Διερεύνηση της σχέσης μεταξύ γοναδικών στεροειδών και της λεπτίνης σε φυσιολογικές γυναίκες μετά από ωοθηκεκτομία καθώς και του ρόλου της οιστραδιόλης και της προγεστερόνης στην έκκριση της λεπτίνης

Abstract

The purpose ofthe present study was to investigate the relationships between gonadal steroids and leptin in premenopausal women with normal cycles during the postoperative period following laparotomy as well as to study the role of oestradiol and progesterone in the secretion ofleptin. For that purpose, 41 women were studied in two phases. In phase I, 14 out of 20 women underwent total abdominal hysterectomy plus bilateral ovariectomy either in the mid -to late folicular phase ( group 1, n = 7 ) or inthe early to midluteal phase ( group 2, n = 7 ), while the remaning 6 women underwent cholocystectomy in the early to midfoliculatr phase ( control group ). In phase II, 21 women underwent total abdominal hysterectomy plus bilateral ovariectomy in the mid folicular phase of the cycle. Fourteen of them, received oestradiol ( 7 women ) or oestradiol plus progesterone ( 7 women ) during the postoperative period, while the remaining 7 received no hormonal treatment postoperatively and were used as controls. In phase I, in all three groups, serum leptin values decreased rapidly up to postoperative day 4. Then, leptin values increased significantly only in group 3 ( P < 0.05 ). With multiple regression analysis, BMI was the only parameter significantly correlated with leptin in group 3 ( days 0 and 4 - 7 ), whereas in groups 1 and 2 progesterone and BMI showed independent significant correlations with leptin ( days 0 and 8, r = 0.601 and r = 0.602 respectively ). In phase Π, serum leptin values showed a temporal but significant increase 24h after the operation and were significantly correlated with the cortisol and progesterone values, which increased temporarily at 12h. At that time, a marked declline in oestradiol concentrations was seen. After the temporal increase, leptin values decreased significantly up to day 4, while in the oestradiol plus progesterone group they increased and were significantly higher than in the other groups. Body mass index ( BMI ) was the most important variable accounting for the changes in leptin values post - operatively. However, progesteronecorrelated significantly with leptin independently of BMI during the postoperative period, as well as after oestradiol plus progesterone treatment. These results suggest that progesterone and cortisol can stimulate leptin secretion in women regardless of oestradiol concentrations. In conclusion, the present study demonstrates for the first time the relationships between gonadal steroids and leptin in premenopausal women with normal cycles after ovariectomy. It is suggested that progesterone in normal concentrations exerts stimulating effects on leptin secretion in normal women, in the presence of oestradiol. It is thought likely a role of these steroids on the higher leptin concentrations in the luteal phase of the cycle. Under stress conditions, like after surgery, cortisol is an additional factor contributing to the increase of leptin.

Η μελέτη αυτή σχεδιάσθηκε με σκοπό τη διερεύνηση της σχέσης μεταξύ γοναδικών στεροειδών και λεπτίνης μετά από λαπαροτομία σε φυσιολογικές προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, καθώς και του ρόλου της οιστραδιόλης και της προγεστερόνης στην έκκριση της λεπτίνης. Για το σκοπό αυτό μελετήθηκαν μελετήθηκαν συνολικά 41 γυναίκες. Η όλη μελέτη διαιρέθηκε σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση, 20 γυναίκες με φυσιολογικό κύκλο διερευνήθηκαν για αλλαγές στα επίπεδα της λεπτίνης κατά τη διάρκεια της μετεγχειρητικής περιόδου μετά από λαπαροτομία, εξ αυτών οι 14 υποβλήθηκαν σε κοιλιακή ολική υστερεκτομία μετά των εξαρτημάτων κατά τη διάρκεια είτε της μέσης - όψιμης ωοθυλακικής φάσης ( ομάδα 1, 7 γυναίκες ) είτε της πρώιμης - μέσης ωχρινικής φάσης του κύκλου ( ομάδα 2, 7 γυναίκες ), και οι υπόλοιπες 6 υποβλήθηκαν σε χολοκυστεκτομία κατά τη διάρκεια της πρώιμης - μέσης ωοθυλακικής φάσης του κύκλου ( ομάδα ελέγχου ). Στη δεύτερη φάση, 21 γυναίκες υποβλήθηκαν σε κοιλιακή ολική υστερεκτομία μετά των εξαρτημάτων στη μέση ωοθυλακική φάση. Σε 14 από τις 21 γυναίκες, χορηγήθηκε οιστραδιόλη ( 7 γυναίκες ) ή οιστραδιόλη και προγεστερόνη ( 7 γυναίκες ) κατά τη μετεγχειρητική περίοδο, και οι υπόλοιπες 7 αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου και δεν έλαβαν ορμονική θεραπεία.. Στη πρώτη φάση της μελέτης, σε όλες τις ομάδες γυναικών τα επίπεδα της λεπτίνης ελαττώθηκαν ταχέως έως τη 4η μετεγχειρητική ημέρα. Στη συνέχεια, τα επίπεδα της λεπτίνης αυξήθηκαν σημαντικά μόνο στην ομάδα ελέγχου ( Ρ < 0.05 ). Με την ανάλυση της πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης, βρέθηκε ότι τα επίπεδα της λεπτίνης συσχετίσθηκαν θετικά μόνο με τον δείκτη μάζας σώματος στην ομάδα ελέγχου ( ημέρα 0 και 4η - 7η ), ενώ στις ομάδες 1 και 2 η προγεστερόνη και ο δείκτης μάζας σώματος έδειξαν ανεξάρτητες σημαντικές θετικές συσχετίσεις με τα επίπεδα της λεπτίνης ( ημέρα 0 και 8η, r = 0.601 και r = 0.602 αντίστοιχα ). Στη δεύτερη φάση της μελέτης, τα επίπεδα της λεπτίνης παρουσίασαν παροδική αλλά σημαντική αύξηση 24 ώρες μετά την επέμβαση και συσχετίσθηκαν σημαντικά με τα επίπεδα της κορτιζόλης και της προγεστερόνης, τα οποία παρουσίασαν αύξηση 12 ώρες νωρίτερα. Στο στάδιο αυτό, παρατηρήθηκε σημαντική ελάττωση των επιπέδων της οιστραδιόλης. Μετά την παροδική αύξηση, τα επίπεδα της λεπτίνης ελαττώθηκαν σημαντικά μέχρι την 4η μετεγχειρητική ημέρα, ενώ η ελάττωση δεν παρατηρήθηκε στην ομάδα που έλαβε οιστραδιόλη και προγεστερόνη. Έτσι, στην ομάδα αυτή τα επίπεδα της λεπτίνης ήταν σημαντικά υψηλότερα σε σχέση με τα επίπεδα των ομάδων που έλαβαν μόνο οιστραδιόλη ή της ομάδας ελέγχου. Ο δείκτης μάζας σώματος ήταν ο σημαντικότερος υπεύθυνος παράγοντας για τις αλλαγές που παρατηρήθηκαν στα επίπεδα της λεπτίνης στη μετεγχειρητική περίοδο. Ωστόσο, διαπιστώθηκε στατιστικά σημαντική θετική συσχέτιση μεταξύ της προγεστερόνης και της λεπτίνης κατά τη διάρκεια της μετεγχειρητικής περιόδου, καθώς και μετά από τη χορήγηση προγεστερόνης και οιστραδιόλης, ανεξάρτητα από το δείκτη μάζα σώματος. Η παρούσα εργασία δείχνει για πρώτη φορά τις σχέσεις λεπτίνης και γοναδικών στεροειδών σε φυσιολογικές γυναίκες μετά από ωοθηκεκτομία. Συμπεραίνεται ότι η προγεστερόνη είναι σημαντικός παράγοντας ο οποίος διεγείρει την έκκριση της λεπτίνης σε φυσιολογικές συγκεντρώσεις, παρουσία οιστρογόνων. Πιθανολογείται ο ρόλος των ορμονών αυτών στην αύξηση της λεπτίνης κατά την ωχρινική φάση του κύκλου. Υπό συνθήκες stress, όπως μετά από χειρουργική επέμβαση η κορτιζόλη αποτελεί ένα πρόσθετο παράγοντα αύξησης της λεπτίνης.