Μεσαιωνική γλυπτική της Θήβας και συμβολή στη μνημειακή τοπογραφία της πόλης

Abstract

The thesis focuses on the study of Middle and Late Byzantine architectural members (9th – 14th c.) stored until recently at the Museum of Thebes from excavations or surface collections in and around the city of Thebes. Their exact provenance is investigated on the basis of museum indices, excavation logs, bibliographical research and other sources. The parts include architraves, lintels, panels, capitals, sarcophagus slabs, columns etc.The study treats issues such as marble-working techniques, sculptural motifs and styles, the dating and production of the pieces, the possible presence of sculpture workshops in Thebes and the monumental topography of the city with respect to sculptural pieces connected to identifiable churches.The architectural members from the Museum of Thebes illustrate the evolution of Byzantine sculpture in the city, confirm historical testimonies and archaeological data, shed light on the largely unknown monumental topography of Thebes and demonstrate its importance during the Byzantine period.

Η διατριβή εστιάζεται στη μελέτη γλυπτών αρχιτεκτονικών μελών μεσοβυζαντινής και υστεροβυζαντινής περιόδου (9ου-14ου αι.) που είχαν από παλιά συγκεντρωθεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θήβας από ανασκαφές ή περισυλλογή από την πόλη και της ευρύτερη περιοχή της. Βάσει στοιχείων των ευρετηρίων του Μουσείο, ανασκαφικών ημερολογίων, της βιβλιογραφίας και λοιπών πληροφοριών ανιχνεύεται η προέλευσή τους από συγκεκριμένους ναούς της πόλης. Τα μέλη περιλαμβάνουν επιστύλια τέμπλων, κοσμήτες, θωράκια, κιονίσκους, κιονόκρανα, επιθήματα, πλάκες σαρκοφάγων κ.ά. Στη μελέτη διερευνώνται ζητήματα σχετικά με τον τρόπο εργασίας των μαρμαράδων και τις τεχνικές επεξεργασίας, τη θεματολογία, την τεχνοτροπία, τη χρονολογική τοποθέτηση και παραγωγή των γλυπτών, την ανίχνευση εργαστηρίων γλυπτικής στη Θήβα και επισημαίνονται στοιχεία που αφορούν στη μνημειακή τοπογραφία της πόλης σε σχέση και με τα μέλη που συνδέονται με συγκεκριμένους ναούς.Τα αρχιτεκτονικά γλυπτά μέλη από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Θήβας αποτυπώνουν «ανάγλυφα» την εξέλιξη της βυζαντινής γλυπτικής στην πόλη, επιβεβαιώνουν ιστορικές μαρτυρίες και αρχαιολογικά δεδομένα, φωτίζουν άγνωστες πτυχές της μνημειακής τοπογραφίας της Θήβας τεκμηριώνοντας τη σημασία της κατά τη βυζαντινή εποχή.