Μεταγνώση στη φυσική αγωγή και φυσική δραστηριότητα στον ελεύθερο χρόνο

Abstract

According to the Trans-Contextual Model of Motivation (TCM) students’ perception that the physical education teacher supports their autonomy correlates positively with their motivation to participate in physical education and also with their motivation to participate in physical activity during their leisure time. The purpose of the study was to extend TCM examining, for first time, the mediating role of metacognitive strategies and affective variables (enjoyment and boredom) between autonomous motivation in physical education and autonomous motivation for leisure time physical activity. The sample of the main study consisted of 1.219 students of the second and third year of junior high school from the district of Heraklion, Crete, Greece. Data collected with self-reported questionnaires. For the purposes of the study the short version of Metacognition in Physical Education Questionnaire (MIPEQ) was constructed (MIPEQ; Theodosiou, 2004). The results of the study confirmed the basic hypotheses of TCM. Autonomy support in physical education predicted motivation for participation in physical education. Motivation in physical education predicted motivation for participation in leisure time physical activity; which in turn predicted actual participation in physical activity. The variables also of the Theory of Planned Behavior, perceived behavioral control and intention, predicted actual physical activity participation. The most important finding of the study was that metacognitive strategies and enjoyment mediated autonomous motivation in physical education and autonomous motivation for leisure time physical activity. Research findings stress the importance of a motivational climate which supports students’ autonomy in order to help them develop autonomous motivation for participation in physical education, autonomous motivation for physical activity participation and increased actual physical activity participation. Cultivation of metacognitive skills and provision of enjoyment magnifies the effect and transfer of motivation from physical education context to leisure time context.

Σύμφωνα με το Διαπλαισιακό Μοντέλο των Κινήτρων (ΔΜΚ) η αντίληψη των μαθητών ότι ο καθηγητής Φυσικής Αγωγής τους παρέχει αυτονομία στο μάθημα της ΦΑ σχετίζεται θετικά με την παρακίνηση τους για συμμετοχή στο μάθημα ΦΑ, αλλά και με την παρακίνηση τους για συμμετοχή σε φυσική δραστηριότητα εκτός σχολείου, κατά τον ελεύθερο χρόνο τους. Σκοπός της έρευνας ήταν να μελετήσει το ΔΜΚ εξετάζοντας, για πρώτη φορά, το διαμεσολαβητικό ρόλο των μεταγνωστικών στρατηγικών και συναισθηματικών μεταβλητών (της ευχαρίστησης και της ανίας) ανάμεσα στην αυτόνομη παρακίνηση στη ΦΑ και στην αυτόνομη παρακίνηση για φυσική δραστηριότητα κατά τον ελεύθερο χρόνο. Το δείγμα της κύριας έρευνας αποτέλεσαν 1.219 μαθητές και μαθήτριες της Β΄ και Γ΄ τάξης Γυμνασίου. Η συλλογή των δεδομένων έγινε με τη χρήση ερωτηματολογίων που μοιράστηκαν σε σχολεία του Ν. Ηρακλείου Κρήτης. Για τη διεξαγωγή της έρευνας δημιουργήθηκε η συντομευμένη μορφή του Ερωτηματολογίου Μεταγνώσης στη Φυσική Αγωγή (ΕΜΦΑ; Θεοδοσίου, 2004). Τα αποτελέσματα της έρευνας επιβεβαίωσαν τις βασικές υποθέσεις του Διαπλαισιακού Μοντέλου των Κινήτρων. Η παροχή αυτονομίας στο μάθημα ΦΑ προέβλεψε τα κίνητρα για συμμετοχή στο μάθημα ΦΑ. Τα κίνητρα για συμμετοχή στο μάθημα ΦΑ προέβλεψαν τα κίνητρα για συμμετοχή σε φυσική δραστηριότητα στον ελεύθερο χρόνο, τα οποία με τη σειρά τους προέβλεψαν τη συμμετοχή σε φυσική δραστηριότητα. Επίσης οι μεταβλητές της θεωρίας της σχεδιασμένης συμπεριφοράς, αντιλαμβανόμενος έλεγχος και πρόθεση, προέβλεψαν τη συμμετοχή σε φυσική δραστηριότητα. Τέλος, το σημαντικότερο εύρημα της έρευνας ήταν ότι οι μεταγνωστικές στρατηγικές και η ευχαρίστηση διαμεσολαβούν στην επίδραση της αυτόνομης παρακίνησης στη ΦΑ στην αυτόνομη παρακίνηση για φυσική δραστηριότητα στον ελεύθερο χρόνο. Τα ευρήματα της έρευνας τονίζουν τη σημασία ενός κλίματος κινήτρων που να παρέχει αυτονομία στους μαθητές, έτσι ώστε να βοηθηθούν στο να αναπτύξουν αυτόνομα κίνητρα για συμμετοχή στο μάθημα ΦΑ, αυτόνομα κίνητρα για συμμετοχή σε φυσική δραστηριότητα καθώς και μεγαλύτερη συμμετοχή σε φυσική δραστηριότητα στον ελεύθερο χρόνο, ενώ η καλλιέργεια των μεταγνωστικών ικανοτήτων και η ενίσχυση της ευχαρίστησης φαίνεται ότι μεγεθύνουν την επίδραση και τη μεταφορά της παρακίνησης από το πλαίσιο της Φυσικής Αγωγής στο πλαίσιο του ελεύθερου χρόνου.