Συμμόρφωση παιδιατρικών ασθενών στην αντιφυματική θεραπεία

Abstract

Introduction. Tuberculosis remains an important public health problem both in thedeveloping and in the developed world despite the recent progress in the diseasecontrol globally. According to the World Health Organization it is estimated thatmore than 1/3 of the global population has been infected by the Mycobacteriumtuberculosis, approximately 9 million people develop tuberculosis each year andabout 2 million die of which about 450.000 are children. Factors related to themaintenance of this epidemic include immigration because of economical or politicalcauses, overpopulation, poverty, deficiencies in public health systems, multi‐drugresistance and Human Immunodeficiency Virus (HIV) infection. Due to theaforementioned factors, strategies for the treatment of tuberculosis have becomeinsufficient to halt this major epidemic although considerable progress has beenachieved recently. Although of great importance, compliance to treatment fortuberculosis disease in children has not been thoroughly investigated.Aim of the study. The aim of the present study was to examine the associationbetween different epidemiological, demographic and clinical characteristics withcompliance to treatment among children with tuberculosis.Material and Methods. The study was conducted in the tuberculosis outpatientclinic of the “P. and A. Kyriakou” Children’s Hospital between November 2002 andNovember 2004. The study sample consisted of 199 children (108 girls ) who werediagnosed with active tuberculosis or latent tuberculosis infection. Children withtuberculosis disease were treated with two different 6‐month regimens with 2 drugs(isoniazid (INH) and rifampicin (RIF) or 3 drugs (INH‐RIF and pyrazinamide (PZM).Children with latent tuberculosis infection were treated with three differentchemoprophylactic regimens using two drugs (INH‐RIF) with different duration (3 or4 months) or INH monotherapy for 6 months. Compliance with tuberculosistreatment was assessed by measuring isoniazid metabolites in urine samplessubmitted monthly for the whole duration of treatment.13Statistical analysis Chi‐square test and Fisher’s exact test was applied for theexamination of the association between two categorical variables. , where chisquaretest’s assumptions were not applicable. Furthermore, the associationbetween the effect of the statistical significant factors in the univariate analysis withthe level of compliance to treatment was examined using multinomial logisticregression, adjusting also for the effect of originating from tuberculosis‐endemiccountries.Results. Patients who followed a three or four months short treatment regimenwere more likely to have excellent compliance compared to children who receivedlonger treatments. Living in a residence with a larger number of rooms, as a markerof higher socio‐economic status, was also significantly associated with bettercompliance to treatment.Conclusions. Long duration of therapy has a negative effect in the compliance ofchildren under treatment for tuberculosis. Lower socio‐economic status is also a riskfactor associated with patient compliance. Incomplete treatment is a major obstaclein the fight against the disease and leads to the development and spread of drugresistantbacteria. There is a need for the development of shorter, simpler and fasteracting treatment regimens to improve compliance to TB treatment and control ofthe disease

Εισαγωγή. Η φυματίωση εξακολουθεί να αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα για τηδημόσια υγεία, τόσο στις αναπτυσσόμενες όσο και στις αναπτυγμένες χώρες, παράτην προόδο που έχει σημειωθεί πρόσφατα στον έλεγχο της. Σύμφωνα με τονΠαγκόσμιο Οργανισμό Υγείας αποτελεί παγκόσμια απειλή, αφού το 1/3 τουπληθυσμού της γης έχει μολυνθεί από το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης,περισσότεροι από 9.000.0000 άνθρωποι νοσούν ετησίως και 2.000.000 χάνουν τηζωή τους από τη νόσο, εκ των οποίων 450.000 είναι παιδιά. Παράγοντες πουευννοούν την εξάπλωση της είναι η οικονομική και πολιτική μετανάστευση, ουπερπληθυσμός σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη, η φτώχεια, η οικονομικήαδυναμία των συστημάτων υγείας, η εξάπλωση του ιού της επίκτητης ανοσολογικήςανεπάρκειας και η πολυανθεκτική νόσος. Παρά την μεγάλη σημασία της στονέλεγχο της νόσου, η συμμόρφωση των παιδιών στην αντιφυματική αγωγή δεν έχειμελετηθεί αρκετά. Σκοπός της μελέτης ήταν να εξετάσουμε τη συσχέτισηδημογραφικών, επιδημιολογικών και κλινικών χαρακτηριστικών με τη συμμόρφωσητων παιδιών στην αντιφυματική θεραπεία και η πιθανή αλληλεπίδραση τους. Υλικόκαι μέθοδος. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στο ιατρείο φυματίωσης της παιδικήςηλικίας της Β’ Πανεπιστημιακής Παιδιατρικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Παίδων «Π.και Α.Κυριακού» από το Νοέμβριο του 2002 εως το Νοέμβριο του 2004. Στη μελέτησυμπεριλάβαμε 199 παιδιά (108 κορίτσια) με διάγνωση ενεργού φυματίωσης ήλανθάνουσας φυματιώδους λοίμωξης, ηλικίας 2 μηνών έως 17 ετών. Στα παιδιά μεενεργό νόσο χορηγήθηκαν δύο διαφορετικά θεραπευτικά σχήματα εξάμηνηςδιάρκειας με συνδιασμό 2 φαρμάκων (ισονιαζίδη (INH) και ριφαμπικίνη (RIF) ή 3φαρμάκων( ισονιαζίδη (INH)‐ ριφαμπικίνη(RIF) και πιραζιναμίδη (PZM). Στα παιδιάμε λανθάνουσα φυματιώδη λοίμωξη χορηγήθηκαν τρία διαφορετικά σχήματαχημειοπροφύλαξης που περιελάμβαναν δύο φάρμακα (INH‐RIF) με διαφορετικήδιάρκεια (τρείς η τέσσερις μήνες) ή μονοθεραπεία με ισονιαζίδη (INH) για έξι μήνες.Η συμμόρφωση στην αντιφυματική αγωγή ελέγχονταν με τη μέτρηση τωνμεταβολιτών της ισονιαζίδης στα ούρα των ασθενών, μία φορά το μήνα για όλη τηδιάρκεια της θεραπείας τους. Στατιστική ανάλυση. Για την διερεύνηση τηςσυσχέτισης μεταξύ κατηγορικών μεταβλητών εφαρμόστηκε ο χ‐τετράγωνο έλεγχοςή ο στατιστικός έλεγχος Fisher’s exact test, όταν οι υποθέσεις εφαρμογής του χι‐τετράγωνου ελέγχου δεν ίσχυαν. Επιπλέον, για την διερεύνηση της συσχέτισηςδιαφόρων παραγόντων με τον βαθμό συμμόρφωσης στην θεραπεία εφαρμόστηκεπολυνωμιακή λογαριθμιστική παλινδρόμηση, προσαρμόζοντας τα αποτελέσματαγια την καταγωγή από χώρες ενδημικές ως προς την φυματίωση.Αποτελέσματα. Οι ασθενείς που ακολούθησαν τρίμηνης ή τετράμηνηςδιάρκειας βραχύ σχήμα θεραπείας είχαν καλύτερη συμμόρφωση σε σχέση με τουςασθενείς που ακολούθησαν εξάμηνο σχήμα θεραπευτικής αγωγής. Η διαμονή σεκατοικία με μεγαλύτερο αριθμό δωματίων, σαν δείκτης κοινωνικοοικονομικήςκατάστασης, συσχετίζεται σημαντικά με καλύτερη συμμόρφωση στη θεραπεία.11Συμπεράσματα. Τα μακροχρόνια σχήματα θεραπεία επηρεάζουν αρνητικά τησυμμόρφωση ασθενών στην αντιφυματική αγωγή. Το χαμηλό κοινωνικοοικονομικόεπίπεδο είναι επίσης ένας παράγοντας κινδύνου που συσχετίζεται με τησυμμόρφωση των ασθενών. Η ατελής θεραπεία είναι σημαντικό εμπόδιο στοναγώνα ενάντια στη νόσο και οδηγεί στην ανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών τουμυκοβακτηριδίου της φυματίωσης. Είναι απαραίτητη η ανάπτυξη βραχύτερων,απλούστερων και αποτελεσματικών σχημάτων για να βελτιωθεί η συμμόρφωσηστην αντιφυματική θεραπεία και να επιτύχουμε έλεγχο της νόσου.