Δείκτες πρώιμης αθηρωμάτωσης και δείκτες οστικού μεταβολισμού σε ασθενείς με πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό

Abstract

Introduction: Recent evidence suggests that primary hyperparathyroidism (pHPT) is linked with hypertension and atherosclerosis, even though the results of studies are often conflicting. PHPT is found in a high proportion (2-3%) in postmenopausal women. Co-existence of non-traditional risk factors with an already adverse traditional cardiovascular (CV) risk factor profile in menopause, may substantially and unpredictably alter the net CV risk profile in this population. Methods: One hundred and two postmenopausal women with pHPT without clinically overt cardiovascular disease were consecutively recruited and were matched 1:1 for age and duration of menopause with 102 postmenopausal women with normal PTH, Ca and P levels and without clinically overt CV disease. A complete biochemical assessment was done in all patients and we used non-invasive cardiovascular techniques for identifying subclinical damage of the arterial wall (brachial artery flow - mediated dilation (FMD), pulse wave velocity (PWV), pulse wave analysis to determine the arterial pressure augmentation index (ΑΙ%) and aortic blood pressure, carotid and femoral intima - media thickness measurements (ΙΜΤ) and determination of atherosclerotic plaques by ultrasound method.Results: Postmenopausal women with pHPT had higher PTH and calcium levels, and lower levels of phosphorus and 25 hydroxyvitamin D as expected. They had also higher BMI, HBA1c, HOMA-ir, CRP and triglycerides, higher prevalence of untreated hypertension and lower prevalence of hyperlipidemia (p<0.05 for all). Concerning their hemodynamic and vascular profile, pHPT patients had higher peripheral systolic (p=0.03) and diastolic (p<0.001) and aortic systolic (p=0.002) and diastolic (p<0.001) blood pressure and marginally higher PWV (p=0.084) compared to postmenopausal women without pHPT. After adjustment for risk factors differing between the 2 groups the presence of pHPT was an independent determinant of peripheral and aortic systolic and diastolic BP only (p<0.05 for all). Further adjustment for CRP revealed that only peripheral (p=0.025) and aortic (p=0.004) diastolic BP remained significantly higher in the pHPT group. Finally, after adjustment for vitamin D3 levels the results were not altered while after adjustment for PTH levels there were no statistically significant differences in these markers between the two groups.Conclusion: These results suggest that pHPT is associated with increased peripheral and aortic blood pressure. In this correlation, PTH levels and inflammatory load seem to play a pivotal role. In contrast, a direct impact of the disease on subclinical atherosclerosis cannot be implicated despite the large number of relevant markers of measured in this study. Given the steep increase in CV risk after menopausal transition, pHPT may further aggravate incident hypertension and CV danger in postmenopausal women. Therefore, early diagnosis and careful control of blood pressure is important for these women especially when they do not fulfill the criteria for parathyroidectomy.

Εισαγωγή: Πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός (ΠΥΠΘ) σχετίζεται με αρτηριακή υπέρταση και αθηρωματική νόσο παρόλο που τα αποτελέσματα των μελετών είναι πολλές φορές αντικρουόμενα. Ο ΠΥΠΘ ανευρίσκεται σε υψηλό ποσοστό (2-3%) στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Η συνύπαρξη μη παραδοσιακών παραγόντων κινδύνου στο ήδη επιβαρυμένο προφίλ λόγω παραδοσιακών καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου στην εμμηνόπαυση, μπορεί να μεταβάλλει σημαντικά και απρόβλεπτα τον καρδιαγγειακό κίνδυνο σε αυτόν τον πληθυσμό.Μεθοδολογία: Συγκεντρώθηκαν 102 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ΠΥΠΘ χωρίς εμφανή καρδιολογικά προβλήματα οι οποίες αντιστοιχήθηκαν 1:1 ως προς την ηλικία και τα χρόνια στην εμμηνόπαυση με 102 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με φυσιολογικές τιμές PTH, Ca, P και χωρίς κλινικά εμφανή καρδιαγγειακή νόσο. Σε όλες τις ασθενείς έγινε πλήρης βιοχημικός και εκτίμηση των λειτουργικών και δομικών δεικτών υποκλινικής βλάβης του αρτηριακού τοιχώματος με χρήση μη επεμβατικών μεθόδων (εξαρτώμενη από τη ροή αγγειοδιαστολή της βραχιονίου αρτηρίας (FMD), μέτρηση της ταχύτητας του σφυγμικού κύματος (PWV), ανάλυση του σφυγμικού κύματος με προσδιορισμό του δείκτη επαύξησης πίεσης (ΑΙ %) και της αορτικής αρτηριακής πίεσης, μέτρηση του πάχους του έσω-μέσου χιτώνα των καρωτίδων και μηριαίων αρτηριών (ΙΜΤ) και προσδιορισμός αθηρωματικών πλακών με υπερηχογραφική μέθοδο).Αποτελέσματα: Οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ΠΥΠΘ είχαν αυξημένα επίπεδα PTH και ασβεστίου, και χαμηλότερα επίπεδα φωσφόρου και 25 υδροξυβιταμίνης D όπως ήταν αναμενόμενο λόγω της νόσου του ΠΥΠΘ. Είχαν επίσης αυξημένο ΒΜΙ, HbA1c, HOMA-ir, CRP, τριγλυκερίδια ενώ παρουσίαζαν αυξημένα ποσοστά μη θεραπευμένης αρτηριακής υπέρτασης και μειωμένα υπερλιπιδαιμίας (p<0,05 για όλα). Συγκρίνοντας τους αιμοδυναμικούς και αγγειακούς δείκτες ανάμεσα στις δύο ομάδες φάνηκε ότι οι γυναίκες αυτές είχαν υψηλότερη περιφερική συστολική (p=0.003) και διαστολική (p<0.001) και αορτική συστολική (p=0.002) και διαστολική (p<0.00 ) αρτηριακή πίεση και οριακά υψηλότερο PWV (p=0.084) σε σχέση με τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες χωρίς ΠΥΠΘ. Ύστερα από διόρθωση για τους παράγοντες που διέφεραν στις δύο ομάδες μόνο η συστολική και διαστολική περιφερική και αορτική αρτηριακή πίεση είχαν στατιστικά σημαντική διαφορά (p<0,05 για όλα). Ύστερα από διόρθωση για CRP μόνο η διαστολική περιφερική (p=0.025) και αορτική (p= 0.004) αρτηριακή πίεση είχε στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στις δύο ομάδες. Τέλος, ύστερα από διόρθωση για τα επίπεδα της 25 υδροξυβιταμίνης D τα αποτελέσματα δεν μεταβλήθηκαν ενώ ύστερα από διόρθωση για τα επίπεδα PTH δεν υπήρξαν στατιστικά σημαντικές διαφορές των παραπάνω δεικτών ανάμεσα στις δύο ομάδες. Συμπέρασμα: Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι ο ΠΥΠΘ σχετίζεται με αυξημένη περιφερική και αορτική αρτηριακή πίεση. Στην συσχέτιση αυτή σημαντικό ρόλο φαίνεται να παίζουν τα επίπεδα της PTH και του φλεγμονώδους φορτίου. Αντίθετα, δεν φαίνεται να υπάρχει άμεση επίδραση της νόσου στο αρτηριακό τοίχωμα παρόλο τον μεγάλο αριθμό δεικτών υποκλινικής αθηρωμάτωσης που μετρήθηκαν στην παρούσα μελέτη. Έχοντας ως δεδομένο τον αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο κατά την εμμηνόπαυση, η παρουσία του ΠΥΠΘ μπορεί να επιδεινώσει περαιτέρω τον καρδιαγγειακό κίνδυνο στις γυναίκες αυτές. Έτσι, είναι σημαντική η έγκαιρη διάγνωση του ΠΥΠΘ και η προσεκτική ρύθμιση της πίεσης στους ασθενείς αυτούς, ειδικά όταν δεν πληρούν τα κριτήρια για παραθυρεοειδεκτομή.