in parts, as well as their elaboration for some consideration and planning. In particular, with the statistical elaboration of the data in the total of the county and then in the flysch, the frequency distribution of landslides in the different lithological units, the elevation grades, the rainfall heights, the slope inclinations etc. was examined. A series of maps at a scale of 1:100,000 was also compiled, as follows: (1) geographical distribution of landslides in Karditsa county, (2) Morphological Relief, (3) Hydrographic network, (4) Tectonic, (5) Rainfall, (6) Erosion, (7) Dip of slopes, (8) Degree of human activity, (9) Localising boreholes which configurate the lithostratigraphic sequence of the wider area as well as technical works constructed or under investigation. Referring to the flysch, an outcropping for its constituent facies and landslides distribution in them was also compiled. In order to investigate the correlation between rainfall and landslide manifestations in the study area, a comparison of landslide distribution in relation to the mean annual height of the rainfall for the period 1961 – 1993, was made. Finally, certain slope sites have been chosen in the flysch along which a failure has been occurred. On these sites a stability analysis has been executed. From the above analyses the various mechanisms of the landslides manifestation in flysch were showed. Also, useful conclusions about prevention and confronting of analogous situations were arised.

Αντικείμενο της εργασίας αυτής αποτέλεσε η διερεύνηση των κατολισθήσεων και της επικινδυνότητας αυτών με τη λεπτομερή ανάλυση του τεχνικoγεωλογικού πλαισίου και όλων των άλλων παραμέτρων που υπεισέρχονται στο πρόβλημα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στους σχηματισμούς του φλύσχη που καταλαμβάνουν τη μεγαλύτερη έκταση στο ορεινό τμήμα του νομού και είναι επιδεκτικοί σε κατολισθήσεις. Αρχικά διαγράφεται το τεχνικογεωλογικό πλαίσιο του νομού στο οποίο εντάσσεται η παραπάνω έρευνα, με βάση την ανάλυση και σύνθεση στοιχείων που αναφέρονται στο μορφολογικό ανάγλυφο, τη σεισμική δράση, τα κλιματικά– υδρομετεωρολογικά στοιχεία, τις αποσαθρωτικές – διαβρωτικές διεργασίες, τη λιθολογική σύσταση και δομή των σχηματισμών καθώς και τα φυσικά χαρακτηριστικά και τη μηχανική συμπεριφορά αυτών. Παράλληλα συντάχθηκαν ο Τεχνικογεωλογικός και ο Σεισμοτεκτονικός χάρτης του νομού σε κλίμακα 1:100.000. Στη συνέχεια γίνεται αξιολόγηση και αρχειοθέτηση όλων των δεδομένων σχετικά με τις κατολισθήσεις στο σύνολο του νομού με ιδιαίτερη έμφαση στα φαινόμενα που εκδηλώθηκαν στο φλύσχη καθώς και τη στατιστική θεώρηση αυτών. Η κωδικοποίηση και αρχειοθέτηση των στοιχείων απέδειξε την ανάγκη σύνταξης ενός Στατιστικού Απογραφικού Δελτίου (Σ.Α.Δ.) που περιέβαλε όλες τις παραμέτρους που υπεισέρχονται στο πρόβλημα ‘‘κατολίσθηση’’ και αναφέρονται στη λιθολογική σύσταση και δομή, τη γεωμετρία του πρανούς, τα αίτια, το μηχανισμό, τις επιπτώσεις κλπ. Επίσης δημιουργήθηκε βάση δεδομένων μετά από αξιολόγηση, κωδικοποίηση και αρχειοθέτηση των στοιχείων που αφορούν 425 περίπου κατολισθήσεις. Ειδικότερα, με τη στατιστική επεξεργασία των στοιχείων διερευνήθηκαν στο σύνολο του νομού και στη συνέχεια στο φλύσχη οι κατανομές συχνότητας των κατολισθήσεων στις διάφορες λιθολογικές ενότητες, τις βαθμίδες υψομέτρου, τα ύψη βροχής, κλπ., τα δε αποτελέσματα παρατίθενται με τη μορφή πινάκων και διαγραμμάτων. Επιπλέον συντάχθηκε σειρά χαρτών σε κλίμακα 1:100.000 ως εξής: (1) γεωγραφικής κατανομής των κατολισθήσεων στο νομό Καρδίτσας, (2) μορφολογικού ανάγλυφου, (3) υδρογραφικού δικτύου, (4) τεκτονικός, (5) βροχομετρικός, (6) διάβρωσης, (7) κλίσης πρανών, (8) βαθμού ανθρωπογενούς επίδρασης στη βλάστηση, (9) εντοπισμού γεωτρήσεων αντιπροσωπευτικών της στρωματογραφικής διάρθρωσης στην ευρύτερη περιοχή καθώς και τεχνικών έργων που έχουν υλοποιηθεί ή μελετηθεί. Αναφορικά με το φλύσχη συντάχθηκε ο χάρτης επιφανειακής εξάπλωσης των διαφόρων φάσεων αυτού και κατανομής των κατολισθήσεων σε αυτούς. Με βάση τις παραπάνω αναλύσεις προέκυψε η ανάγκη για τη διερεύνηση του ρόλου των βροχοπτώσεων στην εκδήλωση των κατολισθήσεων στην περιοχή έρευνας. Για το σκοπό αυτό έγινε σύγκριση της κατανομής των τελευταίων για τη χρονική περίοδο 1961 – 1993, σε σχέση με το αντίστοιχο μέσο ετήσιο ύψος βροχής. Τέλος, επιλέχθηκαν ορισμένα πρανή στο φλύσχη κατά μήκος των οποίων έχει προηγηθεί αστοχία και έγινε ανάλυση της ευστάθειάς τους (Slope stability analysis). Οι παραπάνω αναλύσεις κατέδειξαν τους μηχανισμούς εκδήλωσης του φαινομένου των κατολισθήσεων στο φλύσχη, ενώ παράλληλα προέκυψαν χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με τη πρόληψη και την αντιμετώπιση ανάλογων περιπτώσεων.