Επίδραση των παραμέτρων έντασης και δόσης της φωτοδυναμικής θεραπείας σε ενδοεπιδερμιδικά ακανθοκυτταρικά καρκινώματα

Abstract

Aim: Actinic keratoses (AK) are classified as in-situ squamous cell carcinomas. Photodynamic therapy is recommended as a useful treatment modality for AK. Our aim was to evaluate the impact of dose and fluence rate of photodynamic therapy (PDT) in squamous cell carcinomas of the AK type. Methods: At the first group we evaluated the dose parameter, at the second we compared fractionation versus continuous dose, at the third we evaluated fluence rate in association with pain during illumination, while at the fourth we tested safety and efficacy of PDT in actinic cheilitis. Pain during illumination was recorded by the patients, using a visual analogue scale (VAS).Results: Concerning the dose parameter, 3 months after PDT, complete response (CR) rate was 85.24% (51/61) for ΑΚ that received 50 J/cm2, 91.66% (55/60) for ΑΚ that received 75 J/cm2, and 93.33% (56/60) for ΑΚ that received 100 J/cm2. Respectively, at 6 months CR was 48/61 (78.68%), 58/60 (96.66%), and 57/60 (95.00%), while at 1 year of follow-up it was 45/61 (73.77%) for the first, 53/60 (88.33%) for the second, and 52/60 (86.66%) for the third group, respectively. With regards to the fractionation, the overall CR rate 3 months after treatment was 96.12% for the group of fractionation (95% CI 92.79% - 99.45%) and 89.05% for the group of continuous irradiation (95% CI 83.82% - 94.28%), a difference found to be statistically significant (p<0.05). At the group we evaluated fluence rate in conjunction to pain, no statistically significant difference at the mean VAS between the group of 25 mW/cm2 and 50 mW/cm2 was recorded (p = 0.714). However, mean VAS was significantly higher at the group of 75 mW/cm2 compared to the two other groups (p < 0.001). Concerning actinic cheilitis, at 3 months, 26 of 38 (26/38, 68.42%) patients achieved CR. At the 18th month, 22 of the 26 patients with CR at month 3 (22/26, 84.61%) remained free of disease. Histology confirmed presence of AC in 5 of the 22 patients. The overall clinical recurrence rate was 15.38% (4/26), while the overall histological recurrence rate was 34.61% (9/26).Conclusions: Dose of irradiance equal to 75 J/cm2 is efficient in the treatment of face and scalp ΑΚ. Dose fractionation results in higher response rates compared to continuous irradiance. Pain during treatment is related to fluence rate, with lower fluence rates being less painful and better tolerated. Finally, taking into account the relatively low histological CR rate in our study, PDT cannot be considered as an effective treatment modality for AC.

Σκοπός:Οι ακτινικές κερατώσεις (ΑΚ) ανήκουν στα ενδοεπιδερμιδικά (in-situ) ακανθοκυτταρικά καρκινώματα. Η φωτοδυναμική θεραπεία (ΦΔΘ) προτείνεται ως μια αποτελεσματική μέθοδος αντιμετώπισης των ΑΚ. Σκοπός ήταν η αξιολόγηση των παραμέτρων έντασης και δόσης της ΦΔΘ στα ενδοεπιδερμιδικά ακανθοκυτταρικά καρκινώματα του τύπου της ΑΚ.Μέθοδοι: Σχεδιάστηκαν τέσσερις ομάδες ελέγχου, στην πρώτη αξιολογήθηκε η παράμετρος της δόσης της χορηγούμενης ακτινοβολίας, στη δεύτερη η κλασματοποιημένη με την εφάπαξ δόση, στην τρίτη η παράμετρος της έντασης της ακτινοβολίας σε σχέση με τον πόνο κατά την ακτινοβόληση, ενώ στην τελευταία ελέγχθηκε η αποτελεσματικότητα και ασφάλεια της μεθόδου στην ειδική ένδειξη της ακτινικής χειλίτιδας (ΑΧ). Ο πόνος καταγράφονταν σε οπτική αναλογική κλίμακα (VAS). Αποτελέσματα: Αναφορικά με τη δόση, 3 μήνες μετά τη ΦΔΘ, το ποσοστό πλήρους ίασης ήταν 85.24% (51/61) για τις ΑΚ που έλαβαν 50 J/cm2, 91.66% (55/60) για τις ΑΚ που έλαβαν 75 J/cm2, και 93.33% (56/60) για τις ΑΚ που έλαβαν 100 J/cm2. Το αντίστοιχο ποσοστό στους 6 μήνες ήταν 48/61 (78.68%), 58/60 (96.66%), και 57/60 (95.00%), ενώ στο 1 έτος μετά τη θεραπεία διαμορφώθηκε σε 45/61 (73.77%) για την πρώτη, 53/60 (88.33%) για τη δεύτερη, και 52/60 (86.66%) για την τρίτη ομάδα βλαβών, αντίστοιχα. Ως προς τη δεύτερη ομάδα ελέγχου, το συνολικό ποσοστό πλήρους ανταπόκρισης τρεις μήνες μετά τη θεραπεία ήταν 89.05% για το σχήμα μονήρους φωτοβόλησης (95% CI 83.82% - 94.28%) και 96.12% για το κλασματοποιημένο (95% CI 92.79% - 99.45%), διαφορά που αποδείχθηκε στατιστικά σημαντική (p<0.05). Στην ομάδα αξιολόγησης της έντασης σε σχέση με τον πόνο, δεν διαπιστώθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά στο μέσο VAS σκορ μεταξύ των ομάδων 25 mW/cm2 και 50 mW/cm2 (p = 0.714). Ωστόσο, το μέσο VAS ήταν σημαντικά μεγαλύτερο στην ομάδα των 75 mW/cm2 σε σχέση με τις άλλες δύο (p < 0.001). Αναφορικά με την ακτινική χειλίτιδα, τους 3 μήνες, 26 από τους 38 (26/38, 68.42%) ασθενείς κατάφεραν πλήρη κλινική ίαση. Στο 18ο μήνα παρακολούθησης, 22 από τους 26 ασθενείς με πλήρη ίαση στον 3ο μήνα (22/26, 84.61%) παρέμειναν κλινικά «καθαροί» από τη νόσο. Η ιστολογική εξέταση επιβεβαίωσε παρουσία στοιχείων ΑΧ στα ιστοτεμάχια 5 εκ των 22 ασθενών. Το συνολικό ποσοστό κλινικής υποτροπής ήταν 15.38% (4/26), ενώ το συνολικό ποσοστό ιστολογικής υποτροπής ήταν 34.61% (9/26).Συμπεράσματα: Δόση ακτινοβόλησης 75 J/cm2 είναι αποτελεσματική στη θεραπεία των ΑΚ του προσώπου και του τριχωτού της κεφαλής. Η κλασματοποιημένη ακτινοβόληση οδηγεί σε υψηλότερη αποτελεσματικότητα σε σχέση με τη συνεχή, μονήρη ακτινοβόληση. Ο πόνος κατά τη φωτοδυναμική θεραπεία σχετίζεται άμεσα από την ένταση της ακτινοβόλησης, με τις χαμηλότερες εντάσεις να είναι λιγότερο επώδυνες και καλύτερα ανεκτές από τις υψηλότερες. Τέλος, λαμβάνοντας υπόψη το χαμηλό κλινικό και ιστολογικό ποσοστό πλήρους ίασης στη μελέτη μας, η ΦΔΘ δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μια αποτελεσματική θεραπευτική πρακτική για την ΑΧ.